Đánh giá đặc điểm khí hậu, điều kiện khí hậu nông nghiệp, thời tiết bất lợi và thiên tai các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận

Bài viết đánh giá một cách có hệ thống các điều kiện khí hậu, khí hậu nông nghiệp ở Ninh Thuận và Bình Thuận bao gồm điều kiện ánh sáng với tổng số giờ nắng trong năm nằm trong khoảng 2.879,8 - 3.105,9 giờ, nhiệt độ trung bình năm nằm trong 26,7 - 27,3oC.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá đặc điểm khí hậu, điều kiện khí hậu nông nghiệp, thời tiết bất lợi và thiên tai các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận ĐÁNH GIÁ ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU, ĐIỀU KIỆN KHÍ HẬU NÔNG NGHIỆP, THỜI TIẾT BẤT LỢI VÀ THIÊN TAI CÁC TỈNH NINH THUẬN, BÌNH THUẬN Dương Văn Khảm(1), Đặng Quốc Khánh(2), Dương Hải Yến(1), Nguyễn Văn Sơn(1) (1) Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (2) Tổng Cục Khí tượng Thủy văn Ngày nhận bài: 29/3/2023; ngày chuyển phản biện: 30/3/2023; ngày chấp nhận đăng: 21/4/2023 Tóm tắt: Ninh Thuận và Bình Thuận là các tỉnh có điều kiện khí hậu khá phực tạp, luôn phải đối mặt với khí hậu khắc nghiệt, lũ lụt trong mùa mưa, hạn hán kéo dài trong mùa khô, khô nóng khốc liệt gây ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp (SXNN). Trên cơ sở số liệu khí tượng và số liệu SXNN ở hai tỉnh và vùng phụ cận, áp dụng các phương pháp thống kê trong khí hậu (KH), khí hậu nông nghiệp (KHNN), bài báo đã đánh giá một cách có hệ thống các điều kiện KH, KHNN ở Ninh Thuận và Bình Thuận bao gồm điều kiện ánh sáng với tổng số giờ nắng trong năm nằm trong khoảng 2.879,8 - 3.105,9 giờ, nhiệt độ trung bình năm nằm trong 26,7 - 27,3oC. Biên độ nhiệt độ các tháng từ 6 - 8oC, biên độ nhiệt độ năm khoảng 6,8 - 7,5oC. Tổng nhiệt năm dao động từ 319,9 - 328,1oC. Lượng mưa 838,5 - 1.639,1 mm, nhưng lượng mưa phân bố không đều trong năm. Lượng mưa tích lũy đầu mùa, cuối mùa, xác suất 2 - 3 tuần khô ướt đã thể hiện quy luật khá rõ ràng về sự phân bố mưa trong năm. Những kết quả này là cơ sở khoa học quan trọng phục vụ quy hoạch SXNN, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, giảm thiểu tác hại của thiên tai ở Ninh Thuận, Bình Thuận. Từ khóa: Khí hậu (KH), khí hậu nông nghiệp (KHNN). 1. Mở đầu đẹp đẽ, ngay cả một số nhân tố bất lợi, kẻ thù Nông nghiệp có quan hệ qua lại và phức tạp của sản xuất nông nghiệp như gió lớn, mưa to, đối với các điều kiện tự nhiên, trong đó các yếu hạn hán, gió khô nóng, bão... sở dĩ là đáng sợ tố khí hậu là những yếu tố tác động mạnh mẽ với chúng ta vì chúng ta chưa hiểu biết và khống nhất đến sản xuất nông nghiệp. Điều kiện khí chế nó. Nó thực sự không đáng sợ nếu chúng hậu được xác định cho trồng trọt là: Ánh sáng, ta nghiên cứu biết được cách phòng chống nhiệt độ, nước và không khí. Đó là những yếu thì lúc đó nó sẽ có lợi cho chúng ta” [16]. Hay Misurin, nhà làm vườn người Nga cũng đã từng tố không thể thiếu và không thay thế cho nhau nói: “Chúng ta không thể chờ đợi sự ban ơn của được đối với sự sống nói chung, sự sinh trưởng, thiên nhiên mà phải biết đấu tranh với thiên phát triển và hình thành năng suất, cây trồng nhiên, đó là nhiệm vụ của chúng ta” [15]. Các nói riêng. Khí hậu không những ảnh hưởng lớn nhà nông nghiệp và sinh học phải biết sử dụng đến sự phân bố địa lý của cây trồng mà còn ảnh hữu hiệu tài nguyên khí hậu để nâng cao hiệu hưởng đến nhịp điệu sống, trình tự phát triển quả sản xuất nông nghiệp và phòng chống thiên trong các giai đoạn sinh trưởng phát triển, chất tai. Đó là con đường rẻ tiền nhất thu được lợi lượng, năng suất và sản lượng cây trồng [8, 11, nhuận cao nhất, đồng thời cũng bảo đảm được 22]. môi trường sinh thái [3]. Ảnh hưởng của khí hậu và thời tiết đối Đã từ lâu nhiều nước trên thế giới đã sử dụng với nông nghiệp rất rõ. Nó thể hiện muôn các chỉ tiêu KH, KHNN để đánh giá các điều kiện màu, muôn vẻ thuận lợi bất hoà đều có như và tài nguyên KH, KHNN cho cả nước và phạm vi Dacutraep đã nói: “Trong thiên nhiên tất cả đều từng vùng lãnh thổ. Có thể kể đến một số nước sau: Sau chiến tranh thế giới thứ 2 một loạt Liên hệ tác giả: Dương Văn Khảm nước Đông Âu mà đặc biệt là Liên Xô cũ đã sử Email: dvkham.kttv@gmail.com dụng số liệu tại các trạm quan trắc khí tượng, khí 56 TẠP CHÍ KHOA HỌC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Số 26 - Tháng 6/2023 tượng nông nghiệp để đánh giá và phân vùng tài người dân ở đây: Khô hạn và nắng gió được nhắc nguyên KH, KHNN của nước mình. Thập niên 80 đến như một biểu trưng khí hậu khắc nghiệt và của thế kỷ 20 nhiều nước khác như Trung Quốc, đây chính là sự bất lợi lớn nhất của thiên nhiên Úc, Ấn Độ, Ý, Israel, Mexico, Việt Nam, các nước đối với phát triển nông nghiệp nói riêng và phát Châu Phi… cũng đã sử dụng số liệu quan trắc và triển kinh tế - xã hội nói chung của 2 tỉnh. Do áp dụng các phương pháp thống kê để đánh giá có một mùa khô kéo dài từ 8 đến 9 tháng, nên điều kiện khí tượng nông nghiệp và phân vùng hầu như năm nào ở đây cũng là thời gian hạn, KHNN cho cả lãnh thổ và từng khu vực thuộc với các mức độ khác nhau. Lượng mưa trung phạm vi lãnh thổ ở mỗi nước [6, 8, 9, 14, 17]. bình ở đây nằm trong từ 1.000 - 1.400 mm và có Ngày nay, dưới tác động của BĐKH, các điều sự biến đổi mạnh giữa các vùng (từ 600 - 2.400 kiện KH, KHNN diễn biến phức tạp hơn, các hiện mm). Hệ thống sông suối ven biển tại các tỉnh tượng thời tiết bất thường càng gia tăng về tần Ninh Thuận và Bình Thuận đều chảy trực tiếp ra suất, độ lớn và sự biến động. Do đó nghiên cứu Biển Đông, ngắn và dốc, mùa lũ nước lên nhanh các điều k ...