Điều trị nội khoa - ĐIỀU TRỊ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP PART 2

Đo HA tại phòng khám hay bệnh viện thường cao hơn trị số đo tại nhà. Có thể chẩn đoán THA bằng 1 trong 3 cách: đo đúng qui cách tại phòng khám (bảng 4), tự đo HA tại nhà hoặc đo HA liên tục 24 giờ (Holter huyết áp). Trị số HA đo ở phòng khám để chẩn đoán THA dựa vào bảng 2; trị số HA tự đo 135/85 mmHg được chẩn đoán THA; trị số Holter HA trung bình lúc thức 135/85mmHg, lúc ngủ 120/75mmHg được chẩn đoán THA. Mức độ HA dựa vào Holter...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều trị nội khoa - ĐIỀU TRỊ BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP PART 2 Ño HA taïi phoøng khaùm hay beänh vieän thöôøng cao hôn trò soá ño taïi nhaø. Coù theå chaånñoaùn THA baèng 1 trong 3 caùch: ño ñuùng qui caùch taïi phoøng khaùm (baûng 4), töï ño HAtaïi nhaø hoaëc ño HA lieân tuïc 24 giôø (Holter huyeát aùp). Trò soá HA ño ôû phoøng khaùm ñeåchaån ñoaùn THA döïa vaøo baûng 2; trò soá HA töï ño > 135/85 mmHg ñöôïc chaån ñoaùnTHA; trò soá Holter HA trung bình luùc thöùc >135/85mmHg, luùc nguû > 120/75mmHgñöôïc chaån ñoaùn THA. Möùc ñoä HA döïa vaøo Holter HA coù töông quan chaët cheõ vôùi côquan bia hôn laø HA ño taïi phoøng khaùm (12). Caàn khuyeán khích b/n töï ño HA taïi nhaø,nhôø vaäy beänh nhaân seõ tuaân thuû ñieàu trò chaët cheõ hôn. Lôïi ích cuûa Holter HA, vaø HAño taïi nhaø ñöôïc toùm taét trong baûng 5 vaø 6. Baûng 4: Höôùng daãn ño HA Ñieàu kieän caàn coù ñoái vôùi beänh nhaân A. Tö theá 1. Vaøi thaày thuoác thích ño HA ôû beänh nhaân ñaõ naèm nghæ 5’. Ño HA ôû tö theá ngoàithöôøng cuõng ñuû chính xaùc. 2. Beänh nhaân neân ngoài yeân tónh treân gheá coù töïa löng trong 5’, tay keâ ôû möùc ngangtim. 3. Ñoái vôùi beänh nhaân > 65 tuoåi, tieåu ñöôøng hoaëc ñang duøng thuoác haï aùp, caàn kieåmsoaùt söï thay ñoåi HA theo tö theá baèng caùch ño ngay khi vaø sau khi b/n ñöùng daäy 2’ B. Tình traïng beänh nhaân : Khoâng uoáng caø pheâ 1 giôø tröôùc khi ño Khoâng huùt thuoác 15’ tröôùc khi ño Khoâng söû duïng thuoác cöôøng giao caûm (td: Phenylephrine ñeå chöõa xuaát tieát nieâmmaïc muõi hoaëc thuoác nhoû maét ñeå daõn ñoàng töû) Phoøng aám, yeân laëng Ño HA ôû nhaø trong nhieàu tình huoáng khaùc nhau vaø ño HA di ñoäng 24 giôø coù theåthích hôïp vaø chính xaùc hôn trong vieäc tieân ñoaùn nhöõng bieán chöùng tim maïch. Trang bò A. Kích thöôùc tuùi hôi:Phaûi bao troïn chu vi caùnh tay vaø 2/3 chieàu daøi caùnh tay beänh nhaân ; neáu khoâng ñuû236 B. Ñoàng hoà aùp keá: Kim chæ trò soá HA phaûi ñöôïc ñieàu chænh moãi 6 thaùng caên cöù vaøo 1 HA keá thuûy ngaân. C. ÔÛ treû em: Duøng nhöõng duïng cuï ño HA coù thieát bò sieâu aâm, ví duï phöông phaùp Doppler. Phöông phaùp tieán haønh A. Soá laàn ño HA: 1. Ño ít nhaát 2 laàn trong moãi laàn khaùm, caùch nhau moät khoaûng thôøi gian thích hôïp.Neáu 2 laàn cheânh nhau > 5mmHg, ño theâm moät laàn nöõa cho ñeán khi trò soá ño ñöôïc gaànbaèng nhau. 2. Ñeå chaån ñoaùn, caàn khaùm HA nhö treân, ít nhaát ba laàn, moãi laàn caùch nhau moättuaàn. 3. Ñaàu tieân, neân ño HA caû 2 tay; neáu HA cheânh leäch, laáy trò soá HA ôû tay cao hôn. 4. Neáu HA chi treân cao, ño HA moät chaân, ñaëc bieät ôû b/n < 30 tuoåi. B. Tieán haønh ño: 1. Bôm nhanh tuùi hôi vöôït treân trò soá taâm thu 20mmHg (ñöôïc nhaän bieát baèng söïmaát maïch quay). 2. Xaû tuùi hôi 3mmHg/giaây. 3. Ghi HA taâm tröông theo pha V Korotkoff (maát haún tieáng). 4. Neáu tieáng Korotkoff khoù nghe (quaù yeáu), baûo beänh nhaân giô tay leân, naém vaømôû baøn tay 5-10 laàn, sau bôm nhanh tuùi hôi. Baûng 5: Ño HA di ñoäng 24 giôø - Khaûo saùt THA “aùo choaøng traéng” 237 - Cuõng höõu ích: + khaùng thuoác + trieäu chöùng haï HA + côn THA + roái loaïn heä thaàn kinh töï chuû - Töông quan cuûa Holter HA vôùi cô quan bia ñuùng hôn HA ño ôû phoøng khaùm. Baûng 6: HA töï ño taïi nhaø  Trò soá HA töï ño taïi nhaø > 135/85mmHg: beänh THA  Löôïng ñònh ñaùp öùng ñieàu trò  Coù theå giuùp taêng söï quan taâm cuûa beänh nhaân vôùi ñieàu trò THA  Löôïng ñònh THA “ aùo choaøng traéng” 3. CAÙC KHAÙM NGHIEÄM CAÀN LAØM TRÖÔÙC ÑIEÀU TRÒ THA Tröôùc ñieàu trò THA, coù 3 muïc tieâu caàn löôïng ñònh treân beänh nhaân : - Hoûi veà caùch soáng, xaùc ñònh caùc yeáu toá nguy cô tim maïch vaø caùc beänh khaùc cuûangöôøi beänh (baûng 7). Caùc yeáu toá naøy coù theå aûnh höôûng ñeán tieân löôïng vaø giuùp höôùngdaãn caùch ñieàu trò. - Tìm caùc nguyeân nhaân phaùt hieän ñöôïc cuûa THA (baûng 8) - Löôïng ñònh coù hay khoâng toån thöông cô quan bia (maét, tim, thaän, naõo, ñoängmaïch ngoaïi vi) (baûng 9) Baûng 7: Caùc yeáu toá nguy cô tim maïch  THA  Thuoác laù238 Beùo phì Ít vaän ñoäng Roái loaïn lipid maùu Ñaùi thaùo ñöôøng Albumine nieäu vi theå hoaëc ñoä loïc caàu thaän < 60mL/ph Tuoåi (> 55/nam, > 65/nöõ) Tieàn söû gia ñình coù beänh tim maïch sôùm (nam < 55; nöõ < 65)Baûng 8: Nguyeân nhaân THA Nguû ngöng thôû Do thuoác hay lieân quan ñeán thuoác Beänh thaän maïn Cöôøng aldosterone tieân phaùt Beänh maïch maùu thaän Ñieàu trò steroid maïn hoaëc hoäi chöùng Cushing U tuûy thöôïng thaän Heïp eo ÑMC Beänh tuyeán giaùp hoaëc tuyeán caän giaùpBaûng 9: Toån thöông caùc cô quan bia- Tim: Phì ñaïi thaát traùi Côn ñau thaét ngöïc hoaëc tieàn söû nhoài maùu cô tim Tieàn söû taùi löu thoâng ñoäng maïch vaønh Suy tim 239 - Naõo: Ñoät quò hoaëc côn thieáu maùu naõo thoaùng qua  - Beänh thaän maïn - Beänh ñoäng maïch ngoaïi vi - Beänh voõng maïc Caùc khaùm nghieäm thöïc theå cô baûn caàn laøm treân beänh nhaân THA bao goàm: ño HA 2tay vaø baét maïch chi treân, chi döôùi, soi ñaùy maét, tính BMI (caân naëng chia cho 2 laànchieàu cao), nghe ñoäng maïch caûnh, ñoäng maïch beïn vaø buïng, khaùm tuyeán giaùp, khaùmtim, khaùm phoåi, khaùm buïng xem thaän coù lôùn khoâng, khoái u trong buïng, ñaäp baát thöôøngcuûa ÑMC buïng, khaùm chi döôùi (phuø, coù maïch?), khaùm thaàn kinh. Caùc thöû nghieäm cô baûn bao goàm: ECG, chuïp tim phoåi, sieâu aâm tim, huyeát ñoà,ñöôøng ...