Điều tra cây thuốc, kinh nghiệm sử dụng cây thuốc của cộng đồng dân tộc Dao tại xã Liên Minh, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên và nghiên cứu sản xuất dung dịch sát khuẩn tay thảo dược Canari

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm đánh giá đa dạng nguồn cây thuốc được sử dụng trong cộng đồng dân tộc Dao ở xã Liên Minh, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Các phương pháp sử dụng gồm: Điều tra cộng đồng; Thu thập mẫu; Định danh tên loài cây; Đánh giá tính đa dạng nguồn cây thuốc; Xác định các loài cây thuốc thuộc diện bảo tồn; hoạt tính kháng khuẩn xác định bằng phương pháp khuếch tán trên thạch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều tra cây thuốc, kinh nghiệm sử dụng cây thuốc của cộng đồng dân tộc Dao tại xã Liên Minh, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên và nghiên cứu sản xuất dung dịch sát khuẩn tay thảo dược Canari Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học ĐIỀU TRA CÂY THUỐC, KINH NGHIỆM SỬ DỤNG CÂY THUỐC CỦA CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC DAO TẠI XÃ LIÊN MINH, HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN VÀ NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT DUNG DỊCH SÁT KHUẨN TAY THẢO DƯỢC CANARI Nguyễn Minh Hiếu*, Vàng Sảo Hai, Lồ Di Mềnh Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên *Tác giả liên lạc: Nguyenhieutng01@gmail.com TÓM TẮT Nghiên cứu này được tiến hành nhằm đánh giá đa dạng nguồn cây thuốc được sử dụng trong cộng đồng dân tộc Dao ở xã Liên Minh, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Các phương pháp sử dụng gồm: điều tra cộng đồng; thu thập mẫu; định danh tên loài cây; đánh giá tính đa dạng nguồn cây thuốc; xác định các loài cây thuốc thuộc diện bảo tồn; hoạt tính kháng khuẩn xác định bằng phương pháp khuếch tán trên thạch. Kết quả nghiên cứu đã xác định được 71 loài cây thuốc thuộc 64 chi, 46 họ được cộng đồng dân tộc ở khu vực nghiên cứu sử dụng trong phòng và chữa bệnh cho người dân. Cây thuốc thuộc 7 dạng sống chính gồm: thân thảo, dây leo, gỗ nhỏ, cây bụi, gỗ trunh bình, gỗ lớn và cây kí sinh. Cây thường phân bố ở 4 dạng sinh cảnh: rừng, vườn, đồi và ven sông, ven suối, ao. Nghiên cứu đã xác định được 13 nhóm bệnh được chữa trị bằng kinh nghiệm sử dụng cây thuốc của cộng đồng dân tộc Dao ở xã Liên Minh, trong đó có 6 nhóm bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất là: bệnh về tiêu hóa, thời tiết, xương khớp, thận, vết thương và gan. Từ khóa: Canari, cây thuốc, đa dạng. INVESTIGATION OF MEDICINAL PLANTS, EXPERIENCE LEARNT FROM USING MEDICINAL PLANTS OF DAO ETHNIC COMMUNITY IN LIENMINH COMMUNE, VO NHAI DISTRICT, THAI NGUYEN PROVINCE AND PRODUCTION OF CANARI HERBAL HAND SANITIZER Nguyen Minh Hieu*, Vang Sao Hai, Lo Di Menh Thai Nguyen University of Agriculture and Forestry *Corresponding Author: Nguyenhieutng01@gmail.com ABSTRACT This study was conducted to assess the diversity of medicinal plant resources in Dao ethnic community in Lien Minh Commune, Vo Nhai District, Thai Nguyen Province. Methods of use include: community surveys; specimen collection; identification of the species name; assessment on the diversity of medicinal plants; identification of medicinal plants for conservation; determination of antimicrobial activity by agar diffusion method. The results of research have identified initially 71 species of medicinal plants of 64 genera and 46 families which the ethnic community has used for diseases prevention and treatment. There are 7 main life forms of the medicinal plants: herbaceous, vines, small wood trees, shrub, moderate wood trees, large wood trees, parasite. The trees distribution is often in many types of habitat: live in the forests, gardens, hills and along riverside, streams. In the parts used as medicine, the whole plant, 541 Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học leaves and roots are most used. The results show that there are 13 groups of disease treated which could be cured by the experience of using medicinal plants of Dao ethnic community in Lien Minh Commune, of which 6 groups of diseases occupy the highest rate: digestive diseases, weather sickness, osteoarthritis disease, kidney disease, wound diseases, liver. Keywords: Canari, medicinal plants, diversity. TỔNG QUAN thuốc có nguồn gốc từ các nguồn dược Thái Nguyên là một vùng đất giàu tài thảo thiên nhiên là mối quan tâm đặc nguyên, khí hậu nhiệt đới ẩm, có thảm biệt của các nhà hóa sinh và y dược thực vật rất đa dạng, phong phú và là trên thế giới. nơi có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống như: Tày, Nùng, Dao, Sán Chí, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP Sán Dìu,… Mỗi dân tộc lại mang bản NGHIÊN CỨU sắc và kinh nghiệm chữa bệnh bằng Vật liệu cây cỏ làm thuốc rất đa dạng. Xã Liên Mẫu tiêu bản: gồm các mẫu tiêu bản Minh, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái tươi của các loài cây thuốc thu thập Nguyên là xã miền núi có diện tích được trong quá trình nghiên cứu. rừng che phủ khá lớn nên hệ động thực Chủng vi khuẩn kiểm định được cung vật cũng khá phong phú, nhất là thực cấp bởi Viện Kiểm nghiệm thuốc trung vật làm thuốc. Cộng đồng người Dao ương và Bảo tàng giống chuẩn vi sinh là một trong những dân tộc cư trú lâu vật Việt Nam. đời tại địa bàn có nhiều kinh nghiệm Phương pháp nghiên cứu quý trong việc sử dụng cây thuốc để Phương pháp điều tra cộng đồng: điều chữa bệnh. Tuy nhiên, hiện nay diện tra tri thức bản địa cây thuốc và các bài tích rừng ngày càng bị thu hẹp, tình thuốc tại khu vực nghiên cứu được tiến trạng khai thác, mua bán các loài cây hành theo các phương pháp nghiên cứu thuốc diễn ra một cách phức tạp, số thực vật học dân tộc học của Gary J. lượng các loài cây thuốc bị cạn kiệt dần Martin (2002). do khai thác quá nhiều với phương Phương pháp thu thập mẫu: sử dụng thức khai thác tận diệt, từ cắt cành, nhổ phương pháp thu thập mẫu thực địa cây đến đào gốc rễ, do đốt nương làm theo Nguyễn Nghĩa Thìn (1997, 2007). rẫy trồng chè dẫn đến nguồn tài nguyên Phương pháp định danh tên loài: sử cây thuốc ngày càng bị suy giảm. dụng kiến thức, kinh nghiệm của Các thuốc sát trùng có nguồn gốc hóa chuyên gia và các nguồn tài liệu tin cây học tổng hợp hữu cơ có tác dụng hiệu đã công bố: các khóa định loại, các bản quả nhanh nhưng đôi khi gây ra các tác mô tả ...