Đến hội nghị, xin đừng đưa tin hội nghị!

Chỉ từ sáng đến chiều của ngày 21/4, tôi vấp phải mấy tin liền: "Hội thảo Tư tưởng của Lênin về xây dựng đảng cầm quyền", "Hội thảo về giá trị lịch sử và hiện thực của Đại thắng 1975", "Hội thảo quốc tế về Việt Nam tại Nga", "Hội thảo VN với sự nghiệp thống nhất, đổi mới và hội nhập" và "Hội thảo Việt Nam-Xinhgapo chia sẻ kinh nghiệm phát triển giáo dục."
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đến hội nghị, xin đừng đưa tin hội nghị! Đến hội nghị, xin đừngđưa tin hội nghị! Chỉ từ sáng đến chiều của ngày 21/4, tôi vấp phải mấy tin liền: Hội thảo Tư tưởng của Lênin về xây dựng đảng cầm quyền,Hội thảo về giá trị lịch sử và hiện thực của Đại thắng 1975, Hộithảo quốc tế về Việt Nam tại Nga, Hội thảo VN với sự nghiệpthống nhất, đổi mới và hội nhập và Hội thảo Việt Nam-Xinhgapochia sẻ kinh nghiệm phát triển giáo dục. (Vừa liệt kê thì lại cóthêm tin về mấy cái hội thảo nữa, tôi không dám nêu thêm).Có tin ngắn, có tin dài nhưng cách viết thì đều giống nhau: Mởđầu là nói ngày này tháng nọ, tại đâu, nhân dịp thế này thế kia đãdiễn ra cuộc hội thảo với tên gọi ABC. Rồi tham dự hội thảo làbao nhiêu người, gồm những thành phần gì, đến từ những nơinào, có đại biểu nước ngoài hay không. Có thể thứ tự các đoạnkhác nhau tí chút, ý tứ khác nhau tí chút, nhưng thế nào cũng cóông này khai mạc nêu lên ý nghĩa và lý do, mấy chục cái thamluận đã nêu bật vấn đề DEF và cuối cùng một vị quan chức tổngkết khẳng định thành công của hiện tại và hy vọng vào tương lai.Cứ cho là một biên tập viên cứng sẽ lộn lên lộn xuống những cáitin theo phong cách cũ rích kể trên để chắt lọc ra một cái tạm gọilà lead, với phần nội dung tiếp theo được cắt gọt cho gọn gàng,rồi các cái tít cũng được đánh bóng cho có nội dung hơn một chútchứ không thi nhau hội thảo X, hội thảo Y nữa, thì cái tin vẫn cứchán như thường.Thực ra hội thảo, hội nghị dù ở Việt Nam hay ở nước ngoài thìnội dung bao giờ chẳng buồn tẻ cơ chứ. Vài chục, thậm chí vàitrăm vị đáng kính tóc bạc, tóc đen hay không tóc, có kính haykhông có kính, bàn luận về đủ những vấn đề mà đa số độc giảkhông hiểu hoặc không quan tâm lắm. Vậy thì hà cớ gì các nhàbáo cứ phải làm một bài tường thuật! Có những hội thảo, hội nghịmà chỉ việc nó diễn ra đã có ý nghĩa - nhưng loại này hiếm lắm.Để có bài viết hay, thủ thuật ở đây là hãy đến hội nghị nhưngđừng đưa tin về hội nghị, hãy chọn ra một vấn đề hoặc một trọngtâm tại hội nghị đó, như thể túm được một đầu dây rồi kéo ra vàtiếp tục phát triển. Tất nhiên, trong câu chuyện cần phải đề cậpđến hội nghị vừa xảy ra để tin có tính thời sự.Xin có một số lời khuyến nghị như sau để có những câu chuyệnthú vị hơn là một bài tường thuật:1. Trước khi diễn ra hội nghị, hội thảo nên xác định một trọng tâmcho bài viết của mình. Trọng tâm này có thể thay đổi trong trườnghợp có diễn biến quan trọng đột xuất tại hội nghị - nhưng ít khiđiều này xảy ra. Có thể trao đổi với sếp, đồng nghiệp hoặcchuyên gia thuộc lĩnh vực đó xem bản thân mình nên chọn chủđề gì. (Xin dẫn ví dụ: Tại Hội nghị APEC ở Thượng Hải, khi tất cảcác phóng viên lao vào nói chuyện thương mại to tát dù biết là hộinghị chẳng làm thay đổi được gì cho thương mại thế giới thì mộtđồng nghiệp là Peter Starr nói chuyện kinh doanh... ốc sên. Ngàyhôm sau, câu chuyện của ông này được đăng trên tất cả cácbáo). Nếu phóng viên cao thủ hơn thì dự một hội nghị có thểviết vài bài khác nhau.2. Tiến hành nghiên cứu về trọng tâm mà mình đã chọn thôngqua các tài liệu liên quan trong thư viện, trên Internet hoặc cácbài báo trước đây. Việc này cũng sẽ giúp phóng viên hiểu trướcvề diễn biến của vấn đề, thậm chí các biệt ngữ, thuật ngữ, giúpcho việc theo dõi hội nghị sau đó dễ dàng hơn. Và tất nhiên là cóthể tìm hiểu thêm nhiều thống tin lý thú, chứ người đang còn i tờvề một vấn đề thì chỉ nghe nói chuyện đã mệt.3. Nếu đã tiến hành công tác nghiên cứu kỹ càng về một chủ đềthì có thể bắt đầu viết bài ngay tại hội nghị đó, chớ để về đến vănphòng mới viết. Làm ngay như vậy thì câu chuyện có cảm xúchơn, hấp dẫn hơn, và quan trọng là nếu thấy cần thông tin thì cóthể hỏi ngay.4. Khi đã chuẩn bị kỹ càng cho một chủ đề và có thể viết ngay thìmục đích tới hội thảo, hội nghị chỉ là để có đôi lời phát biểu củamột vài nhân vật nào đó liên quan. Cần tranh thủ sự giúp đỡ củacác trợ lý hoặc nhân viên phụ trách đối ngoại của các quanchức/nhà doanh nghiệp lớn/nhà kinh tế để tiếp cận họ.5. Cần phải có những câu trích dẫn hay. Câu trả lời hay nhất làchứa đựng xúc cảm của con người hoặc liên quan đến conngười. Các con số chỉ là dữ liệu, có thể đặt vào phần khác trongbài chứ không nên đưa vào lời nói. Và những câu phát biểuchung chung đầy tính ngoại giao thì đương nhiên chẳng có giá trịtin tức gì.6. Nên đến sớm trước giờ khai mạc và nán lại một chút khi kếtthúc để... thu thập danh thiếp của những nhân vật quan trọnghoặc tranh thủ phỏng vấn ngoài lề (tốt nhất là khi xung quanhkhông có phóng viên của các báo khác).7. Một thủ thuật nhỏ: Nếu là cuộc tọa đàm hay một cuộc họp vớimột loạt quan chức/diễn giả ngồi trên bàn chủ tịch thì hãy vẽ hìnhvà gán cho mỗi người một chữ viết tắt để khi họ nói có thể tốc kýnhanh.8. Một thủ thuật nhỏ nữa: Hãy cố viết lead mà không đề ...