Giá trị của ca 125 trong lao phổi

Bài viết trình bày xác định giá trị chẩn đoán của CA 125(dấu ấn khối u) trong lao phổi AFB(+)(acid-fast bacilli). Đối tượng và phương pháp: xác định nồng độ CA 125 huyết tương 64 bệnh nhân bị lao phổi AFB(+) và 46 bệnh nhân AFB(-).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giá trị của ca 125 trong lao phổi 266 GIÁ TRỊ CỦA CA 125 TRONG LAO PHỔI Phan Thanh Dũng, Trần Quốc Kiệt, Bùi Tòng NguyênTÓM TẮTMục tiêu: xác định giá trị chẩn đoán của CA 125(dấu ấn khối u) trong lao phổiAFB(+)(acid-fast bacilli). Đối tượng và phương pháp: xác định nồng độ CA 125huyết tương 64 bệnh nhân bị lao phổi AFB(+) và 46 bệnh nhân AFB(-). Kết quả: Có64 bệnh nhân lao phổi AFB (+). Tuổi trung bình là 54 ± 11.4, nồng độ CA125 trungbình là 98.38 U/ml], và 46 bệnh nhân AFB(-). Tuổi trung bình là 61± 9.4, nồng độCA125 trung bình là 42.19 U/ml và 29 bệnh nhân được tái khám sau điều trị kháng lao.Tuổi trung bình là 49± 10.4, nồng độ CA125 trung bình là 41.24Uml. Có sự khác biệt ýnghĩa giữa nhóm trước điều trị với sau điều trị (p< 0.000) và với nhóm AFB (+) sonhóm AFB (-)( p 267 I. ĐẶT VẤN ĐỀLao phổi là bệnh phổ biến nhất trong các thể lâm sàng bệnh lao [11]. Việc xác định vikhuẩn lao (AFB) trong đờm thì rất quan trọng trong điều trị lao phổi, tuy nhiên việcchẩn đoán dựa trên xét nghiệm và lâm sàng, theo dõi hoạt tính vi trùng lao và đáp ứngđiều trị không phải luôn dễ để đánh giá [3,12]. Mặc dù xét nghiệm vi trùng lao trongđờm là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán và theo dõi bệnh, nhưng đôi khi khó có thể cóđược. Yếu tố quyết định quan trọng nhất của điều trị thành công là tình trạng AFB/đờmdương tính chuyển đổi âm tính, nhưng phải vài tuần để biết liệu bệnh nhân có điều trịthành công không. Xét nghiệm CA 125 huyết thanh để theo dõi lao hoạt tính và đápứng điều trị sẽ rất hữu ích cho bác sĩ lâm sàng[11,12].Mặc dù CA125 là dấu ấn ung thư [9,11], tuy nhiên có nhiều báo cáo CA 125 tăng trongbệnh nhân có lao phổi, lao ngoài phổi, lao màng bụng, lao khung chậu, lao phúcmạc[3,4]. Chúng tôi giả thiết rằng dấu ấn CA 125 tăng cao trong bệnh lao phổi và giảmdần sau khi điều trị. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài nhằm xác định giá trị chẩn đoánvà giá trị theo dõi của CA 125 trong điều trị lao phổi. II. PHƯƠNG PHÁPNghiên cứu tiến cứu của chúng tôi được chấp thuận của Hội đồng Khoa Học bệnh viện,chọn 110 bệnh nhân ngoại trú và bệnh nhân nội trú từ tháng 8/ 2017 đến tháng 8/ 2018có 64 bệnh nhân với AFB(+) và 46 bệnh nhân với AFB(-). Tất cả đang được điều trị vàtheo dõi ở khoa Lao Bệnh viện đa khoa trung tâm An giang.Chẩn đoán lao phổi với AFB (+) dựa xét nghiệm đàm nhuộm Ziehl – Neelsen tìm vikhuẩn lao (AFB: acid-fast bacilli) dương tính.Chẩn đoán bệnh nhân với AFB (-) dựa hình ảnh XQ không thay đổi tối thiểu là 6 thángvà 03 mẫu xét nghiệm đàm nhuộm Ziehl – Neelsen tìm vi khuẩn lao (AFB: acid-fastbacilli) âm tính.Cách tiến hành lấy mẫu đờm vào buổi sáng, khi bệnh nhân chưa ăn, khoảng 3-5ml, gởivề phòng xét nghiệm Bệnh viện đa khoa trung tâm An giang. Thực hiện quy trìnhnhuộm Ziehl - Neelsen Ly và trả kết quả.Để đo lường nồng độ CA 125 trong huyết thanh, lấy 10ml/ máu/mỗi bệnh nhân. Lưutrữ ở nhiệt độ 18 độ C. Sử dụng Packard gamma counter RIA instrument and IRMAmat CA II kit để đo lương nồng độ CA 125 huyết thanh.Xử lí số liệu dùng phép kiểm phi tham số Mann-whintey U-test để so sánh CA 125trung bình giữa 2 nhóm. Dùng đường cong ROC để đánh giá. Dùng chỉ số Youden để 268tìm điểm cắt có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất. Tính độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiênđoán dương, giá trị tiên đoán âm . Sử dụng phần mềm SPSS 22.0. Sự khác biệt có ýnghĩa khi p 269Biều đồ 1. Diện tích dưới đường cong ROC của CA 125 3. Độ nhạy và độ đặc hiệu CA125 trong lao phổi.Xác định điểm cắt của CA125 bằng chỉ số Youden là 43.5U/ml.Bảng 2 : Độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương, giá trị tiên đoán âm Se (%) Sp (%) GTTĐ (+) GTTĐ (-)CA125 74.2% 72.0% 80,0 81,2Nhận xét: : Với điểm cắt 43.5U/ml thì độ nhạy, độ đặc hiệu lần lượt là 74.2% và 72%. III. BÀN LUẬN Trong số phụ nữ có ung thư tế bào biểu mô buồng trứng thì có 80% có tăng CA 125[2]. Năm 1996, kỹ thuật xét nghiệm CA 125 được giới thiệu và thường chỉ đo lườngnồng độ CA trong máu, tuy nhiên cũng có thể đo nồng độ CA trong dịch màng phổi vàdịch màng bụng [4,5]. Những báo cáo trước đây, nồng độ CA máu < 35 U/ml đượcxem là bình thường [2]. Sự tăng CA chẳng những không đặc hiệu trong ung thư buồngtrừng mà còn thấy tăng trong một số bệnh lành tính và ác tính [11]. Theo tác giảSulaiman S và cs [3], lao màng bụng là một trong thể lao có CA tăng cao nhiều trongmáu, và sau đó giảm 30% sau điều trị 3 tuần với thuốc kháng lao và có thể trở lại bìnhthường sau hết phác đồ trị liệu. Một nghiên cứu, nồng độ CA tăng cao trong phụ nữ lớn 270tuổi có bụng báng và lao kê, và nồng độ nầy trở lại bình thường sau điều trị ...