Gia thế Họ Triệu

Triệu Đà Người Chân-Định, thời nhà Tần, (246-207 trước Công-Nguyên) làm quan lệnh huyện Long-Xuyên (Tuần-Châu ở Nam-Hải). Buổi đầu nhà Tần gồm thâu thiên-hạ, đánh lấy đất nước Việt, đặt ba quận Quế-Lâm, Nam-Hải và Tượng-Quận, để đem dân đi đày qua ở chung lộn với dân Việt. Quan Uý quận Nam-Hải là Nhâm-Ngao đau bệnh ung-thư chết, nhà Tần bèn cho Đà kiêm chức Nam-Hải-Uý. Nhà Tần mất, Đà đánh lấy luôn Quế-Lâm, TượngQuận, tự lập làm vua. Khi Hán Cao-Tổ (206-195 trước Công-Nguyên), đã bình-định thiên-hạ, vì trong nước trải qua chiến-tranh lao khổ, nên tha...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Gia thế Họ Triệu Gia thế Họ TriệuTriệu ĐàNgười Chân-Định, thời nhà Tần, (246-207 trước Công-Nguyên) làm quanlệnh huyện Long-Xuyên (Tuần-Châu ở Nam-Hải). Buổi đầu nhà Tần gồmthâu thiên-hạ, đánh lấy đất nước Việt, đặt ba quận Quế-Lâm, Nam-Hải vàTượng-Quận, để đem dân đi đày qua ở chung lộn với dân Việt. Quan Uýquận Nam-Hải là Nhâm-Ngao đau bệnh ung-thư chết, nhà Tần bèn cho Đàkiêm chức Nam-Hải-Uý. Nhà Tần mất, Đà đánh lấy luôn Quế-Lâm, Tượng-Quận, tự lập làm vua. Khi Hán Cao-Tổ (206-195 trước Công-Nguyên), đãbình-định thiên-hạ, vì trong nước trải qua chiến-tranh lao khổ, nên tha tộiĐà, chẳng trách. Năm thứ 11, khiến Lục-Giả phong Đà làm Nam-Việt-Vương. Thời Cao-Hậu cấm Nam-Việt mua bán đồ sắt, Đà bèn tiếm hiệuxưng Nam-Việt Vũ-Đế, phát binh đánh Trường-Sa, lấy của cải mua chuộcmấy nước Mân-Việt, Tây Âu-Lạc (1) bắt làm thuộc-bang để sai khiến. Bờcõi từ đông qua tây rộng hơn muôn dặm, cỡi xe Hoàng-ốc tả-đạo (2), xưngđế-chế sánh ngang với Trung-Quốc.Hán Văn-Đế lên ngôi năm đầu (179 trước Công-Nguyên), đặt người thủ-ấp,để coi sóc mồ mả của thân-nhân Triệu-Đà3, hằng năm hương-khói, lo việcphụng-tự, lại vời anh em của Đà đều ban cho ân-huệ, quan-tước. Đà bènxuống lệnh trong nước rằng: Ta nghe nói hai kẻ hùng chẳng cùng đối lập,hai kẻ hiền chẳng cùng sinh tồn. Hoàng-đế nhà Hán là đấng hiền Thiên-Tử,bèn bỏ hoàng-ốc, tả đảo. Văn-Đế rất lấy làm đẹp lòng. Thời Cảnh-Đế (156-141 trước Công-Nguyên) Triệu-Đà xưng thần, khiến người vào triều-yết...Nhưng ở Nam-Việt vẫn tiếm hiệu như cũ... Lúc khiến sứ vào chầu Thiên-Tử,xưng triều mạng như chư-hầu. Năm Kiến-Nguyên thứ 4 (137 trước Công-Nguyên) Đà mất, cháu là Hồ nối ngôi. (Thời ấy nhà Hán đã được 70 năm,Triệu-Đà đã hơn trăm tuổi, ở ngôi 71 năm).Hồ lên làm vua, lúc ấy Mân-Việt đến đánh Nam-Việt, Hồ không dám tựchuyên dấy binh, khiến người dâng thư cho Hán Vũ-Đế. Vũ-Đế vì Hồ dấybinh đánh Mân-Việt và khiến Nghiêm-Trợ qua dụ, Hồ cảm oai đức củaThiên-Tử, bèn sai Thái-Tử Anh-Tề vào chầu vua Hán, tự mình ngày đêmcũng sắp sửa vào chầu. Các đại-thần can rằng: Xưa tiên-vương có nói: thờThiên-Tử giữ đừng thất lễ là được, cốt đừng nghe lời dỗ ngon ngọt mà vàoyết-kiến, vào yết-kiến thì không về được, ấy là cơ mất nước. Rốt cuộc Hồxưng bệnh chẳng đi, sau mười năm, Hồ đau nặng, Anh-Tề xin về. Hồ mất,tôn Thuỵ-Hiệu là Văn-Vương.Anh-Tề lên làm vua, giấu cất ấn ngọc tỷ của tiên-đế (Lý-Khanh nói rằng:giấu cất ấn ngọc tỷ, tiếm hiệu). Trước đây, lúc Anh-Tề vào túc vệ ởTrường-An, cưới con gái họ Cù ở đất Hàm-Đan, đẻ con là Hưng. Đến lúcnối ngôi vua, Anh-Tề dâng thư xin lập Cù-thị làm Vương-Hậu và Hưng làmtự. Nhà Hán thường khiến sứ dụ Anh-Tề vào chầu, Anh-Tề xưng bệnhkhông đi, chỉ khiến con là Thứ-Công vào chầu mà thôi. Anh-Tề mất, tônThuỵ-Hiệu là Minh-Vương.Hưng lên làm vua, tôn mẹ làm Thái-Hậu. Cù-Thị lúc chưa lấy Anh-Tề, đã tưthông với người Bá-Lăng tên là An-Quốc-Thiều-Quý. Năm Nguyên-Đỉnhthứ 4 (113 trước Công-Nguyên), người trong nước biết việc ấy, chẳng phụcThái-Hậu. Thái-Hậu sợ nổi loạn, muốn cậy oai nhà Hán, thường khuyên vuavà bề tôi cầu nội-thuộc nhà Hán, bèn nhờ sứ-giả dâng thư xin cho Nam-Việtđược đứng ngang hàng với chư-hầu, ba năm một lần vào triều-kiến. Thiên-Tử y cho, Vua và Thái-Hậu sắm sửa hành-trang, đem nhiều của báu để vàochầu Hán-Đế. Thừa-tướng Lữ-Gia can ngăn, vua chẳng nghe, Gia có lòngmuốn làm phản, thường xưng bệnh, chẳng chịu ra mắt sứ-giả nhà Hán. Thái-Hậu giận, mưu toan giết Gia, bèn mở hội trong cung, lúc uống rượu, Thái-Hậu bảo Gia rằng: Nam-Việt nội-thuộc Trung-Quốc là việc lợi cho nước;Thừa-tướng lại cố ý không chịu là vì cớ gì?. Nói vậy, để chọc giận Hán-Sứ,nhưng hai bên cùng ngó nhau, hồ-nghi, không dám hành-động. Lữ-Gia thấycó mòi chẳng lành, liền bỏ chạy ra. Thái-Hậu giận, muốn dùng cái mâu đâmGia, nhưng vua can ngăn lại. Gia ra ngoài xưng bệnh, mấy ngày không yết-kiến vua, bèn cử binh làm phản, đánh giết Vua, Thái-Hậu và Hán-Sứ, rồi lậpcon thứ của Minh-Vương là Vệ-Dương-Hầu Kiến-Đức lên làm vua. NămNguyên-Đỉnh thứ 5 (112 trước Công-Nguyên). Vũ-Đế sai Phục-Ba tướng-quân Lộ-Bác-Đức đem mười vạn quân qua đánh. Năm sau đánh bại đượcquân Việt, khiến bộ-tướng bắt Kiến-Đức và Lữ-Gia nơi cửa biển, tiêu-diệtnước Việt, chia làm chín quận, bắt đầu đặt quan Thái-Thú. Họ Triệu làm vuađược năm đời, cộng 93 năm.Phụ chép bài Nam-Việt-Hành của Quan Gián-Nghị nhà Tống là Chu-Chi-Tài (Chi-Tài tên chữ là Sư-Mỹ, người Lạc-Tây, khoảng niên-hiệuSùng-Ninh (1102-1106), vì nói thẳng bị lỗi, ra làm quan lệnh ở Tứ-Thuỷ).Bài nầy thấy chép ở Trung-Châu-Tập.Nam-Việt-HànhGái Hàm-Đan vợ vua Nam-Việt,Răng trắng ngời, mắt liếc sáng trưng.Ngọc làm trướng, ngà làm giường,Dương cao tàn gấm, đánh vang trống đồng.Ao Thái-Dịch, phù-dung một đóa,Chốn khói Mường đày đọa tấm thân.Bá-Lăng tin vắng cố-nhân,Thâm-cung chỉ thấy dấu chân phi-hồng.Con làm chúa mà lòng chẳng nguyện,Chỉ nguyện về chầu điện Bá-Lương(4)Mậu-Lăng tuổi trẻ quân-vương(5)Sai qua hải-đảo tìm đường hàn huyên.Đuốc Kim-Nghê long-diên thơm phức,Ngọc Minh-Châu sáng rực thâm-cung.Xa xuôi muôn dặm Phiên-Ngung,Uyên-ương đôi lứa thoả lòng hôm nay.Lão thừa-tướng cầm tay ấn bạc,Chốn tiêu-tường gây việc đao cung.Gái nầy ai bảo chẳng hùng,Phục binh tiệc rượu trong cung an bài.Sứ nhà Hán một bầy nhu nõa,Tót mâu-thần, bà đã rắp toan.Cấm ngăn vì bởi cô-man (6)Thương ôi! uổng chết gã Hàn-Thiên-Thu.Quân chinh-phạt thuyền lầu muôn đội,Ra Quế-Dương xuống lối Ly-Giang.Lữ-Gia sa lưới Việt-Lang(7),An-nam chín quận, Hán-Hoàng tóm thâu.Cỏ mấy độ xanh mồ Triệu-Uý,Mới ngày nào ngọc tỷ nghinh ngang.Thành nghiêng vì gái Hàm-Đan,Nước xuôi Dương-Thuỷ (8), tre tàn sông TươngTương-Phi (9), Cù-Hậu khóc thương. ...