Đổi mới kinh tế xã hội ở Việt Nam 1986-2000: Một cái nhìn tổng quan - Phạm Xuân Nam

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Đổi mới kinh tế xã hội ở Việt Nam 1986-2000: Một cái nhìn tổng quan" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về phương pháp đổi mới kinh tế xã hội ở Việt Nam từ đó đưa ra một số kiến nghị. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đổi mới kinh tế xã hội ở Việt Nam 1986-2000: Một cái nhìn tổng quan - Phạm Xuân NamX· héi häc sè 1 (73), 2001 7 §æi míi kinh tÕ - x· héi ë ViÖt Nam (1986-2000) - mét c¸i nh×n tæng quan Ph¹m Xu©n Nam 1. Tõ gÇn 15 n¨m nay, ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi ®Ó ph¸t triÓnkinh tÕ - x· héi vµ héi nhËp víi thÕ giíi. Qu¸ tr×nh ®ã ®−îc b¾t ®Çu vµo lóc t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc gÇnnh− ®· r¬i ®Õn ®¸y cña cuéc khñng ho¶ng: S¶n xuÊt n«ng nghiÖp tr× trÖ, n¹n thiÕu l−¬ng thùc diÔn ra triÒn miªn. S¶nxuÊt c«ng nghiÖp, theo thèng kª, tuy vÉn t¨ng vÒ gi¸ trÞ, nh−ng thËt ra ®¹i ®a sè nhµm¸y, xÝ nghiÖp ë trong t×nh tr¹ng lêi gi¶, lç thËt v× ®−îc Nhµ n−íc bao cÊp trµn lan.L−u th«ng, ph©n phèi ¸ch t¾c. L¹m ph¸t ®¹t ®Õn tèc ®é phi m· víi chØ sè t¨ng gi¸b¸n lÎ n¨m 1986 lµ 774,7%1. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nãi trªn, céng víi nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ ch−a gi¶iquyÕt xong cña h¬n 30 n¨m chiÕn tranh ¸c liÖt, ®· khiÕn cho ®êi sèng cña c¸ctÇng líp nh©n d©n sa sót nghiªm träng. ë thµnh thÞ, l−¬ng th¸ng cña c«ng nh©n,viªn chøc kh«ng ®ñ chi tiªu cho c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu cña cuéc sèng. ë n«ng th«n,vµo lóc gi¸p h¹t cã tíi hµng mÊy triÖu ng−êi thiÕu ¨n. Tiªu cùc x· héi lan réng.Lßng d©n kh«ng yªn. T×nh h×nh diÔn biÕn ®Õn møc, vµo kho¶ng tõ cuèi 1985 ®Õn cuèi 1986, nghÜalµ sau thÊt b¹i cña cuéc tæng ®iÒu chØnh gi¸ - l−¬ng - tiÒn, ®¹i ®a sè quÇn chóng nh©nd©n thÊy kh«ng thÓ tiÕp tôc sèng nh− cò ®−îc n÷a; ®ång thêi, c¸c c¬ quan l·nh ®¹o,qu¶n lý cña §¶ng vµ Nhµ n−íc còng thÊy kh«ng thÓ tiÕp tôc duy tr× nh÷ng chñtr−¬ng, chÝnh s¸ch ®· lçi thêi. Víi ph−¬ng ch©m nh×n th¼ng vµo sù thËt, ®¸nh gi¸ ®óng sù thËt, nãi râ sù 2thËt” , §¹i héi VI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (12.1986) ®· nghiªm kh¾c tù phªb×nh vÒ nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch sai lÇm mang nÆng tÝnh gi¸o ®iÒu, chñ quan,duy ý chÝ trong c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi tr−íc ®©y,®ång thêi ®Ò ra ®−êng lèi ®æi míi toµn diÖn nh»m ®−a ®Êt n−íc ra khái khñng ho¶ng,®i vµo thÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn.1 Tæng côc Thèng kª: Niªn gi¸m thèng kª 1992. Nxb Thèng kª. Hµ Néi-1993. Tr. 187.2 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI. Nxb Sù thËt. Hµ Néi-1987. Tr.12. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn8 §æi míi kinh tÕ-x· héi ë ViÖt Nam (1986-2000)- mét c¸i nh×n tæng quan Nh−ng khi c«ng cuéc ®æi míi võa thùc hiÖn ®−îc mÊy n¨m th× trªn thÕ giíi ®·liªn tiÕp x¶y ra nh÷ng biÕn ®éng lín víi sù sôp ®æ cña c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa§«ng ¢u vµ sù tan r· cña Liªn X«, g©y t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn t×nh h×nh n−íc ta.Trong mét thêi gian dµi, kho¶ng 80% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu vµ 60% tæng kimng¹ch xuÊt khÈu cña n−íc ta cã quan hÖ víi c¸c n−íc nãi trªn. V× thÕ, cã thÓ h×nhdung nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®øng tr−íc mét thö th¸ch ghª gím nh− thÕ nµo khiquan hÖ th−¬ng m¹i cïng nhiÒu ch−¬ng tr×nh hîp t¸c liªn doanh víi c¸c n−íc ®ã bÞ®¶o lén nghiªm träng. Thªm vµo ®ã, Mü vÉn kÐo dµi chÝnh s¸ch cÊm vËn vÒ kinh tÕvµ th−¬ng m¹i chèng ViÖt Nam (cho ®Õn ®Çu 1994), g©y khã kh¨n kh«ng nhá cho sùph¸t triÓn b×nh th−êng cña n−íc ta. 2. §Æt ViÖt Nam vµo bèi c¶nh cña t×nh h×nh trong n−íc vµ quèc tÕ nªu trªn,nhiÒu ng−êi - kÓ c¶ nh÷ng ng−êi cã thiÖn chÝ - ®Òu rÊt b¨n kho¨n, lo l¾ng: liÖu ViÖtNam cã kh¶ n¨ng ®øng v÷ng vµ v−ît qua ®−îc nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch to lín®ã kh«ng? Nh−ng chÝnh trong khã kh¨n, nhiÒu s¸ng t¹o cña nh©n d©n ®· xuÊt hiÖn tõ c¬së. ChÝnh trong thö th¸ch, trÝ tuÖ cña nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch quèc gia vµc¸c nhµ khoa häc ®· ®−îc kh¬i dËy. Trªn c¬ së tæng kÕt kinh nghiÖm cña quÇn chóng, ®ång thêi ®Èy m¹nh c«ng t¸cnghiªn cøu lý luËn, §¹i héi VII (6.1991), råi §¹i héi VIII (6.1996) cña §¶ng vµ nh÷nghéi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng gi÷a c¸c kú ®¹i héi ®· kh«ng ngõng tiÕp tôc bæsung, hoµn chØnh ®−êng lèi ®æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc do §¹i héi VI khëi x−íng. Víichøc n¨ng cña m×nh, Quèc héi vµ ChÝnh phñ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖtNam ®· lÇn l−ît thÓ chÕ hãa c¸c quan ®iÓm chØ ®¹o cña §¶ng thµnh hÖ thèng ph¸pluËt, chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch, ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cô thÓ ®Ó ®−a vµo cuéc sèng. Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, ®−êng lèi, chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n−ícta bao gåm rÊt nhiÒu néi dung phong phó, trong ®ã cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: - Mét lµ, chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ m« h×nh kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu baocÊp, dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt víi hai h×nh thøc quèc doanh vµtËp thÓ lµ chñ yÕu, sang nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. - Hai lµ, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ngb»ng x· héi, ph¸t triÓn v¨n hãa, b¶o vÖ m«i tr−êng; ®Æt con ...