Điều trị tổn thương thận cấp trong điều kiện dã chiến

Bài viết trình bày được các biểu hiện, các dấu hiệu lâm sàng của một số bệnh lý thận thường gặp trong điều kiện dã chiến; Chẩn đoán, kê được đơn thuốc và thực hiện được kỹ thuật lọc máu trong điều kiện dã chiến cho bệnh nhân mắc bệnh thận; Xác định rõ các bệnh lý thận trong điều kiện dã chiến là những bệnh cấp tính cần điều trị nhanh và triệt để.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều trị tổn thương thận cấp trong điều kiện dã chiến ĐIỀU TRỊ TỔN THƯƠNG THẬN CẤP TRONG ĐIỀU KIỆN DÃ CHIẾN PGS.TS. Lê Việt Thắng Mục tiêu: 1. Trình bày được các biểu hiện, các dấu hiệu lâm sàng của một số bệnh lý thận thường gặp trong điều kiện dã chiến: trình bày được các tiêu chuẩn chẩn đoán, nguyên tắc và nội dung điều trị bệnh nhân mắc bệnh thận trong điều kiện dã chiến. 2. Chẩn đoán, kê được đơn thuốc và thực hiện được kỹ thuật lọc máu trong điều kiện dã chiến cho bệnh nhân mắc bệnh thận. 3. Xác định rõ các bệnh lý thận trong điều kiện dã chiến là những bệnh cấp tính cần điều trị nhanh và triệt để. 4. Tuân thủ các bước chẩn đoán và điều trị bệnh nhân mắc một số bệnh thận trong điều kiện dã chiếnĐẠI CƯƠNG Tổn thương thận bao gồm 2 loại: cấp tính và mạn tính. Tổn thương thận cấp tính(Acute Kidney Injury) là một biểu hiện tổn thương tế bào cầu thận, ống thận hoặckhe thận được phát hiện bằng sinh thiết thận hoặc thông qua biểu hiện lâm sàng làhội chứng suy thận cấp tính (Acute Renal Failure). Tổn thương thận mạn tính(Chronic Kidney Injury) là dạng tổn thương mạn tính ở nhu mô thận do nhiều nguyênnhân khác nhau có thể nguyên phát như viêm cầu thận mạn tính, viêm thận bể thậnmạn tính… hoặc thứ phát như tổn thương thận ở bệnh nhân đái tháo đường, hoặc ởbệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống... Hậu quả là tổn thương nephron không hồi phục,thận mất dần chức năng, cuối cùng dẫn đến suy thận mạn tính giai đoạn cuối, bệnhnhân phải điều trị thay thế thận suy bằng lọc máu hoặc ghép thận. 36 Trong điều kiện thời chiến, hoặc thời bình ở các tuyến trung đoàn, ngoài tổnthương thận mạn tính những người lính hay gặp phải tình trạng tổn thương thận cấptính do các nguyên nhân đặc trưng khác nhau như: nóng nắng, do vùi lấp, thảm hoạbỏng… Tiến triển tổn thương thường nhanh, bệnh nhân dễ rơi vào tình trạng suy thậncấp tiên lượng nặng, do nguyên nhân gây bệnh kéo dài, thiếu điều kiện chăm sócđiều trị. Nhiều bệnh nhân rơi vào tình trạng suy thận nặng, các rối loạn nội môi yêucầu bệnh nhân cần phải được điều trị thay thế thận suy ngay lập tức hoặc trên đườngvận chuyển bệnh nhân.1. TỔN THƯƠNG THẬN CẤP TRONG ĐIỀU KIỆN DÃ CHIẾN 1.1. Một số bệnh lý gây tổn thương thận cấp Trong quá trình bệnh lý thận, tổn thương cấu trúc và thay đổi chức năng thườngcó quan hệ mật thiết với nhau. Trong điều kiện dã chiến có nhiều yếu tố làm tổnthương cấu trúc thận và suy giảm chức năng thận. Các yếu tố này có thể trực tiếphoặc gián tiếp là những nguyên nhân gây tổn thương, mất chức năng thận. Mỗi yếutố tạo nên những đặc điểm tổn thương khác nhau tuỳ theo nguyên nhân. Một số yếutố hay gặp được kể đến: 1.1.1. Các vết thương và chấn thương thận Trong chiến tranh, vết thương hở hay gặp hơn so với chấn thương kín và chủyếu là vết thương kín hở do hoả khí. Các thống kê trên thế giới cho thấy tỷ lệ tử vongở tuyến đầu do vết thương thận là 37,5%, vết thương thận kèm các vết thương phốihợp là 62,5%. Trong chiến tranh chống Mỹ của Việt Nam do có nhiều khó khăn vìphải vận chuyển xa nên ở các bệnh viện tuyến cuối gặp rất ít di chứng vết thươngthận. Đến chiến tranh biên giới Tây Nam (1977 – 1978) do tổ chức vận chuyển vàcấp cứu kịp thời, chỉ riêng khoa tiết niệu bệnh viện tuyến trước đã nhận 88 vết thươngthận mới. Đặc điểm của vết thương thận cũng tuỳ thuộc ở đạn thẳng hay mảnh, ởkhoảng cách gần hay xa chỗ bắn hoặc nổ, ở tốc độ đi nhanh hay yếu của viên đạn... 37 Những biến đổi ở thận ngay sau khi bị thương cũng như về sau rất khác nhau.Điều này tuỳ thuộc trước hết ở các tác nhân gây thương (đạn thẳng mảnh, hoặc daođâm…), ở tư thế của thương binh lúc bị thương. Nếu vết thương do vết đâm thì vếtthương thẳng. Cũng có thể theo hình nan hoa hay chiều ngang so với các mạch máuở thận, nếu vết thương, do đường đi của viên đạn. Thận bị thương tổn càng gầncuống, thì nguy cơ gây nhồi máu vùng thận ở dưới mạch máu lớn càng nhiều, dẫnđến hoại tử và làm mủ. Mặc dù vết thương rất đa dạng, có thể phân loại các vếtthương thận thành: + Thương tổn ở mô quanh thận. + Thương tổn ở vùng vỏ thận. + Thương tổn vùng tuỷ và bể thận. + Thương tổn các mạch máu thận. Chức năng thận thay đổi tuỳ thuộc vào các vết thương và loại tổn thương thận,cũng như điều kiện cứu chữa bệnh binh. Thời chiến, nhiều bệnh nhân tử vong khôngphải do mất máu hoặc nhiễm trùng từ vết thương thận mà tử vong do chức năng thậnsuy cấp tính, rối loạn nội môi trầm trọng. Thời bình, các vết thương thận hở chiếm tỷ lệ ít hơn tổn thương kín. Các vếtthương và chấn thương này thường do tai nạn sinh hoạt hoặc tai nạn giao thông gâynên. 1.1.2. Bệnh lý gây giảm áp lực lọc cầu thận Trong điều kiện ...