Đánh giá đặc điểm nông học và chất lượng dược liệu của một số mẫu giống huyền sâm (scrophularia ningpoensis hemls.) tại Sa Pa, Lào Cai

Mục đích của nghiên cứu này là xác định được đặc điểm nông học và hàm lượng harpagid, harpagosid của 3 mẫu giống huyền sâm (scrophularia ningpoensis hemls.) được thu thập từ vĩnh phúc (vp), lào cai (lc), hà giang (hg). kết quả nghiên cứu cho thấy mẫu giống hg có năng suất dược liệu thấp nhất (1,96 tấn ha), mẫu giống vp có năng suất cao nhất (2,38 tấn ha). Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá đặc điểm nông học và chất lượng dược liệu của một số mẫu giống huyền sâm (scrophularia ningpoensis hemls.) tại Sa Pa, Lào Cai KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐÁNH GIÁ ĐẶC ĐIỂM NÔNG HỌC VÀ CHẤT LƯỢNG DƯỢC LIỆU CỦA MỘT SỐ MẪU GIỐNG HUYỀN SÂM(Scrophularia ningpoensis Hemls.) TẠI SA PA, LÀO CAI Chu Thị Thúy Nga1, Nghiêm Tiến Chung1, Nguyễn Hải Văn1, Phạm Ngọc Khánh1, Nguyễn Thị Phương2, Nguyễn Đình Quân2 TÓM TẮT Huyền sâm (Scrophularia ningpoensis Hemls.) là một loài cây dược liệu có nguồn gốc ở Trung Quốc, được nhập vào nước ta từ những năm 60 của thế kỷ 20. Rễ củ phơi khô của Huyền sâm được sử dụng trong y học cổ truyền. Với tác dụng kháng viêm và hạ sốt, Huyền sâm được sử dụng rộng rãi để chữa viêm thanh quản, sốt, sưng, táo bón và viêm dây thần kinh. Cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào về chọn giống cây này ở Việt Nam. Mục đích của nghiên cứu này là xác định được đặc điểm nông học và hàm lượng harpagid, harpagosid của 3 mẫu giống Huyền sâm (Scrophularia ningpoensis Hemls.) được thu thập từ Vĩnh Phúc (VP), Lào Cai (LC), Hà Giang (HG). Kết quả nghiên cứu cho thấy mẫu giống HG có năng suất dược liệu thấp nhất (1,96 tấn/ha), mẫu giống VP có năng suất cao nhất (2,38 tấn/ha), mẫu giống LC là 2,15 tấn/ha. Tổng hàm lượng hoạt chất harpagid và harpagosid đạt cao nhất ở mẫu giống VP là 1,11%. Hai mẫu giống LC và HG có tổng hàm lượng hoạt chất harpagid và harpagosid tương ứng là 0,60% và 0,53%. Từ khóa: Chọn giống, đánh giá, harpagid, harpagosid, Huyền sâm. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 5 Giống tốt là yếu tố quan trọng trong việc tăng Huyền sâm có tên khoa học là Scrophularia năng suất cây trồng giúp tăng hiệu quả kinh tế trongningpoensis Hemls., hay có tên gọi khác là Hắc sâm, trồng trọt. Cây dược liệu vẫn là một nhóm cây trồngQuảng huyền sâm,… thuộc chi Huyền sâm còn mới, chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá, đặc biệt(Scrophularia L.), họ Hoa mõm chó là trong công tác chọn tạo giống. Trong số các cây(Scrophulariaceace) [5], [7]. Chi Scrophularia L. có dược liệu được nhập nội có cây Huyền sâm đượckhoảng 200 loài phân bố ở vùng ôn đới của châu Á, Viện Dược liệu nhập từ Trung Quốc vào những nămchâu Âu (chủ yếu là Địa Trung Hải), Bắc Mỹ và có 1960 và phát triển ở các vùng núi cao như Hà Giang,36 loài ở Trung Quốc. Chi này gồm các đại diện là Lào Cai, Hòa Bình, Vĩnh Phúc. Dược điển Việt Namcây thân thảo hay cây bụi. Ở Trung Quốc có một số V quy định dược liệu Huyền sâm phải chứa ít nhấtloài được dùng làm thuốc như Huyền sâm - S. 0,45% tổng hàm lượng của harpagid và harpagosid. Vìningpoensis Hemsl., Huyền sâm đại sơn - S. vậy, để sản xuất được dược liệu Huyền sâm đạt chấtKakudensis Franch và Huyền sâm dại - S. Oldhami lượng cần nghiên cứu đánh giá, chọn mẫuOliv. [1], [6], [9]. Rễ Huyền sâm có chứa giống/dòng năng suất cao, chất lượng tốt.scrophularin, harpagid, harpagosid, aucubin, 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUningpogoside, ningpogenin, scropoloside A, 2.1. Vật liệu và thời gian nghiên cứuangoroside C, tinh dầu, alkaloid, acid cinnamic [3], - Các mẫu giống Huyền sâm thu được tại 3 vùng[8], [11]. Huyền sâm có tác dụng điều trị sốt cao, sốt là Tam Đảo, Vĩnh Phúc; Sa Pa, Lào Cai; Quản Bạ, Hànóng về chiều, viêm họng, phát ban, mụn nhọt, mẩn Giang.ngứa, táo bón, bên cạnh đó Huyền sâm còn được sửdụng để chữa bệnh truyền nhiễm ở người [2], [4], - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 01 đến tháng[10]. 11 năm 2019. 2.2. Phương pháp nghiên cứu * Bố trí thí nghiệm: Thí nghiệm được bố trí trên ruộng thí nghiệm tại1 Trạm Nghiên cứu Trồng cây thuốc Sa Pa, Viện Dược liệu Trạm Nghiên cứu Trồng cây thuốc Sa Pa, Lào CaiEmail: thuynga2809@gmail.com theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ với 3 lần nhắc lại,2 Khoa Hóa phân tích, tiêu chuẩn, Viện Dược liệuN«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - KỲ 2 - TH¸NG 12/2020 33 KHOA HỌC CÔNG NGHỆdiện tích mỗi ô thí nghiệm là 20 m2 cho một mẫu + : rất ít phổ biến (< 10% cây hoặc lá bị bệnh);giống H ...