Đề xuất hệ thống chủ đề dự án trong dạy học Địa lí 12 Trung học phổ thông

Đề xuất hệ thống chủ đề dự án trong dạy học Địa lí 12 Trung học phổ thông trình bày: Phân tích sự tương hợp giữa nội dung chươngtrình Địa lí 12 với phương pháp dạy học theo dự án, từ đó đề xuất hệ thống chủ đề dự án trong dạy học Địa lí 12. Từ hệ thống chủ đề này, các giáo viên Địa lí sẽ thiết lập Chủ đề dự án địa lí phù hợp với học sinh ở từng địa phương cụ thể
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề xuất hệ thống chủ đề dự án trong dạy học Địa lí 12 Trung học phổ thôngĐỀ XUẤT HỆ THỐNG CHỦ ĐỀ DỰ ÁNTRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNGNGUYỄN ĐỨC VŨTrường Đại học Sư phạm - Đại học HuếNGUYỄN THỊ KIM LIÊN - PHẠM THỊ THÚY HẰNGTrường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí MinhTóm tắt: Bài báo tập trung phân tích sự tương hợp giữa nội dung chươngtrình Địa lí 12 với phương pháp dạy học theo dự án, từ đó đề xuất hệ thốngchủ đề dự án trong dạy học Địa lí 12. Từ hệ thống chủ đề này, các giáo viênĐịa lí sẽ thiết lập Chủ đề dự án địa lí phù hợp với học sinh ở từng địaphương cụ thể.Từ khóa: Phương pháp dạy học theo dự án/Dạy học dự án (DHDA), Chủ đềdự án, Chủ đề dự án địa lí, Địa lí 121. ĐẶT VẤN ĐỀDạy học theo hướng phát triển năng lực người học là đinḥ hướng chung trong chiếnlược đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục nước ta hiê ̣n nay , thể hiện trong cả bamặt: đổi mới nội dung, chương trình sách giáo khoa; phương pháp dạy học; kiểm trađánh giá. Văn bản “Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020” đã chỉ rõ cầnphải “Thực hiện đổi mới chương trình và SGK từ sau năm 2015 theo định hướng pháttriển năng lực cho học sinh…”, “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kếtquả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo vànăng lực tự học của người học”… [1].Nhóm phương pháp dạy học tích cực là lựa chọn ưu tiên trong định hướng dạy học pháttriển năng lực người học [2]. Trong đó, Dạy học dự án (Project Work/ProjectMethod/Project Based Learning) với các đặc trưng căn bản: Định hướng vào học sinh,định hướng vào thực tiễn, định hướng vào sản phẩm thể hiện rõ khả năng phát huy caonăng lực của người học.Xác định các chủ đề dự án là khâu đầu tiên trong thiết kế một dự án dạy học. Xác địnhcác chủ đề dự án phù hợp với đặc trưng bộ môn, với hứng thú và điều kiện của học sinh(HS), với yêu cầu của thực tiễn… là tiền đề cơ bản của các dự án nói chung và dự án địalí nói riêng.2. KHÁI NIỆM DẠY HỌC DỰ ÁNDạy học dự án là một hình thức dạy học hoặc một phương pháp dạy học phức hợp,trong đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên, người học tiếp thu kiến thức và hình thànhkỹ năng thông qua việc giải quyết một bài tập tình huống (dự án) có thật (hoă ̣c giả đinḥnhư thâ ̣t ) trong thực tiễn , theo sát chương trình học, có sự kết hợp giữa lý thuyết vớithực hành và tạo ra các sản phẩm cụ thể. Người học tham gia vào hầu hết các khâu trongTạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm HuếISSN 1859-1612, Số 04(32)/2014: tr. 29-3630NGUYỄN ĐỨC VŨ và cs.quá trình thực hiện dự án từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch, đến việc thực hiện,kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Làm việc nhóm, đề cao sựhơ ̣p tác giữa các cá nhân đươ ̣c xem là hình thức cơ bản của dạy học dự án.3. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA DẠY HỌC DỰ ÁNBước 1: Xác định chủ đề dự án/Chọn Đề tàiGiáo viên xác định trong chương trình học tập các nội dung cơ bản có liên quan hoặc cóthể ứng dụng vào thực tế; phát hiện những gì tương ứng đã và đang xảy ra trong cuộcsống, chú ý vào những vấn đề lớn mà xã hội và thế giới đang quan tâm. Sau đó, giáoviên xác định ý tưởng dự án thông qua việc giới thiệu một số hướng của đề tài để HS tựchọn hoặc đề tài có thể xuất phát từ người học.Bước 2: Xây dựng đề cương dự ánGiáo viên hướng dẫn người học xác định mục tiêu, nhiệm vụ, cách tiến hành, kế hoạchthực hiện dự án; xác định những công việc cần làm, phân công công việc trong nhóm,thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí…Bước 3: Thực hiện dự ánCác thành viên trong nhóm thực hiện kế hoạch đã đề ra cho nhóm và cá nhân. Các hoạtđộng trí tuệ và hoạt động thực hành, thực tiễn xen kẽ và tác động qua lại với nhau. Kiếnthức lí thuyết, phương án giải quyết vấn đề được thử nghiệm qua thực tiễn và sản phẩmđược tạo ra.Bước 4: Báo cáo kết quảKết quả thực hiện dự án có thể được viết dưới dạng ấn phẩm (Bản tin, báo, áp phích, thuhoạch, báo cáo, kịch bản, cẩ m nang, tập sách…) và có thể được trình bày trên PowerPoint, hoặc thiết kế thành trang Web… Sản phẩm của dự án có thể được trình bày giữacác nhóm người học, giới thiệu trước lớp, trong trường hay ngoài xã hội.Bước 5: Đánh giá dự án, rút kinh nghiệmGiáo viên và người học đánh giá quá trình thực hiện và kết quả dự án rút ra những kinhnghiệm cho việc thực hiện các dự án tiếp theo. Kết quả dự án có thể được đánh giá từbên ngoài.4. CÁCH XÁC ĐỊNH CÁC CHỦ ĐỀ DỰ ÁN TRONG MỘT MÔN HỌCCó nhiều mức độ thiết kế dự án khác nhau. Dự án có thể được thực hiện trọn vẹn trongmột bài dạy, cũng có thể chỉ tích hợp được phần quan trọng nhất trong bài hoặc mộtphần nào đó có liên quan; dự án còn có thể xuyên suốt một số bài, một chương hoặcmột số chương.Chủ đề bài dạy thường là tên của một dự án học tập. Chủ đề bài dạy thường xuất phát từnội dung bài học có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến những vấn đề thực tiễn trongcuộc sống, những vấn đề được xã hội, thế giới quan tâm, hoặc những vấn đề riê ...