Đánh giá khả năng chống chịu biến đổi khí hậu của hệ sinh thái - xã hội

Hệ sinh thái - Xã hội (HST - XH) là một biến thể của HST nhân văn, nhấn mạnh yếu tố xã hội của hệ thống và được định nghĩa khái quát là một hệ gồm con người và tự nhiên kèm theo các yếu tố xã hội và thể chế. Trong ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH), 4 thuộc tính của HST - XH được nhấn mạnh: sức khỏe, khả năng thích ứng, khả năng chống chịu và tính dễ bị tổn thương/rủi ro của HST.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá khả năng chống chịu biến đổi khí hậu của hệ sinh thái - xã hội TRAO ĐỔI - THẢO LUẬN ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG CHỐNG CHỊU BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CỦA HỆ SINH THÁI - XÃ HỘI GS.TSKH. Trương Quang Học (1) ThS. Hoàng Thị Ngọc Hà ThS. Nguyễn Tiến Trường Hệ sinh thái - Xã hội (HST - XH) là một biến thể của HST nhân văn, nhấn mạnh yếu tố xã hội của hệ thống và được định nghĩa khái quát là một hệ gồm con người và tự nhiên kèm theo các yếu tố xã hội và thể chế. Trong ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH), 4 thuộc tính của HST - XH được nhấn mạnh: sức khỏe, khả năng thích ứng, khả năng chống chịu và tính dễ bị tổn thương/rủi ro của HST. Trên cơ sở đánh giá khả năng chống chịu trong mối quan hệ với các thuộc tính khác theo cách tiếp cận dựa trên HST có thể đề xuất những giải pháp thích ứng với những tác động của thiên tai, khí hậu cho từng địa phương nghiên cứu. 1. Đặt vấn đề trình vật chất. Như vậy, HST là đơn vị tổ chức cơ bản Hiện nay, trên trái đất không có một hệ tự nhiên của sinh quyển, có quy mô thay đổi, từ nhỏ bé như một nào lại không có sự can thiệp của con người và ngược bể cá cảnh, đến rộng lớn như rừng mưa nhiệt đới. Giới lại, không có một hệ xã hội nào lại thiếu các yếu tố hạn của HST thường được xác định theo mục đích của tự nhiên. Kết quả là hình thành nên các HST - XH từng nghiên cứu cụ thể và đây là một hệ mở, luôn có sự với các hợp phần có sự tương tác chặt chẽ với nhau liên hệ với các hệ khác xung quanh. để đồng - tiến hóa. Theo đó, tăng cường sức khỏe/khả 2.2. HST - XH năng chống chịu của các HST - XH theo cách tiếp cận Hệ xã hội đề cập tới môi trường sống - xã hội do dựa trên HST cho từng địa phương cụ thể được xem con người tạo ra trong quá trình phát triển, trong đó là một giải pháp chiến lược để phát triển bền vững bao gồm các yếu tố chính là: Dân số, văn hóa, vật chất, (PTBV) xã hội trong bối cảnh BĐKH. Trong thời gian tổ chức xã hội và thể chế xã hội… Tuy sống trong xã gần đây, cách tiếp cận dựa trên HST (EbA) và nâng cao hội nhưng con người luôn giữ mối quan hệ chặt chẽ tính chống chịu của HST - XH đang được áp dụng phổ với thiên nhiên, tác động và khai thác tài nguyên để biến ở nhiều nước trên thế giới. phục vụ cho nhu cầu cuộc sống. Từ đó, dần hình thành Ở Việt Nam, nghiên cứu tính chống chịu và thích các HST nhân văn. ứng với BĐKH theo cách tiếp cận EbA mới được bắt HST nhân văn là tổng hòa của hai hệ thống tự đầu trong thời gian gần đây và có xu hướng phát triển nhiên và xã hội trong sự tương tác lẫn nhau ở một khu mạnh mẽ trong thời gian tới. Bài viết này nhằm phân vực nhất định. Theo đó, hình thành một khoa học liên tích các khái niệm và phương pháp đánh giá khả năng ngành - sinh thái học nhân văn (human ecology) và chống chịu với BĐKH của HST và các hệ thống có liên các chuyên ngành (sinh thái học chính trị - Political quan và cách tiếp cận thích ứng dựa trên HST. ecology; Sinh thái học xã hội - Social ecology…). 2. Các khái niệm về HST - XH và các thuộc tính HST - XH là một biến thể của hệ sinh thái nhân liên quan tới khả năng chống chịu văn, nhấn mạnh yếu tố xã hội của loài người và được 2.1. HST và các hệ có liên quan định nghĩa khái quát là một hệ gồm cả con người và tự HST (HST tự nhiên hay hệ trái đất) được hiểu là nhiên, một đơn vị sinh - vật - địa và các yếu tố xã hội, một tổ hợp động của quần xã thực vật, động vật, vi thể chế kèm theo. Con người, theo quan niệm hiện đại, sinh vật và các điều kiện môi trường vô sinh xung đã trở thành trung tâm của HST, với hai nghĩa: Con quanh trong sự tương tác lẫn nhau như một đơn vị người là nhân tố tác động vào HST mạnh mẽ nhất và chức năng thông qua các dòng năng lượng và các chu các hoạt động bảo vệ, cải thiện sức khỏe HST cuối cùng vẫn phải hướng tới và đem lại phúc lợi cho con người. Đại học Quốc gia Hà Nội 1 Chuyên đề số III, tháng 11 năm 2016 11  3. Khả năng chống chịu với BĐKH của HST Khả năng chống chịu - thích ứng: Giữa tính dễ bị 3.1. Sức khỏe, tính dễ bị tổn thương, tính thích tổn thương, tính chống chịu và tính thích ứng của ứng và chống chịu của HST HST có mối liên quan với nhau (trong nội bộ hệ ...