Đánh giá tác động của bão và triều cường đến sinh kế của nhóm người nghèo vùng ven biển, hải đảo Bắc Bộ

Bài viết này là một phần kết quả nghiên cứu của đề tài đánh giá tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) đến nhóm người nghèo vùng Bắc Bộ và đề xuất các giải pháp giảm thiểu. Số liệu được sửdụng trong bài viết là một phần kết quả nghiên cứu tại các tỉnh Thái Bình, Hải Phòng và Thanh Hóa. Các biểu hiện của BĐKH và ảnh hưởng của nó đến sinh kế nhóm cư dân nghèo/cận nghèo ven biển, hải đảo Bắc Bộ qua nghiên cứu một số tỉnh ven biển sẽ được phân tích trong bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tác động của bão và triều cường đến sinh kế của nhóm người nghèo vùng ven biển, hải đảo Bắc BộNGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔIĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA BÃO VÀ TRIỀU CƯỜNG ĐẾNSINH KẾ CỦA NHÓM NGƯỜI NGHÈO VÙNG VEN BIỂN, HẢIĐẢO BẮC BỘTS. Lương Thị Thu Hằng - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Namài viết này là một phần kết quả nghiên cứu của đề tài đánh giá tác động của biến đổi khí hậu(BĐKH) đến nhóm người nghèo vùng Bắc Bộ và đề xuất các giải pháp giảm thiểu. Số liệu được sửdụng trong bài viết là một phần kết quả nghiên cứu tại các tỉnh Thái Bình, Hải Phòng và ThanhHóa. Các biểu hiện của BĐKH và ảnh hưởng của nó đến sinh kế nhóm cư dân nghèo/cận nghèo ven biển, hảiđảo Bắc Bộ qua nghiên cứu một số tỉnh ven biển sẽ được phân tích trong bài viết.B1. Giới thiệuSinh kế của hàng chục triệu người dân Việt Namđang bị đe dọa bởi những ảnh hưởng của BĐKH.Tác động của BĐKH và những hệ quả của nó đangkhiến cho cuộc sống của nhóm người nghèo, ngườicận nghèo ở Việt Nam bị đe dọa nghiêm trọng.Đối với mục tiêu phát triển bền vững và giảmnghèo của Việt Nam, tác động của BĐKH là mộttrong những thách thức lớn nhất hiện nay. Việt Namđược đánh giá là một trong năm quốc gia bị tácđộng nghiêm trọng của BĐKH và được Liên hợpquốc chọn là quốc gia để tiến hành nghiên cứuđiển hình về BĐKH và phát triển con người. Cácnghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, sinh kế của cácnhóm dân cư, đặc biệt là nhóm người nghèo đangbị đe dọa nghiêm trọng bởi những BĐKH toàn cầu.Các thành tích về giảm nghèo của Việt Nam trong20 năm qua có thể bị suy giảm, tỉ lệ nghèo và táinghèo có nguy cơ tăng cao do tác động của BĐKH.Để giảm nghèo bền vững và hoạch định các chiếnlược sinh kế bền vững ứng phó với BĐKH tại cácvùng của Việt Nam, trong đó có vùng ven biển, hảiđảo Bắc Bộ, đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách,các nhà khoa học và các nhà quản lý phải có nhữngnghiên cứu khoa học xác đáng với đầy đủ các bằngchứng khoa học đáng tin cậy. Trên cở sở đó, phảixây dựng các biện pháp giảm thiểu, các kế hoạchhành động cụ thể, ngắn hạn, trung hạn và dài hạn,mang tính chiến lược phù hợp với điều kiện địa lý,dân cư và văn hóa trong việc ứng phó với BĐKH vàgiảm nghèo bền vững.2. Số liệu và Phương pháp nghiên cứuSố liệu được sử dụng trong bài viết là kết quảnghiên cứu đánh giá những tác động trực tiếp vàgián tiếp của BĐKH đến nhóm nghèo, vấn đề nghèođói thông qua các tiêu chí, chỉ số đánh giá đánh giátác động của BĐKH, giảm nghèo bền vững baogồm sự tăng trưởng ổn định về kinh tế, các chiếnNgười đọc phản biện: PGS. TS. Nguyễn Viết Lànhlược sinh kế bền vững cho người nghèo, vấn đề tiếnbộ và công bằng xã hội cho nhóm nghèo đô thị vànhóm nghèo nông thôn. Khai thác hợp lí và bảo vệnguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ và nâng caochất lượng môi trường sống, bảo tồn văn hóa cáckhu vực có nhóm nghèo chịu ảnh hưởng của BĐKH.Nghiên cứu sử dụng cách tiếp cận liên ngành,tiếp cận vùng, tiếp cận cộng đồng, nhóm xã hộinhấn mạnh đến yếu tố ảnh hưởng của BĐKH vànghèo đói, triển khai phương pháp nghiên cứuđánh giá, nghiên cứu thực nghiệm, nghiên cứu sosánh. Các lí thuyết về phát triển bền vững, pháttriển bền vững vùng, phát triển sinh kế bền vữngnhằm phân tích đánh giá tác động của BĐKH đếnnhóm nghèo, nghèo đói vùng Bắc Bộ cũng được sửdụng trong nghiên cứu này. Nghiên cứu đánh giátác động của BĐKH đến đời sống và sinh kế cư dânven biển hải đảo, sử dụng phương pháp nghiên cứuđịnh lượng, định tính, gồm các công cụ thu thậpthông tin như quan sát tham dự, phỏng vấn sâu, thảoluận nhóm, điều tra khảo sát bằng bảng hỏi cho hộgia đình và cá nhân theo các tiêu chí về địa lí, giới, dântộc, lứa tuổi, nghề nghiệp và phân loại kinh tế hộ.Trên cơ sở phân tích dữ liệu định tính/địnhlượng, các nhóm chỉ số đánh giá tác động trực tiếpvà gián tiếp của BĐKH đến nghèo đói cũng sẽ đượcphân loại làm cơ sở cho việc đề xuất các giải phápgiảm thiểu và ứng phó với BĐKH của nhóm ngườinghèo vùng ven biển, hải đảo Bắc Bộ.3. Các biểu hiện ảnh hưởng của BĐKH đến đờisống, sinh kế của cư dân nghèo ven biển, hải đảoNgười nghèo sống tại các vùng ven biển đặcbiệt dễ bị tổn thương với hiện tượng thời tiết cựcđoan xảy ra hàng năm. Với hơn 3.000 km bờ biển,Việt Nam là một trong những nước phải gánh chịuảnh hưởng của bão nhất trên thế giới. Theo Báo cáoTheo dõi toàn cầu năm 2008 của Ngân hàng Thếgiới, Việt Nam xếp thứ 8 trong số 10 quốc gia chịuTẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNSố tháng 09 - 201431NGHIÊN CỨU & TRAO ĐỔItổn thương cao nhất ở Đông Á do các tác động củathời tiết cực đoan. Một con số đáng chú ý là 70%dân số Việt Nam sống tại các khu vực chịu ảnhhưởng của các thiên tai liên quan đến nước.Trong tất cả các nguyên do khác nhau, thiên tailiên quan đến nước dễ làm người nghèo bị tổnthương hơn. Họ thường sống ở các khu vực dễ bịảnh hưởng của lũ lụt và các thiên tai khác nhưng ítngười trong số họ được sống trong các ngôi nhàkiên cố và vững chắc. Tác động của lũ lụt, bão, hoặchạn hán ảnh hưởng lớn hơ ...