Gia đình dân tộc thiểu số và lao động trẻ em: Nghiên cứu trường hợp nhóm 3 dân tộc thiểu số Tày, Hmông và Dao - Nguyễn Hồng Quang

Bài viết "Gia đình dân tộc thiểu số và lao động trẻ em: Nghiên cứu trường hợp nhóm 3 dân tộc thiểu số Tày, Hmông và Dao" trình bày về thực trạng lao động trẻ em, gia đình và lao động trẻ em, từ đạo lý gia đình tới những ông chủ giấu mặt, gia đình, nơi ủy thác trách nhiệm xã hội,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Gia đình dân tộc thiểu số và lao động trẻ em: Nghiên cứu trường hợp nhóm 3 dân tộc thiểu số Tày, Hmông và Dao - Nguyễn Hồng Quang X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 1 (81), 2003 41 Gia ®×nh d©n téc thiÓu sè vµ lao ®éng trÎ em (Nghiªn cøu tr−êng hîp 3 nhãm d©n téc thiÓu sè Tµy, Hm«ng vµ Dao) NguyÔn Hång Quang Më ®Çu: ViÖt Nam lµ quèc gia ch©u ¸ ®Çu tiªn phª chuÈn c«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em (CRC,1990), Nhµ n−íc ViÖt Nam còng ®· ban hµnh vµ ®iÒu chØnh nhiÒu bé LuËt vµ v¨n b¶n d−íi luËt vÒ quyÒn trÎ em. Nhê nh÷ng nç lùc ë cÊp quèc gia sè lao ®éng trÎ em ë ViÖt Nam gi¶m tõ 4 triÖu em n¨m 1992 -1993 xuèng cßn 1,6 triÖu em n¨m 1997-1998. Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ - v¨n hãa x· héi, trÎ em d©n téc thiÓu sè thiÖt thßi h¬n trong c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Mét sè nghiªn cøu, kh¶o s¸t vÒ quyÒn trÎ em do UNICEF tiÕn hµnh ë c¸c d©n téc thiÓu sè cho thÊy t×nh tr¹ng c¸c em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc liªn miªn trong gia ®×nh tõ khi cßn bÐ, ¶nh h−ëng lín ®Õn quyÒn häc tËp, vui ch¬i gi¶i trÝ vµ ph¸t triÓn thÓ chÊt, nh©n c¸ch cña c¸c em. C¸c nghiªn cøu nµy ®i s©u kh¶o s¸t lao ®éng cña trÎ em c¸c d©n téc thiÓu sè nh»m gãp phÇn gi¶m thiÓu vµ kh«ng l¹m dông søc lao ®éng trÎ em, kh«ng g©y tæn th−¬ng ®Õn sù ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch cña trÎ vµ kh«ng vi ph¹m c¸c quyÒn cña trÎ em. C¸c sè liÖu cña bµi viÕt nµy ®−îc rót ra tõ mét nghiªn cøu ®Þnh tÝnh nh»m t×m hiÓu vÊn ®Ò lao ®éng trÎ em víi 60 mÉu pháng vÊn s©u theo c¸c nhãm tuæi vµ 3 cuéc th¶o luËn nhãm tËp trung víi ®èi t−îng lµ trÎ em, cha mÑ, c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý, chñ thuª m−ín vµ gi¸o viªn t¹i hai tØnh Lµo Cai vµ L¹ng S¬n. Thùc tr¹ng lao ®éng trÎ em Nh÷ng c«ng viÖc cña c¸c em bÐ ng−êi Tµy, ng−êi Dao, vµ ng−êi Hm«ng trªn c¸c ®Þa bµn nghiªn cøu rÊt ®a d¹ng, tõ viÖc kh«ng tªn trong nhµ ®Õn viÖc s¶n xuÊt ngoµi n−¬ng rÉy, thËm chÝ ®i lµm thuª ë ngoµi, b¸n hµng, v¸c hµng lËu. Tuy vËy, nh×n chung, c¸c c«ng viÖc trong nhµ võa søc c¸c em nh−ng c¸c c«ng viÖc ngoµi n−¬ng rÉy l¹i lµ qu¸ søc, c¸c em g¸i vÊt v¶ h¬n em trai. Cµng lín th× c¶ em g¸i vµ em trai ®Òu ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nÒ h¬n, ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn søc khoÎ vµ häc tËp cña c¸c em. TrÎ em d©n téc Tµy, Dao, Hm«ng ë thÞ trÊn §ång §¨ng vµ huyÖn Sa Pa thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng ®a d¹ng trong gia ®×nh võa mang nh÷ng nÐt phæ biÕn Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 42 Gia ®×nh d©n téc thiÓu sè vµ lao ®éng trÎ em cña gia ®×nh ViÖt Nam, võa mang nh÷ng ®Æc thï riªng cña gia ®×nh, d©n téc thiÓu sè ë miÒn nói. NÐt phæ biÕn lµ tÝnh chÊt ph©n c«ng lao ®éng mét c¸ch tù nhiªn theo løa tuæi, víi nh÷ng c«ng viÖc trong gia ®×nh mang tÝnh truyÒn thèng nh− néi trî, tr«ng em, gi÷ nhµ, lµm v−ên, lµm n−¬ng. NÐt ®Æc thï cña lao ®éng trÎ em miÒn nói thÓ hiÖn ë chç sù ph©n c«ng lao ®éng theo giíi râ h¬n trong c¸c c«ng viÖc truyÒn thèng cña ng−êi d©n téc nh− lµm n−¬ng dÖt v¶i, thªu thïa (c¸c em n÷), ch¨n tr©u, lµm ®Êt, ph¸t n−¬ng (c¸c em nam). Thêi gian lao ®éng cña c¸c em trong gia ®×nh th−êng phô thuéc vµo giíi tÝnh cña trÎ, løa tuæi cña c¸c em vµ hoµn c¶nh gia ®×nh cña tõng em. C¸c em cã ng−êi th× ph¶i lao ®éng tõ rÊt sím, cã nh÷ng em ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc nh− ®i lµm n−¬ng, cuèc v−ên tõ khi cßn rÊt nhá, nhiÒu khi chóng ph¶i ®eo nh÷ng c¸i gïi mµ ng−êi lín cßn ph¶i l¾c ®Çu. “TÊt c¶ trÎ em 14 – 15 tuæi trë lªn lµ ph¶i lµm (n−¬ng, rÉy) gióp bè mÑ” (Nam, ng−êi Dao, 15 tuæi, líp 5, x· T¶ Ph×n). “C¸c b¹n g¸i khi tØa ng« th× nhanh h¬n chóng em nh−ng ph¸t rÉy th× lµm sao b»ng chóng em ®−îc” (Nam, ng−êi Tµy, 16 tuæi, ®· bá häc líp 6, quª B¶o L©m, Cao Léc) ViÖc lao ®éng cña trÎ em kh«ng chØ diÔn ra trong gia ®×nh mµ cßn diÔn ra ë bªn ngoµi nh− c¸c ho¹t ®éng lao ®éng nh− lµm thuª, b¸n hµng, v¸c hµng. Lao ®éng ngoµi x· héi cña trÎ em ng−êi Tµy ë §ång §¨ng, ng−êi H’m«ng vµ ng−êi Dao ë Sa Pa rÊt nÆng nhäc vµ ®a d¹ng. ThÞ trÊn §ång §¨ng (L¹ng S¬n) lµ mét thÞ tr−êng lao ®éng trÎ em ®Æc biÖt. C¸c em tham gia lao ®éng phÇn lín lµ con em nh÷ng gia ®×nh nghÌo míi nhËp c− vµo §ång §¨ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y. C¸c em lµm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau: nhÆt phÕ liÖu, kiÕm cñi b¸n, g¸nh n−íc thuª, giÆt quÇn ¸o thuª, chë hµng, dän hµng, nhÆt giÊy ë chî, thËm chÝ “v−ît biªn” ®i lµm thuª ë vïng biªn giíi Trung Quèc nh− cuèc ®Êt, lÊp hè ®Þa chÊt v.v.. S¸ng khi chî ch−a häp, em ®· cã mÆt ë chî, ai thuª g× em lµm nÊy. Cã c«ng viÖc nÆng, c«ng viÖc nhÑ. L©u nay, em th−êng g¸nh n−íc thuª cho qu¸n phë. Nhäc l¾m, ®i vÑo c¶ l−ng. Em lµm cho tíi khi tan chî (Nam, ng−êi Tµy, 16 tuæi, häc hÕt líp 5) C«ng viÖc chñ yÕu nhÊt vÉn lµ cïng gia ®×nh v¸c hµng thuª qua biªn giíi. ë thÞ trÊn §ång §¨ng, bu«n lËu ®· ®em l¹i cho mét nhãm ng−êi nh÷ng mãn lîi lín, v× vËy ho¹t ®éng nµy mÆc dï ®· bÞ ng¨n cÊm rÊt triÖt ® ...