Đi làm ăn xa, phương thức tăng thu nhập gia đình

Đi làm ăn xa là một hình thức di cư vì mục tiêu kinh tế được xem là một trong những chiến lược sinh tồn vì sự mong muốn cải thiện đời sống của con người, nhằm giúp các bạn hiểu hơn về hình thức này, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Đi làm ăn xa, phương thức tăng thu nhập gia đình" dưới đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đi làm ăn xa, phương thức tăng thu nhập gia đình74 X· héi häc sè 2 (90), 2005§i lµm ¨n xa - ph−¬ng thøc t¨ng thu nhËp gia ®×nh(Qua nghiªn cøu thùc tiÔn t¹i x· TrÞnh X¸, huyÖn B×nh Lôc, tØnh Hµ Nam) NguyÔn Ngäc DiÔm NguyÔn ThÞ Minh Ch©u §i lµm ¨n xa - mét h×nh thøc cña di c− v× môc tiªu kinh tÕ - ®−îc xem lµ méttrong nh÷ng chiÕn l−îc sinh tån; nãi c¸ch kh¸c, lµ v× sù mong muèn c¶i thiÖn ®êi sèngcña con ng−êi (xem thªm D.S. Massey: 1990, Pernia: 1994, v.v...), ®Æc biÖt lµ ®èi víing−êi sèng ë c¸c vïng chÞu nhiÒu h¹n chÕ vÒ kinh tÕ, còng nh− h¹n chÕ vÒ c¸c c¬ héiph¸t triÓn kh¸c. Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµgi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ®· lµm t¨ng kho¶ng c¸ch thu nhËp vµ c¬ héi viÖc lµm gi÷ac¸c n¬i. Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ më, kho¶ng c¸ch ®Þa lý ®· kh«ng cßn lµ vÊn®Ò quan träng. Con ng−êi cã thÓ ®Õn bÊt cø n¬i nµo cã thÓ nh»m cã cuéc sèng tèt h¬n,mµ n¬i ®Þa ph−¬ng do c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc thï kh«ng thÓ ®¸p øng ®ñ møc sèng c¸ nh©nvµ gia ®×nh cña hä. Hä kh«ng chØ v× nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n nh− ¨n, mÆc, ë, v.v... mµ cßnv× mét nhu cÇu rÊt quan träng kh¸c, ®ã lµ ph¸t triÓn (tiÕp cËn c¸c ®iÒu kiÖn gi¸o dôc,tiÕp cËn thµnh tùu khoa häc - kü thuËt, h−ëng thô v¨n hãa, v.v...). Trong nghiªn cøu vÒ “C¸c nguån gèc x· héi vµ kinh tÕ cña nhËp c−”,D.Massey ®i ®Õn kÕt luËn r»ng, di c− lµ mét chiÕn l−îc “®a d¹ng hãa vµ lµm gi¶m rñiro cho thu nhËp hé gia ®×nh” (Massey: 1994). Nghiªn cøu cña UNDP (1998) còng chothÊy, nh÷ng ng−êi di c− cã sù ®ãng gãp nhÊt ®Þnh cho kinh tÕ hé gia ®×nh. Tuy nhiªn,nghiªn cøu nµy chØ cho thÊy møc ®é ®ãng gãp chñ yÕu tËp trung ë nh÷ng hé trungb×nh; cßn nh÷ng hé nghÌo, hé kh¸ vµ giµu th× hÇu nh− thu nhËp kh«ng t¨ng mÊy.Nghiªn cøu kh«ng lý gi¶i v× sao, mµ chØ dõng l¹i ë viÖc m« t¶ sù kh¸c biÖt ë møc®ãng gãp gi÷a c¸c nhãm hé cã ng−êi di c−. E. M. Pernia, kh¶o s¸t t×nh h×nh di c−n«ng th«n - ®« thÞ, cho kÕt qu¶ lµ viÖc di c− tõ n«ng th«n ra ®« thÞ ®· gióp cho viÖcgi¶m nghÌo ë n«ng th«n (Pernia: 1994). Nghiªn cøu cña NguyÔn V¨n ChÝnh còng chobiÕt kÕt qu¶ t−¬ng tù, r»ng di c− n«ng th«n - ®« thÞ mang l¹i nh÷ng chuyÓn ®æi vÒmÆt ®êi sèng x· héi t¹i vïng quª gèc cña nh÷ng hé gia ®×nh cã ng−êi xuÊt c− nh−møc sèng, c¬ héi viÖc lµm,... C¸c nghiªn cøu ®· cho thÊy nh÷ng ®ãng gãp cña di c− ë vïng n«ng th«n, tuynhiªn, c¸c t¸c gi¶ phÇn nhiÒu ®Æt mèi quan t©m vµo n¬i ®Õn, nh÷ng vÊn ®Ò cña x·héi nh−: téi ph¹m, nhµ ë, d©n sè, v.v... Thùc tÕ, di c− cÇn ®−îc xem xÐt tõ nguån gèc,tõ nh÷ng ®éng th¸i vµ c¶ nh÷ng hÖ qu¶ cña qu¸ tr×nh. Bëi v× ®èi víi ng−êi di c−, Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn NguyÔn Ngäc DiÔm & NguyÔn ThÞ Minh Ch©u 75nh÷ng vÊn ®Ò hä quan t©m ®Çu tiªn lµ liÖu n¬i nµo cã thÓ cã ®iÒu kiÖn ®Ó hä cã thÓt×m viÖc lµm vµ nguån thu nhËp tèt h¬n? ViÖc di c− cã thÓ gióp Ých nh− thÕ nµo ®èivíi c¸ nh©n vµ gia ®×nh cña hä? NÕu chØ ®¬n thuÇn mang l¹i c¸c hËu qu¶ xÊu th× dic− ®· kh«ng diÔn ra. Gi¶ thuyÕt cña chóng t«i cho vÊn ®Ò nghiªn cøu lµ ng−êi lµm ¨n xa ë TrÞnhX¸, xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n khã kh¨n vÒ kinh tÕ, sù h¹n chÕ cña nguån thu nhËpë n«ng th«n, nªn ph¶i ®i. YÕu tè quyÕt ®Þnh ®i lµm ¨n xa vµ møc ®é ®ãng gãp thunhËp cho gia ®×nh phô thuéc vµo c¸c yÕu tè ®Æc tr−ng c¸ nh©n nh− tuæi, giíi tÝnh, häcvÊn, t×nh tr¹ng h«n nh©n, kho¶ng c¸ch di chuyÓn, vµ t×nh tr¹ng gia ®×nh. §Ó t×m hiÓu râ h¬n vÒ t¸c ®éng cña di c− ®Õn kinh tÕ hé gia ®×nh, chóng t«i ®·tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t t¹i t¸m th«n thuéc x· TrÞnh X¸, huyÖn B×nh Lôc, tØnhHµ Nam vµo th¸ng 8 n¨m 2003. TrÞnh X¸ lµ mét x· thuéc huyÖn B×nh Lôc, tØnh HµNam, c¸ch trung t©m huyÖn B×nh Lôc 7 km vÒ phÝa B¾c. X· TrÞnh X¸ cã diÖn tÝch tùnhiªn kho¶ng 601 ha, cã tæng sè hé lµ 1289 hé, bao gåm 5364 nh©n khÈu. Ng−êi d©nTrÞnh X¸ sèng chñ yÕu b»ng nghÒ n«ng (trång lóa vµ ch¨n nu«i), ngoµi ra cßn cã c¸c“nghÒ phô” (nghÒ thñ c«ng) nh− lµm méc, x©y dùng, thªu; mét sè hé gia ®×nh còng cãho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp nh− lµm b¸nh cuèn, xay s¸t, cho thuª m¸y mãc, n«ngnghiÖp, v.v... nh−ng nh×n chung c¸c ho¹t ®éng ngoµi n«ng nghiÖp chiÕm kh«ng ®¸ngkÓ. TrÞnh X¸ ®−îc xem lµ 1 trong 4 x· khã kh¨n nhÊt huyÖn. Theo sè liÖu cung cÊpcña x· n¨m 2003, sè hé nghÌo cßn chiÕm 135 hé (9%). Theo B¸o c¸o Ch−¬ng tr×nhxo¸ ®ãi gi¶m nghÌo giai ®o¹n 2001 - 2005 cña x·, cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®èinghÌo, nh−ng chñ yÕu lµ do t×nh tr¹ng kinh tÕ cßn thÊp kÐm, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt h¹nchÕ, chÊt l−îng cuéc sèng thÊp do: thiÕu lao ®éng (13,3%), ®«ng ng−êi ¨n (11,6%),thiÕu ®Êt (6,4%), thiÕu vèn s¶n xuÊt (24,9%), vµ nhµ cã ng−êi èm (23,1%). Mét trongnh÷ng biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh tr¹ng khã kh¨n hiÖn nay cña c¸c hé gia ®×nh lµ ®ilµm ¨n xa. §Ó t×m hiÓu t¸c ®éng tõ ®ãng gãp cña ng−êi ®i lµm ¨n xa t¹i TrÞnh X¸, chóngt«i kh¶o s¸t tæng sè mÉu ®−îc chän ngÉu nhiªn lµ 286 hé gia ®×nh (1256 nh©n khÈu)ch ...