Di động xã hội của cộng đồng khoa học - Đào Thanh Trường

Bài viết "Di động xã hội của cộng đồng khoa học" nhận diện di động xã hội của cộng đồng khoa học, một số nhân tố ảnh hưởng đến di động xã hội của cộng đồng khoa học, một số giải pháp định hướng di động xã hội của cộng đồng khoa học,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Di động xã hội của cộng đồng khoa học - Đào Thanh TrườngX· héi häc sè 3 (103), 2008 13 DI §éNG X· HéI CñA CéNG §åNG KHOA HäC §µo Thanh Trêng DÉN NHËP “Di ®éng x· héi” (Social mobility) cßn cã nhiÒu c¸ch gäi kh¸c nh di chuyÓn x·héi hay tÝnh c¬ ®éng x· héi tuú tõng häc gi¶ lµ mét thuËt ng÷ x· héi häc dïng ®Ó chØsù thay ®æi cña mét hay nhiÒu c¸ thÓ gi÷a c¸c ®¬n vÞ cña hÖ thèng, tÇng líp x· héi.Sù thay ®æi ®i lªn hoÆc ®i xuèng gi÷a c¸c nhãm kh¸c nhau trong x· héi, nh÷ng ®Þa vÞx· héi, sù chuyÓn dÞch tõ mét ®Þa vÞ nµy ®Õn mét ®Þa vÞ kh¸c trong c¬ cÊu tæ chøc 1. F 0 P PC¸c nhµ x· héi häc ®· ph©n lo¹i di ®éng x· héi theo c¸c h×nh thøc nh: di ®éng x·héi theo chiÒu däc hoÆc theo chiÒu ngang, di ®éng vai trß, di ®éng gi÷a c¸c thÕ hÖ,trong thÕ hÖ, di ®éng cÊu tróc… Chóng ta ®ang bíc vµo thÕ kû míi víi nh÷ng ®æi thay s©u s¾c vµ phæ biÕntrªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ ®¬ng ®¹i ®ang cã nh÷ng bíctiÕn kú diÖu. ThÕ giíi ®ang chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ trithøc, trong ®ã tri thøc, chÊt x¸m lµ nguån lùc hµng ®Çu ®Ó t¹o ra sù t¨ng trëng.Vèn con ngêi lµ yÕu tè then chèt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ kinh tÕ. Vai trß vµ vÞ thÕ cña céng®ång khoa häc trong x· héi ngµy cµng ®îc ®Ò cao. Trong c¸c céng ®ång x· héi, céng®ång khoa häc lµ mét céng ®ång lu«n híng tíi sù t×m tßi, kh¸m ph¸ b»ng lao ®éngtrÝ tuÖ vµ ®ãng gãp cho nh©n lo¹i nh÷ng s¶n phÈm tinh thÇn v« gi¸. Cã thÓ nãi, céng®ång khoa häc lµ mét céng ®ång elit cña x· héi 2. V× vËy, nghiªn cøu di ®éng x· héi F 1 P Pcña céng ®ång nµy lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt mang nhiÒu ý nghÜa. NHËN DIÖN DI §éNG X· HéI CñA CéNG §åNG KHOA HäC • Di ®éng x· héi kh«ng kÌm di c Di ®éng x· héi kh«ng kÌm di c cã thÓ coi lµ hiÖn tîng ®a vai trß-vÞ thÕ viÖclµm, nghÒ nghiÖp cña c¸ nh©n mét nhµ nghiªn cøu. NghÜa lµ mét nhµ nghiªn cøu cãthÓ ®¶m nhËn nhiÒu c«ng viÖc (®a vÞ thÕ viÖc lµm-nghÒ nghiÖp) trong cïng mét thêi®iÓm. VÞ thÕ x· héi thêng ®îc hiÓu nh lµ chç ®øng cña c¸ nh©n trong kh«ng1 Ph¹m TÊt Dong, Lª Ngäc Hïng, X· héi häc ®¹i c¬ng, NXB Gi¸o dôc, 20022 Xem Vò Cao §µm, KiÓm so¸t x· héi ®èi víi c¸c chuÈn mùc trong ho¹t ®éng khoa häc, T¹p chÝ Tia s¸ng,17/6/2008 Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn14 Di ®éng x· héi cña céng ®ång khoa häcgian x· héi so s¸nh víi nh÷ng ngêi kh¸c. Nã quy ®Þnh quan hÖ cña c¸ nh©n víinh÷ng ngêi xung quanh. Trong x· héi hiÖn ®¹i, th«ng thêng mçi c¸ nh©n trong x·héi cã thÓ cã mét vµi vÞ thÕ x· héi vµ kÌm theo ®ã lµ tËp hîp c¸c vai trß t¬ng øng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, lao ®éng lµ hµng ho¸ nªn sù t¸c ®éng ®Õn hiÖn tîng®a vÞ thÕ viÖc lµm, nghÒ nghiÖp lµ tÊt yÕu. NÒn kinh tÕ thÞ trêng cµng ph¸t triÓn th×c¬ héi lµm thªm, lµm ngoµi ngµy cµng nhiÒu. §a vÞ thÕ nghÒ nghiÖp trong céng ®ångkhoa häc cã thÓ ®îc hiÓu theo c¶ hai c¸ch. C¸ch thø nhÊt ®ã lµ t×nh tr¹ng mét sènhµ khoa häc cã thÓ lµm ®ång thêi nhiÒu c«ng viÖc, lµm nhiÒu nghÒ. C¸ch thø haig¾n liÒn víi sù thay ®æi n¬i lµm viÖc, trong ®ã mét nhµ khoa häc trong mét kho¶ngthêi gian cã thÓ chuyÓn ®i nhiÒu c¬ quan, lµm nhiÒu nghÒ (di ®éng x· héi kÌm di c).C¶ hai hiÖn tîng nµy ®Òu cïng chung nguyªn nh©n, ®ã lµ do cha ph¸t huy ®îcn¨ng lùc chuyªn m«n, tr¶ c«ng kh«ng t¬ng xøng vµ cha cã sù khuyÕn khÝch ®·ingé phï hîp víi n¨ng lùc cña c¸ nh©n. HiÖn tîng ®a vÞ thÕ viÖc lµm, nghÒ nghiÖp cãxu híng ®i ngîc l¹i qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ theo híng chuyªn s©u. HiÖn nay®©y lµ mét xu híng kh¸ phæ biÕn trong céng ®ång khoa häc ë nhiÒu lÜnh vùc. Mét hiÖn tîng x· héi nµo còng cã thÓ lµ t¸c ®éng d¬ng tÝnh ®èi víi c¬ quan,tæ chøc hay c¸ nh©n nµy, nhng l¹i lµ t¸c ®éng ©m tÝnh ®èi víi c¬ quan, tæ chøc hayc¸ nh©n kh¸c. T¸c ®éng ©m tÝnh ®Çu tiªn cña hiÖn tîng ®a vÞ thÕ, ®a vai trß trongkhi c«ng t¸c chÝnh lµ viÖc nã ®· g©y nªn sù thiÕu hôt vµ “ch¶y chÊt x¸m” cña c¸c c¬quan chñ qu¶n lao ®éng. MÆc kh¸c, ®a vai trß, ®a vÞ thÕ ®ßi hái mçi c¸ nh©n ph¶i rÊtlinh ho¹t vµ nh¹y bÐn khi s¾p xÕp c¸c c«ng viÖc, ph¶i ®iÒu hoµ ®îc c¸c mèi quan hÖx· héi riªng mµ anh ta ®¶m nhËn. NÕu kh«ng sÏ rÊt dÔ x¶y ra hiÖn tîng “xung ®étvai trß”. Trong ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ th«ng tin ngµy cµng ph¸t triÓn nh hiÖn nay,hiÖn tîng ch¶y chÊt x¸m t¹i chç l¹i cµng dÔ x¶y ra víi nhiÒu h×nh th¸i vµ rÊt khãkiÓm so¸t. Mét nhµ nghiªn cøu kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b¸o c¸o c¬ quan lµ ®ang hîpt¸c víi mét c¬ quan kh¸c, hay ph¶i v¾ng mÆt t¹i c¬ ...