Đề xuất giải pháp kiểm tra đánh giá kĩ năng dạy học các kiến thức vật lí trong dạy học học phần 'Thiết kế và thực hành hoạt động dạy học Vật lí' cho sinh viên sư phạm Vật lí ở các trường sư phạm

Bài báo trình bày những nghiên cứu ban đầu trong việc vận dụng những lí luận cập nhật và dựa vào những điều tra thực tiễn để đề ra những giải pháp nâng cao chất lượng kiểm tra đánh giá kĩ năng dạy học các kiến thức Vật lí khi dạy và học học phần “Thiết kế và thực hành hoạt động dạy học vật lí” cho sinh viên sư phạm vật lí (SV) ở các trường sư phạm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề xuất giải pháp kiểm tra đánh giá kĩ năng dạy học các kiến thức vật lí trong dạy học học phần “Thiết kế và thực hành hoạt động dạy học Vật lí” cho sinh viên sư phạm Vật lí ở các trường sư phạmJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0051Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 6, pp. 47-56This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG DẠY HỌC CÁC KIẾN THỨC VẬT LÍ TRONG DẠY HỌC HỌC PHẦN “THIẾT KẾ VÀ THỰC HÀNH HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VẬT LÍ” CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM VẬT LÍ Ở CÁC TRƯỜNG SƯ PHẠM Phạm Xuân Quế1 , Lê Thị Xuyến2 1 Khoa Vật lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Khoa Vật lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Tóm tắt. Phát triển kĩ năng dạy học các kiến thức Vật lí là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình đào tạo giáo viên vật lí. Việc nghiên cứu tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học các học phần phát triển kĩ năng này ở các trường sư phạm là rất cần thiết. Đánh giá là một trong những “đòn bẩy” quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học nói chung, chất lượng luyện tập và phát triển kĩ năng nói riêng. Bài báo trình bày những nghiên cứu ban đầu trong việc vận dụng những lí luận cập nhật và dựa vào những điều tra thực tiễn để đề ra những giải pháp nâng cao chất lượng kiểm tra đánh giá kĩ năng dạy học các kiến thức Vật lí khi dạy và học học phần “Thiết kế và thực hành hoạt động dạy học vật lí” cho sinh viên sư phạm vật lí (SV) ở các trường sư phạm. Từ khóa: Kĩ năng dạy học, hoạt động dạy học vật lí, đánh giá trình độ phát triển kĩ năng.1. Mở đầu Phát triển kĩ năng dạy học các kiến thức vật lí là một trong các nhiệm vụ quan trọng nhấttrong chương trình đào tạo giáo viên vật lí. Thông qua học phần này ở trường sư phạm, kĩ năngdạy các bài học vật lí được hình thành và phát triển – một hành trang thiết thực để SV đáp ứng cácyêu cầu về giảng dạy trong các đợt thực tập sư phạm khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường cũngnhư sau này sẵn sàng bước vào nghề dạy học khi đã ra trường. Với đặc trưng là một học phần hìnhthành ở SV kĩ năng dạy học – một kĩ năng nghiệp vụ chuyên biệt mang tính phức hợp cao, baogồm cả kĩ năng thiết kế và kĩ năng thực hiện [2] nên việc kiểm tra đánh giá cần phù hợp với đặcthù của loại kĩ năng này. Trên thế giới đã có rất nhiều nước áp dụng thành công phương pháp dạy học vi mô để pháttriển kĩ năng nghiệp vụ cho sinh viên sư phạm. Với quy trình họ đã xây dựng thì hoạt động đánhgiá luôn diễn ra song hành với hoạt động rèn luyện kĩ năng và giúp cung cấp kịp thời các thông tinphản hồi [9]. Trong kế hoạch đánh giá giáo viên của bang NewYork, Mỹ nhiệm vụ đánh giá hoạtđộng giảng dạy là một yêu cầu bắt buộc [8]. Trước khi luyện tập phát triển kĩ năng, các giáo viêntương lai sẽ được phổ biến trước cách thức, phương pháp, tiêu chí đánh giá. Mỗi ứng viên thựchiện hoạt động giảng dạy trong 30 phút, hoạt động này sẽ được quay video lại và hội đồng sẽ dùngNgày nhận bài: 15/2/2015. Ngày nhận đăng: 21/5/2015.Liên hệ: Lê Thị Xuyến, e-mail: Lexuyenqx@gmail.com. 47 Phạm Xuân Quế, Lê Thị Xuyếnvideo này làm tư liệu đánh giá [8]. Tuy nhiên việc áp dụng quy trình luyện tập, đánh giá cũng nhưviệc thiết kế các tiêu chí đánh giá kĩ năng dạy học cần có những điều chỉnh sao cho phù hợp đốivới từng nước và đối với từng môn học có những đặc thù khác nhau. Ở nước ta đã có những công trình nghiên cứu về quy trình rèn luyện kĩ năng thí nghiệm chosinh viên hóa học [3] hay phát triển kĩ năng sử dụng thí nghiệm trong dạy học vật lí [1] nhưngchưa có công trình nghiên cứu cụ thể nào về phát triển kĩ năng dạy học các kiến thức vật lí củasinh viên sư phạm. Mặt khác từ thực tế cho thấy hiện nay tồn tại hai hình thức kiểm tra đánh giá cơ bản khi dạyvà học học phần này ở các trường sư phạm: + Một là: SV chuẩn bị tiến trình xây dựng các kiến thức trong bài dạy (được gọi là thiếtkế phương án dạy học) ở nhà. Đến lớp giảng viên (GV) sẽ tổ chức thảo luận về nội dung thiết kếphương án dạy học và dự kiến việc tổ chức thực hiện hoạt động dạy học theo phương án đã thiếtkế. Dựa vào đó GV cho điểm sinh viên theo hệ số 0,3 kết hợp với điểm thi hết học phần (viết hoặcvấn đáp) theo hệ số 0,7. + Hai là: SV thiết kế phương án dạy học ở nhà. Đến lớp SV thực hiện giảng dạy theophương án đó. Sau đó GV nhận xét và dựa vào những nhận xét thông qua các buổi học GV chođiểm SV. Theo chúng tôi, dựa vào lí luận về phát triển kĩ năng và lí luận về đánh giá thì việc kiểm trađánh giá trong dạy và học học phần như vậy còn những hạn chế sau: - Kiểm tr ...