Đàn Môi

Đàn môi (tiếng Anh là Jew’s Harp / tiếng Pháp là Guimbarde) là một loại đàn rất nhỏ có thể bỏ vào túi (dài chừng 7cm) thuộc loại nhạc khí tự âm vang (idiophone). Đàn mội Âu Mỹ chỉ có một loại bằng kim khí (metal : thép, sắt, đồng, thau, nhôm) và chỉ có một kiểu thôi . Nhạc khí được để ấn lên trên răng , ngón tay trỏ của bàn tay mặt khảy lên trên đầu lưỡi của nhạc khí (languette de l’instrument / tongue of the instrument) để cho thanh lưỡi đó đi qua lại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đàn Môi Đàn MôiĐàn môi (tiếng Anh là Jew’s Harp / tiếng Pháp là Guimbarde) là một loại đàn rấtnhỏ có thể bỏ vào túi (dài chừng 7cm) thuộc loại nhạc khí tự âm vang (idiophone).Đàn mội Âu Mỹ chỉ có một loại bằng kim khí (metal : thép, sắt, đồng, thau, nhôm)và chỉ có một kiểu thôi . Nhạc khí được để ấn lên trên răng , ngón tay trỏ của bàntay mặt khảy lên trên đầu lưỡi của nhạc khí (languette de l’instrument / tongue ofthe instrument) để cho thanh lưỡi đó đi qua lại giữa hai hàm răng , trong khi đómiệng thay đổi thể tích bằng cách đọc các nguyên âm (a, e , i , o , u) . Nhờ vây màkhi âm thanh phát ra từ miệng sẽ có những cao độ khác nhau .Bên Âu châu, đàn mội có khắp nơi : Jew’s harp (Anh), guimbarde (Pháp),maultrommeln (Đức/Áo), scacciapensieri hay marranzanu (Ý), mondharp (HòaLan), mundharp (Na Uy), mungiga (Thụy Điển), vargan (Nga), berimbao (Tây bannha),vv…Không những đàn môi có rất nhiều ở Việt Nam và các quốc gia châu Á , mà còncó nhiều loại khác nhau . Chẳng hạn nh ư các đàn môi bằng kim khí có thể tìm thấytại các quốc gia Ấn độ, tiểu bang Rajasthan (morchang), Nam Ấn độ (morsing),Pakistan, Nepal, Altai, Tuva, Mông cổ, Trung Quốc (có loại đàn môi ba cái chungvới nhau gọi là kou xiang) . Ngoài ra cỏn có đàn môi tre tại các xứ Nhật Bổn(mukkuri), Thai Lan, Borneo (bunkau), Bali (genggong), Phi luật tân (kubing),Cao Miên (ang kuoch). Xứ Việt Nam có rất nhiều loại đàn mội bằng kim khí thấyở sắc tộc Gia rai, bằng thau ở sắc tộc Mông (miền Bắc), bằng tre ở sắc tộc Ba -na,Ê đê, Mnông Ga, Gia raiỞ Á châu có nhiều loại đàn mội khác loại, hình thù khác nhau , dài ngắn tùy theotruyền thống . Cò loại bằng tre với lưỡi nằm giữa khung , có loại phải giựt sợi dâyđể cho lưỡi rung trong miệng người đánh đàn (Bali, Nhật Bản) .Hầu hết các đàn môi dành để khảy trong lúc tiêu khiển, nhàn hạ . Nhưng có truyềnthống cho thấy đàn môi đuợc dùng để tỏ tình (như sắc tộc Mông ở Việt Nam). Vàcó truyền thống cho thấy đàn mội được khảy chung với nhau cả mấy chục đàn môigiống như một dàn nhạc (tại Bali) . Xứ Tuva đàn môi do những người chữa bịnhcó thần lực mạnh khảy tạo một âm thanh huyền bíMuốn biết rõ hình dáng của các loại đàn môi , bạn có thể vào trang nhà sau đây :www.khomus.deTrang nhà này miêu tả đàn môi bằng kim khí của xứ Yakutiawww.danmoi.deTrang nhà này chuyên về đàn môi Việt Nam do một người Đức tên Clemens Voigtchủ trương thực hiện . Anh ấy chỉ ngoài 30 tuổi, biết đàn môi nhiều loại và khởi sựviệc buôn bán đàn môi Việt từ vài năm nay . Anh ta có đi sang Việt Nam , tớivùng người Mông ở và đặt mua mỗi chuyến đi cả mấy ngàn cây đàn môi. Nhờ vậymà trên thế giới, có rất nhiều người mua đàn môi Mông .Ngoài ra còn có rất nhiềuhình của các loại đàn môi của Rajasthan, Pakistan, Nepal, Altai, Jakutia . Các loạiđàn môi thấy trên trang nhà này đều có thể đặt mua qua địa chỉ điện thơ với điềukiện trả tiền như thế nào .www.zêlandnet.nl/paclax/jewsharpĐây là một trong vài trang nhà quan trọng về đàn môi thế giới do anh Phons Bakxchủ trương ở Hòa Lan . Có nhiều chủ đề về lịch sử đàn môi ở Âu châu, tiểu sử củanhững người chơi đàn môi nổi tiếng trong giới đàn môi, tiểu sử những người làmđàn môi (có trên 100 người). Ngoài ra có danh sách các CD chuyên về đàn môi cóthể đặt muawww.jewsharpguild.orgTrang nhà này do một hội đàn môi của Mỹ thực hiện với một số hình ảnh đàn môicủa hai ba hội viên thu thập khắp nơi qua các đại hội liên hoan về đàn môi .www.stn.at/home/maultrommelTrang nhà này của một hội đàn môi xứ Áo, viết bằng tiếng Đức , cho biết sinhhoạt đàn môi ở xứ Áo .www.koukin.jpTrang nhà này viết toàn bằng tiếng Nhật do Leo Tadagawa, bạn của tôi, thực hiện .Leo Tadagawa là người nghiên cứu và thu thập đàn môi duy nhứt trên thế giới cómột kho tàng đàn môi (trên 2.000 cây đàn môi), cả mấy trăm CD, dĩa nhựa 33vòng, và cả mấy trăm quyển sách viết về đàn môi bằng cả mấy chục thứ tiếng . Tôiquen với Leo Tadagawa từ năm 1990, và có tới ngủ tại nhà anh này nhiều lần khitôi sang Tokyo .Anh có tổ chức mấy buổi trình diễn cho tôi tại Tokyo. Gần đâynhất là vào tháng 4, 2004. Anh được bầu làm tổng thư ký của International Societyof Jew’s Harp (Hội quốc tế về đàn môi) mà tôi là một trong 10 người thành viênvà sáng lập .http://spiritdimension.com/magical-music/vargansd.htmTrang nhà này viết bằng tiếng Nga , chú trọng về đàn môi của Nga mà thôi, nhứtlà đàn của các dân tộc ở vùng Tây Bá Lợi Á thuộc NgaCó ba trang nhà của những người làm đàn môi ở Đức và Áowww.maultrommel-schwarz.atÔng Schwarz là một trong vài người còn lại của làng Molln bên xứ Áo có xưởngchế đàn môi theo phương pháp cổ truyền .www.stn.at/maultrommelÔng Wimmer cũng là một người làm đàn môi ở làng Molln rất nổi tiếng tại xứ Áo. Vào xem trang nhà sẽ thấy những hình ảnh và cách làm đàn môi . Viết bắng tiếngĐức .www.planet-interkom.de/andre ...