DỊCH TỄ HỌC TÂM THẦN

Tham khảo tài liệu dịch tễ học tâm thần, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
DỊCH TỄ HỌC TÂM THẦN 1 DÒCH TEÃ HOÏC TAÂM THAÀN TS. BS. ÑAËNG HOAØNG HAÛIMUÏC TIEÂU: 1. Lieät keâ ñöôïc taàn suaát cuûa moät soá nhoùm roái loaïn taâm thaàn (theo keát quaû ñieàu tra cuûa TCYTTG). 2. Moâ taû ñöôïc söû duïng dòch vuï y teá cuûa ngöôøi beänh Taâm thaàn. 3. Vai troø cuûa Baùc só ña khoa trong ñieàu trò caùc nhoùm roái loaïn taâm thaàn chính.1. KHAÙI NIEÄM: 1.1. BAÛNG PHAÂN LOAÏI QUOÁC TEÁ BEÄNH TAÄT (BPLQTBT) BPLQTBT laàn 10 coù 3 truïc: truïc I lieân quan ñeán chaån ñoaùn laâm saøng, truïc II aûnh höôûng cuûa beänh treân sinh hoaït cuûa ngöôøi beänh, truïc III laø caùc vaán ñeà moâi tröôøng taâm lyù xaõ hoäi coù aûnh höôûng treân beänh taät. Trong BPLQTBT laàn 10, trong truïc I coù 20 chöông, moãi chöông töông öùng vôùi moãi loaïi beänh. Thí duï: chöông I lieân quan ñeán caùc beänh nhieãm truøng vaø kyù sinh truøng, thuoäc chuyeân khoa Truyeàn nhieãm, chöông V laø caùc roái loaïn taâm thaàn vaø haønh vi, thuoäc chuyeân khoa Taâm thaàn. Baûng 1 Caùc chöông trong BPLQTBT laàn 10.Chöông TeânI Beänh nhieãm truøng vaø kyù sinh truøngII Ung thöIII Beänh cuûa maùu vaø cô quan taïo maùu vaø caùc roái loaïn lieân quan ñeán mieãn nhieãm.IV Noäi tieát, dinh döôõng, vaø bieán döôõngV Roái loaïn taâm thaàn vaø haønh vi.VI Beänh thaàn kinh.…. ……………………………………………………………….. Trong chuyeân khoa Taâm thaàn, coù 10 nhoùm beänh: F0: Caùc roái loaïn taâm thaàn thöïc toån F1: Caùc roái loaïn taâm thaàn vaø haønh vi do söû duïng caùc chaát taùc ñoäng taâm thaàn F2: Beänh taâm thaàn phaân lieät, caùc roái loaïn phaân lieät vaø caùc roái loaïn hoang töôûng F3: Roái loaïn khí saéc (caûm xuùc) F4: Caùc roái loaïn beänh taâm caên coù lieán quan ñeán stress vaø daïng cô theå F5: Caùc hoäi chöùng haønh vi keát hôïp vôùi caùc roái loaïn sinh lyù vaø caùc nhaân toá cô theå F6: Caùc roái loaïn nhaân caùch vaø haønh vi ôû ngöôøi thaønh nieân F7: Chaäm phaùt trieån taâm thaàn F8: Caùc roái loaïn veà phaùt trieån taâm lyù F9: Caùc roái loaïn haønh vi vaø caûm xuùc thöôøng khôûi phaùt ôû treû em vaø thanh thieáu nieân. 2 1.2. SOÅ TAY CHAÅN ÑOAÙN THOÁNG KEÂ BEÄNH TAÂM THAÀN (STCÑTKBTT) Trong cuoán STCÑTKBTT laàn III, söû duïng heä thoáng ña truïc, theo moâ hình sinh hoïc-taâm lyù xaõ hoäi (biopsychosocial), goàm 5 truïc: Truïc I goàm coù roái loaïn laâm saøng, Truïc II, roái loaïn nhaân caùch vaø chaäm phaùt trieån taâm thaàn Truïc III lieân quan ñeán beänh cô theå, Truïc IV ghi chuù ñieàu kieän xaõ hoäi coù lieân quan ñeán roái loaïn taâm thaàn. Truïc V laø thang löôïng giaù chung veà sinh hoaït cuûa ngöôøi beänh.2. LÒCH SÖÛ:Theo taùc giaû Juan E. Mezzich, dòch teã hoïc taâm thaàn coù theå chia laøm 4 giai ñoaïn: 2.1. GIAI ÑOAÏN THÖÙ NHAÁT: Giai ñoaïn naøy keùo daøi ñeán giöõa theá kyû 20. Sau ñaây laø moät vaøi thí duï: - Naêm1838, Jean Etienne Esquirol baùo caùo soá beänh nhaân taâm thaàn nhaäp vieän taïi caùc beänh vieän Paris taêng gaáp 4 laàn trong voøng 15 naêm (töø 1786 ñeán 1801). - Theo moät baùo caùo ôû Massachusetts, döïa treân soá lieäu cuûa baùc só ña khoa, coù 2,632 ngöôøi beänh taâm thaàn vaø 1,087 ngöôøi ñaàn ñoän caàn ñöôïc chaêm soùc. - Robert Faris vaø Warren Dunham nghieân cöùu choã ôû cuûa ngöôøi beänh taâm thaàn, giöõa nhöõng naêm 1922 vaø 1934 taïi Chicago; keát quaû cho thaáy, tyû leä Taâm thaàn phaân lieät ôû noâng thoân thaáp hôn ôû thaønh thò. Ñaëc ñieåm cuûa giai ñoaïn naøy: döïa treân soá lieäu cuûa ngöôøi beänh, neân keát quaû khoâng theå hieän ñöôïc tình traïng taâm thaàn trong coäng ñoàng. 2.2.GIAI ÑOAÏN THÖÙ HAI: Sau ñeä nhò theá chieán, coù nhieàu quaân nhaân bò beänh taâm thaàn, tyû leä beänh taâm thaàn ôû trong quaân ñoäi ñöôïc quan taâm vaø nghieân cöùu; nhieàu cuoäc ñieàu tra trong quaân ñoäi ñöôïc tieán haønh; khaùi nieäm ñieàu tra trong nhöõng coäng ñoàng baét ñaàu ñöôïc söû duïng. Trong daân söï, caùc nhaø taâm thaàn hoïc baét ñaàu nghieân cöùu beänh taâm thaàn trong coäng ñoàng vaø baét ñaàu ñieàu tra beänh taâm thaàn trong coäng ñoàng; trong giai ñoaïn naøy, coù söû duïng caùc baûng caâu hoûi. Sau ñaây laø moät vaøi thí duï: - Trong ñieàu tra ôû Midtown Manhattan, do chuyeân vieân xaõ hoäi tieán haønh, vieäc ñaùnh giaù ngöôøi beänh döïa vaøo haäu quaû cuûa beänh taâm thaàn, keát quaû ñieàu tra cho thaáy, 23% maãu bò beänh taâm thaàn naëng. - Ñieàu tra Stirling County ôû New York treân 1.010 döïa treân boä caâu hoûi, vaø döïa vaøo Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) l ...