DỊ VẬ T THỰC QUẢN

DỊ VẬ T THỰ C QUẢ N1. Đại cương: Dị vật đường ăn nhất là dị vật thực quản là một cấp cứu có tính phổ biến, là một tai nạn, thực sự nguy hiểm tới tính mạng người bệnh và có tỷ lệ tử vong cao. Thường nhất là xương động vật (cá, gia cầm, lợn...). Xương động vật ngày thứ hai trở đi đã có thể gây áp xe trung thất, xương nhọn có thể xuyên thủng động mạch lớn, đều là biến chứng nguy hiểm. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
DỊ VẬ T THỰC QUẢND Ị V Ậ T T H Ự C QUẢ N1. Đại cương:Dị vật đường ăn nhất là dị vật thực quản là một cấp cứu có tính phổ biến, là mộttai nạn, thựcsự nguy hiểm tới tính mạng người bệnh và có tỷ lệ tử vong cao. Thường nhất làxương động vật (cá, gia cầm, lợn...). Xương động vật ngày thứ hai trở đi đã có thểgây áp xe trung thất, xương nhọn có thể xuyên thủng động mạch lớn, đều là biếnchứng nguy hiểm. Sau khi bị hóc xương người bệnh thấy nuốt đau và khó, không ăn uốngđược. Tại viện T.M.H TW trong số 186 cas dị vật đường ăn có 17 cas áp xe trungthất có tỷ lệ tử vong là 50%. Dị vật đưòng ăn gây ra áp xe cạnh cổ, áp xe trungthất do thủng thực quản thậm chí gây ra thủng động mạch chủ gây ra tử vong. Dịvật thực quản hay gặp nhất trong các dịp tết hội hè, ngườilớn bị nhiều hơn trẻ em nguyên nhân do bất cẩn trong ăn uống.Điều trị: Soi thực quản gắp dị vật. Nếu có áp xe thực quản: mổ cạnh cổ dẫn lưu, cóáp xe trungthất mổ trung thất dẫn lưu.2. Giải phẫu thực quản.Thực quản (oesophagus) là một ống cơ niêm mạc, tiếp theo hầu ở cổ xuốngđoạn ngực, chui qua lỗ thực quản của cơ hoành và nối với dạ dày ở tâm vị.Những đoạn hẹp tự nhiên của thực quản.Trên thực tế nếu nuốt phải các vật lạ thì thường mắc lại ở các đoạn hẹp.Có 5 đoạn hẹp:- Miệng thực quản: cách cung răng trên (15-16 cm).- Quai động mạch chủ: cách cung răng trên (23-24 cm).- Phế quản gốc trái : cách cung răng trên (26-27 cm).- Cơ hoành: cách cung răng trên (35-36 cm).- Tâm vị: cách cung răng trên (40 cm). Dị vật thường mắc lại nhiều nhất ở vùng cổ là: 74%. Đoạn ngực là: 22%còn đoạn dưới ngực là: 4%.3. Nguyên nhân.- Do tập quán ăn uống: ăn các món ăn đều được chặt thành miếng thịt lẫnxương sẽ gâyhóc khi ăn vội vàng, ăn không nhai kỹ, vừa ăn vừa nói chuyện đặc biệt chú ý vớingười già.- Do thực quản co bóp bất thường: có những khối u bất thường trong hoặcngoài thựcquản làm thực quản hẹp lại, thức ăn sẽ mắc lại ở đoạn hẹp. Ví dụ như: u trungthất đè vào thực quản, ung thư hoặc co thắt thực quản.- Do các đoạn hẹp tự nhiên của thực quản: thực quản có 5 đoạn hẹp tựnhiên, và đâychính là chỗ thức ăn hay mắc lại. Dị vật thường mắc lại nhiều nhất ở vùng cổ 74%,đoạn ngực là:22% còn đoạn dưới ngực là: 4%.4. Triệu chứng lâm sàng.3.1. Giai đoạn đầu: Sau khi mắc dị vật, bệnh nhân hay có cảm giác vướng do dị vật,nuốt thức ănhoặc nuốt nước bọt rất đau, thường không ăn được nữa mà phải bỏ dở bữaăn và đau ngày càng tăng.Nếu dị vật ở đoạn ngực, bệnh nhân sẽ đau sau xương ức, đau xiên ra sau lưng, lanlên bả vai.3.2. Giai đoạn viêm nhiễm. Dị vật gây ra xây xát niêm mạc thực quản hoặc thủng thành thực quản. Nếu dị vật làxương lẫn thịt thì nhiễm khuẩn càng nhanh. Sau 1-2 ngày, các triệu chứng nuốtđau, đau cổ,đau ngực tăng dần đến nỗi nước bệnh nhân cũng không nuốt được, ứ đọng nướcbọt, đờm dãi,hơi thở hôi.Khám: mất tiếng lọc cọc thanh quản, cột sống. Nếu có áp xe dưới niêm mạc,mủ sẽ tự vỡ, trôi xuống thực quản và dạ dày rồi giảm dần. Nhưng thường gây raviêm thành thực quản, triệu chứng nặng dần và gây ra biến chứng nặng.3.3. Giai đoạn biến chứng: Dị vật là chất hữu cơ do đó gây bội nhiễm do vi khuẩn.Viêm tấy quanh thực quản cổ.- Dị vật chọc thủng thành thực quản cổ gây viêm nhiễm thành thực quảngây viêm nhiễm thành thực quản lan toả, viêm mô liên kết lỏng lẻo xung quanhthực quản cổ.- Bệnh nhân sốt cao, thể trạng nhiễm khuẩn rõ rệt, toàn thân suy sụp,đau cổ, không ăn uống được, chảy nhiều nước dãi, hơi thở hôi, quay cổ khókhăn, một bên cổ sưng lên, máng cảnh đầy, ấn bệnh nhân rất đau có thể trànkhí dưới da.- X- quang tư thế cổ nghiêng: thấy cột sống cổ mất chiều cong sinh l{ bìnhthường, chiềudày của thực quản dày lên rõ rệt, có hình túi mủ, có hình mức nước, mức hơi. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời viêm nhiễm và ổ mủ sẽ lanxuống trung thất, phổi làm bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết và chết trong tìnhtrạng nhiễm khuẩn, nhiễm độc. Bệnh không tự khỏi được.Viêm trung thất.- Do áp xe viêm tấy từ cổ xuống.- Do do dị vật chọc thủng thành thực quản ngực gây viêm trung thất.- Có thể viêm trung thất lan toả toàn bộ trung thất hay viêm khu trú mộtphần trung thất(trung thất trước hoặc trung thất sau). Bệnh cảnh chung trong tình cảnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc. Bệnh nhân sốtcao hoặc nhiệt độ lại tụt xuống thấp hơn bình thường, có kèm theo đau ngực,khó thở, mạch nhanh và yếu, huyết áp hạ, tràn khí dưới da vùng cổ và ngực, gõngực có tiếng có tiếng trong. Nước tiểu ít và màu đỏ, trong nước tiểu có albumin,công thức máu: bạch cầu cao. Chụp phim thấy trung thất giãn rộng, có hơi ởtrung thất. Thường là bệnh nhân ở trong tình trạng rất nặng.Biến chứng phổi.- Dị vật có thể đâm xuyên qua thành thực quản, thủng màng phổi gây viêmphế mạc mủ. Bệnh nhân có sốt, đau ngực, khó thở và cỏ đủ các triệu chứng ...