Đánh giá đa dạng di truyền nguồn gen lúa nếp địa phương dựa trên kiểu hình và chỉ thị phân tử

Phân tích quan hệ di truyền các giống lúa nếp là vấn đề rất quan trọng trong việc quản lý, bảo tồn nguồn gen và tuyển chọn giống mới. Thí nghiệm được tiến hành ở huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên để đánh giá đặc điểm nông sinh học và đa dạng di truyền của 42 mẫu giống lúa nếp địa phương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá đa dạng di truyền nguồn gen lúa nếp địa phương dựa trên kiểu hình và chỉ thị phân tử Vietnam J. Agri. Sci. 2016, Vol. 14, No. 4: 527-538 Tạp chí KH Nông nghiệp Việt Nam 2016, tập 14, số 4: 527-538 www.vnua.edu.vn ĐÁNH GIÁ ĐA DẠNG DI TRUYỀN NGUỒN GEN LÚA NẾP ĐỊA PHƯƠNG DỰA TRÊN KIỂU HÌNH VÀ CHỈ THỊ PHÂN TỬ Đoàn Thanh Quỳnh1, Nguyễn Thị Hảo2, Vũ Thị Thu Hiền3, Trần Văn Quang3* 1 Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Điện Biên 2 Viện nghiên cứu và phát triển cây trồng, Học viện Nông nghiệp Việt Nam 3 Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam Email*: tvquang@vnua.edu.vn Ngày nhận bài: 25.07.2015 Ngày chấp nhận: 05.05.2016 TÓM TẮT Phân tích quan hệ di truyền các giống lúa nếp là vấn đề rất quan trọng trong việc quản lý, bảo tồn nguồn gen và tuyển chọn giống mới. Thí nghiệm được tiến hành ở huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên để đánh giá đặc điểm nông sinh học và đa dạng di truyền của 42 mẫu giống lúa nếp địa phương. Kết quả cho thấy các giống lúa có thời gian sinh trưởng tương đối đa dạng, phần lớn thuộc nhóm trung ngày, chiều cao cây chủ yếu từ trung bình đến cao, khối luợng 1.000 hạt từ trung bình đến cao chiếm đa số. Dựa trên 14 tính trạng kiểu hình, qua phân tích 42 mẫu giống lúa nếp địa phương với sự sai khác 0,07 được chia thành 11 nhóm khác nhau cách biệt về di truyền. Trong nghiên cứu này, 42 mẫu giống lúa được đánh giá đa dạng di truyền bằng 38 chỉ thị SSR. Tổng cộng có 106 allen được phát hiện bởi 35 chỉ thị cho đa hình với trung bình 3,03 allen/locus. Hệ số đa hình di truyền (PIC) dao động từ 0,08 đến 0,84 với giá trị trung bình là 0,5. Hệ số tương đồng di truyền của 42 giống lúa nghiên cứu dao động từ 0,63 đến 0,97. Số liệu thu được trong nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng cho việc nghiên cứu chọn tạo các giống lúa nếp ở Việt Nam. Từ khóa: Allen, đa dạng di truyền, nguồn gen, lúa nếp địa phương. Analysis of Genetic Diversity in Local Sticky Rice Based on Morphological Characteristics and SSR Markers ABSTRACT The genetic relationship analysis of local sticky rice is very important for genetic resource management, conservation and new varietal developemnt. The experiment was conducted in Dien Bien district, Dien Bien province to assess agronomical characteristics and genetic diversity of 42 assessions of local sticky rice. Results showed that the accessions had relatively diverse growth duration, largely of medium-maturity group; medium to tall plant type, and the majority of accessions had medium to high 1000 grain weight. Based on the analysis of 14 phenotypical traits at dissimilarity coefficient of 0.07 42 accessions were divided into 11 different groups. In addition, the genetic analysis with 38 SSR markers detected a total of 106 alleles with 35 polymorphic markers and an average of 3.03 alleles per locus. The polymorphic information content (PIC) values ranged from 0.08 to 0.84, with an average of 0.5. Genetic similarity coefficient of 42 studied rice varieties ranged from 0.63 to 0.97. The results of this study provide important information for breeding research on sticky rice in Vietnam. Keywords: Alleles, genetic diversty, genetic resources, local sticky rice. và có nguồn gốc rất lâu đời. Lúa nếp có mặt ở 1. ĐẶT VẤN ĐỀ hầu hết các tỉnh trong cả nước và được trồng ở Lúa nếp là một trong những loại lúa đặc cả nương và ruộng. Việc nghiên cứu đa dạng di sản đang được trồng khá phổ biến ở Việt Nam truyền nguồn gen lúa nếp không chỉ có ý nghĩa 527 Đánh giá đa dạng di truyền nguồn gen lúa nếp địa phương dựa trên kiểu hình và chỉ thị phân tử trong việc bảo tồn các giống lúa đặc sản mà còn của phương pháp này là phát hiện sự sai khác ở có đóng góp quan trọng trong công tác chọn tạo mức DNA và tiết kiệm thời gian vì các nghiên cứu giống lúa chất lượng cao. có thể tiến hành sớm khi lúa còn ở giai đoạn mạ. Công việc thu thập và bảo tồn nguồn gen Nghiên cứu này, đã sử dụng 42 mẫu giống cây lúa ở nuớc ta đã được bắt đầu từ những năm lúa nếp địa phương mới thu thập để đánh giá 1977. Ðến nay, Trung tâm Tài nguyên di truyền đặc điểm nông sinh học và đa dạng di truyền. Thực vật đã thu thập và bảo tồn trên 8.000 mẫu Kết quả nghiên cứu đánh giá đa dạng di truyền giống lúa tẻ và lúa nếp. Trong việc đánh giá đa nguồn gen các giống lúa nếp địa phương sẽ dùng dạng di truyền nói chung, vấn đề phân loại để phục vụ cho công tác bảo tồn, cung cấp thông mang tính chất trung tâm (Bùi Huy Ðáp, 1980). tin về nguồn gen và khai thác các giống lúa nếp Theo Lã Tuấn Nghĩa và cs. (2011), ngân hàng địa phương ngắn ngày, năng suất cao và chất gen cây trồng quốc gia đang lưu giữ trên 20.000 lượng tốt phục vụ sản xuất. nguồn gen cây trồng, trong đó có khoảng 8.000 nguồn gen lúa cùng với sự nhìn nhận vai trò to 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP lớn của nguồn gen lúa địa phương đối với sự biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay, nhiều giống 2.1. Vật liệu lúa địa phương đã ...