Đánh giá sự đa dạng di truyền ở một số dòng chè Shan (Camellia Sinensis var: assamica (Mast.) Pierre sec. PHAMH) bằng kỹ thuật RAPD

RAPD (Random Amplified Polymorphism DNA) là một kỹ thuật sinh học phân tử được sử dụng khá hiệu quả trong việc đánh giá tính đa hình DNA genome của sinh vật. Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã sử dụng RAPD để đánh giá tính đa dạng di truyền của một số dòng chè thu thập tại huyện Chợ Mới - Bắc Kạn và huyện Đồng Hỷ - Thái Nguyên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá sự đa dạng di truyền ở một số dòng chè Shan (Camellia Sinensis var: assamica (Mast.) Pierre sec. PHAMH) bằng kỹ thuật RAPDNguyễn Thị Thu Hương và csTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ65(03): 149 - 154ĐÁNH GIÁ SỰ ĐA DẠNG DI TRUYỀN Ở MỘT SỐ DÒNG CHÈ SHAN(CAMELLIA SINENSIS VAR: ASSAMICA (MAST.) PIERRE SEC. PHAMH)BẰNG KỸ THUẬT RAPDNguyễn Thị Thu Hương1, Nguyễn Thị Thu Phương1,Hoàng Văn Chung2, Hoàng Thị Thu Yến11Trường Đại học Khoa học, ĐH Thái Nguyên2Trường Đại học Nông Lâm, ĐH Thái NguyênTÓM TẮTRAPD (Random Amplified Polymorphism DNA) là một kỹ thuật sinh học phân tử được sử dụngkhá hiệu quả trong việc đánh giá tính đa hình DNA genome của sinh vật. Trong nghiên cứu này,chúng tôi đã sử dụng RAPD để đánh giá tính đa dạng di truyền của một số dòng chè thu thập tạihuyện Chợ Mới - Bắc Kạn và huyện Đồng Hỷ - Thái Nguyên. Lá chè được thu về và bảo quảntrong tủ lạnh sâu hoặc tiến hành tách chiết ngay DNA. DNA được tách chiết theo phương pháp sửdụng đệm rửa. Sản phẩm DNA có chất lượng tốt, không bị đứt gãy, không bị đổi màu trong quátrình bảo quản, chứng tỏ đã loại sạch các hợp chất polyphenol trong lá chè.Phản ứng RAPD được tiến hành với 8 mồi ngẫu nhiên có độ dài 10 nucleotide. Đó là các mồi:RA31, RA32, RA36, RA40, RA45, RA46, RA142, RA159. Có 77 phân đoạn DNA ngẫu nhiênđược nhân bản, trong đó 100% số phân đoạn đều đa hình. Các phân đoạn có chiều dài ước tính từ0,2 kb đến 3,0 kb. Số liệu được xử lý trên chương trình phần mềm NTSYSpc version 2.0, với quiước số 1 - xuất hiện phân đoạn DNA, số 0 – không xuất hiện phân đoạn DNA. Sơ đồ hình câyđược chia làm 2 nhóm. Nhóm 1 chỉ có dòng YH01, có hệ số sai khác so với các dòng còn lại là0,47. Nhóm 2 gồm 9 dòng còn lại trong đó dòng BV02 và BV21 có quan hệ gần gũi nhất với hệ sốdi truyền là 0,8023.Từ khóa : Cây chè đa hình, đồng dạng di truyền, RAPD, chè shanMỞ ĐẦUChè là cây công nghiệp dài ngày, có nguồngốc nhiệt đới và Á nhiệt đới. Cây chè sinhtrưởng, phát triển tốt trong điều kiện nóng vàẩm. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của khoahọc kỹ thuật, cây chè đã được trồng ở nhữngnơi khá xa so với nguyên sản của nó. Chè cógiá trị kinh tế, giá trị dinh dưỡng và giá trịvăn hoá cao. Qua thời gian, hiện nay chè trởthành thức uống được nhiều người ưa chuộng,mang lại lợi ích cho con người nhiều nhất sovới nhiều loại đồ uống hiện nay. Uống chèchống được lạnh, khắc phục được sự mệt mỏicủa cơ bắp và hệ thần kinh trung ương. Hơnnữa, chè chữa được một số bệnh đường ruộtnhư kiết lị, tiêu chảy (tannin), lợi tiểu(theofilin, theobromin), kích thích tiêu hoámỡ, chống béo phì, chống sâu răng, hôimiệng, phòng ngừa ung thư, phòng ngừa bệnhtăng huyết áp, tiểu đường và ngăn ngừa*Tel: 0912. 896. 298, Email:yenhoangthithu@gmail.comcholesteron tăng cao, chống phóng xạ. Trongchè còn chứa nhiều loại vitamin như C, B2,PP, K, E, F, v.v… và những axit amin cầnthiết cho cơ thể (Lê Tất Khương và nnk). Câychè còn đóng góp không nhỏ vào việc tăngthu nhập cho nền kinh tế quốc dân. Trên thếgiới đã có nhiều nghiên cứu đa dạng chè ởmức độ phân tử (Francis et al., 1997; Jeffreyet al., 1998; Esslman et al., 2000; Li et al.,2005; Tang et al., 2006). Tuy nhiên, ở ViệtNam, nhiều công trình nghiên cứu về cây chèchủ yếu đi sâu nghiên cứu đặc tính hoá sinh,đặc điểm hình thái, giải phẫu lá, thân, đặcđiểm sinh trưởng, phát triển, năng suất, chấtlượng chè. Việc ứng dụng các kĩ thuật sinhhọc phân tử vào việc đánh giá hệ gen của câychè trong chọn tạo giống cây trồng còn là vấnđề mới mẻ. Hơn nữa, số lượng loài trong chiCamellia khá lớn (khoảng trên 300 loài). Dođó việc phân loại chi Camellia dựa trên cácphương pháp phân loại cổ điển như: phươngpháp giải phẫu so sánh, phương pháp hìnhthái so sánh, … có thể gặp phải những khó149Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyênhttp://www.Lrc-tnu.edu.vnNguyễn Thị Thu Hương và csTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆkhăn nhất định, cần sự hỗ trợ của các phươngpháp phân loại bằng các chỉ thị phân tử. Xuấtphát từ tình hình nghiên cứu đó và để gópphần nghiên cứu tính đa dạng của chè ViệtNam, chúng tôi tiến hành đề tài “nghiên cứuđa dạng di truyền ở một số dòng chè Shan(Camellia sinensis var. assamica (Mast.)Pierre sec. Phamh.) bằng kỹ thuật RAPD”.NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁPNguyên liệuSử dụng lá của một số dòng chè thuộc thứ chèShan được thu thập tại 3 xã Bình Văn, YênCư và Yên Hân thuộc huyện Chợ Mới - BắcKạn và huyện Đồng Hỷ - Thái Nguyên, baogồm các dòng chè sau: CBP150, 777, 295,BV02, BV19, BV21, YC03, YH01, YH05,YH06 do ThS. Hoàng Văn Chung – KhoaNông học- Trường Đại học Nông lâm TháiNguyên chọn tạo cung cấp.Phương phápTách chiết DNA tổng sốDNA tổng số được tách chiết từ lá chè theophương pháp của Samuel và Sun (1994) vàAgwanda et al (1997) có cải tiến. Nghiền 0,8g lá với nitơ lỏng đến khi thành dạng bột mịn.Bổ sung 6 ml đệm rửa (100 mM Tris-HCl pH8,0; 5 mM EDTA pH 8,0; 0,4% NaH2PO4;350 mM sorbitol). Li tâm 12.000 vòng/phút,trong 15 p ...