Đánh giá khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của một số mô hình sinh kế ở các tỉnh miền Trung Việt Nam

Bài báo trình bày kết quả xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí gồm 14 chỉ tiêu để tiến hành đánh giá khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) đối với 14 mô hình sinh kế của các tỉnh, thành ở miền Trung. Trên cơ sở tính toán một cách định lượng được các thông số liên quan như trọng số, điểm số thực tế và điểm số chính thức của các chỉ tiêu, điểm số đánh giá chung của mô hình,... để phục vụ cho bài toán đánh giá.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của một số mô hình sinh kế ở các tỉnh miền Trung Việt Nam NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔI ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CỦA MỘT SỐ MÔ HÌNH SINH KẾ Ở CÁC TỈNH MIỀN TRUNG VIỆT NAM Lê Văn Thăng, Nguyễn Đình Huy và Hồ Ngọc Anh Tuấn Viện Tài nguyên và Môi trường - Đại học Huế B ài báo trình bày kết quả xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí gồm 14 chỉ tiêu để tiến hành đánh giá khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) đối với 14 mô hình sinh kế của các tỉnh, thành ở miền Trung. Trên cơ sở tính toán một cách định lượng được các thông số liên quan như trọng số, điểm số thực tế và điểm số chính thức của các chỉ tiêu, điểm số đánh giá chung của mô hình,… để phục vụ cho bài toán đánh giá. Kết quả đánh giá đã phân hạng được khả năng thích ứng với BĐKH đối với 14 mô hình sinh kế ở các tỉnh, thành miền Trung, gồm có 9 mô hình thích ứng khá cao và 5 mô hình thích ứng trung bình với BĐKH. Từ khóa: Biến đổi khí hậu, khả năng thích ứng, mô hình sinh kế. 1. Đặt vấn đề Theo đánh giá của Ủy ban liên Chính phủ về BĐKH (IPCC), Việt Nam là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề của BĐKH. BĐKH đã tác động mạnh mẽ đến nhiều ngành, lĩnh vực cũng như nhiều vùng, miền trên khắp nước ta [1]. Trong đó, các tỉnh, thành ở miền Trung có đường bờ biển dài, cùng với điều kiện tự nhiên và chế độ khí hậu hết sức khắc nghiệt nên đã chịu những tổn thương nặng nề do BĐKH gây ra [2]. Trước thực trạng đó, từ nhiều năm qua, người dân ở các tỉnh, thành miền Trung đã xây dựng được các mô hình sinh kế có khả năng thích ứng với BĐKH nhằm đảm bảo các điều kiện sản xuất, hạn chế thiệt hại và mang lại hiệu quả kinh tế, tạo nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Quá trình điều tra, khảo sát thực địa tại 14 tỉnh, thành ở miền Trung đã phát hiện và tổng kết được nhiều mô hình sinh kế có khả năng thích ứng với BĐKH của người dân nơi đây. Tuy nhiên, để biết được các mô hình đó có khả năng thích ứng với BĐKH ở ngang mức độ nào, thì đây là một vấn đề đang còn bỏ ngỏ. Do vậy, để có được câu trả lời cho vấn đề đó thì cần thiết phải tiến hành đánh giá khả năng thích ứng với BĐKH đối với các mô hình này. Đó chính là nội dung của bài báo này. 2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp điều tra, khảo sát thực địa: Tổ chức các tuyến thực địa đến 14 tỉnh, thành ở miền Trung (từ Thanh Hóa đến Bình Thuận) để khảo sát chi tiết các mô hình, đồng thời tiến hành điều tra, phỏng vấn trực tiếp các chủ mô hình thông qua phiếu điều tra đã được in sẵn. - Phương pháp thu thập, xử lý và phân tích tư liệu: Các tài liệu, số liệu liên quan đến các mô hình, cũng như liên quan đến địa bàn nghiên cứu được thu thập bằng nhiều hình thức khác nhau. Trên cơ sở đó, tiến hành xử lý và phân tích để phục vụ cho quá trình đánh giá. - Phương pháp chuyên gia: Lấy ý kiến của các chuyên gia cùng lĩnh vực trong quá trình xây dựng bộ tiêu chí đánh giá. Mặt khác, đã gửi phiếu xin ý kiến về mức độ quan trọng của từng chỉ tiêu đánh giá đến 15 chuyên gia để tính được trọng số của các chỉ tiêu đó. 3. Kết quả và thảo luận 3.1 Tổng kết các mô hình sinh kế có khả năng thích ứng với BĐKH tại các tỉnh miền Trung Trên cơ sở kết quả điều tra, khảo sát thực địa về các mô hình có khả năng thích ứng với BĐKH tại 14 tỉnh thành ở miền Trung, đã tiến hành tổng kết và phân loại khả năng thích ứng với từng yếu tố BĐKH đối với mỗi mô hình (bảng 1). Người đọc phản biện: PGS. TS. Nguyễn Viết Lành TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN Số tháng 11 - 2015 1 NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔI Bảng 1. Tổng kết các mô hình sinh kế có khả năng thích ứng với BĐKH [3] TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Khҧ năng Mã sӕ thích ӭng mô hình Mô hình sҧn xuҩt tәng hӧp Phan Xã Thҥch Ĉӏnh, huyӋn Thҥch Thành, LNJ lөt TH.01 Nhѭ Trang Thanh Hóa Tên mô hình Ĉӏa chӍ Mô hình trӗng rӯng ngұp mһn Xã Ngѭ Lӝc, huyӋn Hұu Lӝc, Thanh Nѭӟc biӇn kӃt hӧp nuôi Ngao Hóa dâng Mô hình trӗng rau hành trên ÿҩt Xã QuǤnh Lѭѫng, huyӋn QuǤnh Lѭu, Hҥn hán NghӋ An cát có sӱ dөng hӋ thӕng tѭӟi phun tiӃt kiӋm nѭӟc Mô hình chăn nuôi lӧn trên ÿӋm Xã Phù Lѭu, huyӋn Lӝc Hà, Hà Tƭnh LNJ lөt, rét lót sinh hӑc Mô hình sҧn xuҩt tәng hӧp Bé Xã Quҧng Xuân, huyӋn Quҧng Trҥch, Hҥn hán, lNJ Nhung trên vùng cát ven biӇn Quҧng Bình lөt Mô hình chuӗng lӧn thích ӭng Xã Lӝc Thӫy, huyӋn LӋ Thӫy, Quҧng LNJ lөt vӟi lNJ lөt Bình Mô hình sҧn xuҩt trái vө trên Xã TriӋu Trҥch, huyӋn TriӋu Phong, Hҥn hán vùng ÿҩt cát Quҧng Trӏ Mô hình trӗng rau trên giàn vѭӧt Xã Quҧng Thành, huyӋn Quҧng ĈiӅn, LNJ lөt lNJ Thӯa Thiên HuӃ Mô hình nuôi cá lӗng nѭӟc lӧ Ĉҫm phá Tam Giang – Cҫu Hai, tӍnh LNJ lөt, nѭӟc trên ven ÿҫm phá Phá Tam dâng Thӯa Thiên HuӃ Giang-Cҫu Hai Mô hình nuôi trӗng thӫy sҧn có Xã Tam Nghƭa, huyӋn Núi Thành, Nѭӟc biӇn vành ÿai rӯng ngұp mһn Quҧng Nam dâng Mô hình trӗng cӓ nuôi bò trên Xã Phә An, huyӋn Ĉӭc Phә, Quҧng Hҥn hán vùng ÿҩt cát ven biӇn Ngãi Mô hình cà phê trӗng xen cao Xã EaBa, huyӋn Sông Hinh, Phú Yên Hҥn hán su Mô hình sҧn xuҩt rau trên vùng Xã An Hҧi, huyӋn Ninh Phѭӟc, Ninh Hҥn hán ÿҩt cát khô hҥn Thuұ ...