Giáo trình bệnh nội khoa gia súc part 5

Viêm miệng cata (Stomatitis catarrhalis) I. Đặc điểm Quá trình viêm xảy ra trên niêm mạc của vùng miệng. Trong quá trình viêm nước rãi chảy nhiều và làm ảnh hưởng tới việc lấy thức ăn, nước uống và nhai thức ăn. II. Nguyên nhân a. Nguyên nhân nguyên phát - Do niêm mạc miệng bị kích thích của các tác động cơ giới (thức ăn cứng, răng mọc chồi,...kích thích niêm mạc miệng → gây viêm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bệnh nội khoa gia súc part 5 Viªm miÖng cata (Stomatitis catarrhalis)I. §Æc ®iÓm Qu¸ tr×nh viªm x¶y ra trªn niªm m¹c cña vïng miÖng. Trong qu¸ tr×nh viªm n−íc r ich¶y nhiÒu v l m ¶nh h−ëng tíi viÖc lÊy thøc ¨n, n−íc uèng v nhai thøc ¨n.II. Nguyªn nh©n a. Nguyªn nh©n nguyªn ph¸t - Do niªm m¹c miÖng bÞ kÝch thÝch cña c¸c t¸c ®éng c¬ giíi (thøc ¨n cøng, r¨ng mäcchåi,...kÝch thÝch niªm m¹c miÖng → g©y viªm. - Do kÝch thÝch vÒ nhiÖt (®å ¨n, n−íc uèng qu¸ nãng,...) - Do nh÷ng t¸c ®éng vÒ ho¸ chÊt (c¸c lo¹i chÊt ®éc lÉn v o thøc ¨n g©y nªn, hoÆcdïng mét sè hãa chÊt cã tÝnh kÝch thÝch m¹nh trong ®iÒu trÞ) b. Nguyªn nh©n kÕ ph¸t - Do viªm lan tõ c¸c khÝ quan kh¸c trong c¬ thÓ, vi khuÈn v o m¸u råi ®Õn miÖngg©y viªm. - HËu qu¶ cña c¸c bÖnh to n th©n: (nh− thiÕu vitamin A, C, thiÕu m¸u). - Do kÕ ph¸t tõ mét sè bÖnh truyÒn nhiÔm (nh−: Sèt lë måm long mãng, dÞch t¶ tr©ubß, dÞch t¶ lîn, bÖnh ®Ëu, viªm m ng mòithèi loÐt).III. TriÖu chøng1. ThÓ cÊp tÝnh - Con vËt lu«n ch¶y nhiÒu n−íc r i (doniªm m¹c miÖng bÞ kÝch thÝch). Niªm m¹cmiÖng kh«, ®á ®Òu hay lÊm tÊm ®á, con vËtlÊy thøc ¨n chËm ch¹p, nhai khã kh¨n.Trong miÖng gia sóc nãng, ®au, cã khi s−ngvßm khÈu c¸i (ngùa). Nh×n trªn niªm m¹cngo i hiÖn t−îng ®á cßn thÊy vÕt s©y s¸t. N−íc d i ch¶y nhiÒu - L−ìi cã m u x¸m tr¾ng, nÕu bÖnh nÆngl−ìi s−ng to, ®au ®ín, nÕu viªm ch©n r¨ng th× thÊy ch©n r¨ng ®á, cã khi cã mñ.2. ThÓ m¹n tÝnh TriÖu chøng gièng thÓ cÊp tÝnh nh−ng kÐo d i, gia sóc ¨n kÐm v ng y c ng gÇy dÇn,niªm m¹c miÖng d y lªn, låi lâm, kh«ng nh½n, mÆt l−ìi bÞ loÐt, phÝa trong m¸ niªm m¹cviªm lë loÐt.IV. Tiªn l−îng BÖnh ë thÓ nguyªn ph¸t kho¶ng 7-10 ng y con vËt tù khái, nÕu kh«ng chó ý hé lýbÖnh sÏ kÐo d i, con vËt gÇy dÇn. 105 Giáo trình B nh n i khoa gia súcV. ChÈn ®o¸n BÖnh dÔ ph¸t hiÖn. Dùa v o triÖu chøng ®Ó chÈn ®o¸n song cÇn ph¶i xem xÐt cã ph¶il kÕ ph¸t cña c¸c bÖnh kh¸c kh«ng, nhÊt l bÖnh truyÒn nhiÔm. + BÖnh sèt lë måm long mãng: Con vËt sèt cao, vó v mãng næi môn n−íc v mônloÐt, bÖnh l©y lan nhanh. + BÖnh dÞch t¶ tr©u bß: Ngo i triÖu chøng viªm miÖng, con vËt thÓ hiÖn viªm ruétrÊt râ, bÖnh l©y lan nhanh. + BÖnh viªm miÖng ho¸ mñ cã tÝnh chÊt truyÒn nhiÔm ë ngùa: Trong m«i, m¸, lîimäc lÊm tÊm nh÷ng nèt b»ng h¹t võng, h¹t ®Ëu sau ®ã ho¸ mñ, vì ra, h×nh th nh c¸c vÕtloÐt tõng ®¸m, bÖnh cã tÝnh chÊt l©y lan. Nh÷ng bÖnh kÓ trªn lóc ®Çu viªm niªm m¹c ë thÓ cata råi míi ®Õn c¸c triÖu chøng®Æc hiÖu.VI. §iÒu trÞ1. Hé lý Kh«ng cho con vËt ¨n thøc ¨n cøng, uèng n−íc nãng, nh÷ng thøc ¨n cã tÝnh kÝchthÝch.2. Dïng thuèc ®iÒu trÞ a. Dïng dung dÞch s¸t trïng röa vïng miÖng + BÖnh nhÑ: Dïng natri carbonat 2-3% hoÆc axit boric 3%, dung dÞch phÌn chua 3%®Ó röa niªm m¹c miÖng. + BÖnh nÆng: Dïng ichthyol 1-3%, hoÆc dung dÞch Rivalnol 0,1%. + BÖnh thuéc d¹ng m¹n tÝnh: Dïng natri b¹c 0,1-0,5% hoÆc sulfat ®ång 0,2-0,5%röa vÕt loÐt. Chó ý: Trong bÖnh sèt lë måm long mãng ng−êi ta th−êng dïng c¸c n−íc qu¶ chua b. B«i kh¸ng sinh v o nh÷ng n¬i cã nèt loÐt. c. Bæ sung cho c¬ thÓ c¸c lo¹i vitamin A, C, B2, PP. Viªm miÖng næi môn n−íc (Stomatitis vesiculosa)I. §Æc ®iÓm Trªn mÆt niªm m¹c miÖng næi môn n−íc m u trong. Khi c¸c môn n−íc vì t¹o th nhc¸c nèt loÐt. BÖnh th−êng gÆp ë bß, ngùa, dª.II. Nguyªn nh©n - Do gia sóc ¨n ph¶i nh÷ng thøc ¨n mèc, thøc ¨n cã tÝnh chÊt kÝch thÝch, hoÆc do ¨nthøc ¨n lÉn ho¸ chÊt hay c¸c lo¹i c©y ®éc. - Do kÕ ph¸t tõ viªm miÖng cata.III. TriÖu chøng - Gia sóc ®au miÖng, lÊy thøc ¨n v nhai chËm ch¹p, cã hiÖn t−îng nh¶ thøc ¨n.106 - Niªm m¹c miÖng mÊy ng y ®Çu ë thÓ viªm cata. Sau ®ã trong m«i, gãc måm, lîi,trong m¸ næi lªn nh÷ng môn n−íc nhá, trong chøa dÞch trong hoÆc v ng nh¹t (môn n−ícë bß to h¬n ë ngùa, th−êng ë vßm khÈu c¸i, bªn m«i). Kho¶ng 3-4 ng y sau, môn vì ®Ól¹i nèt loÐt m u ®á t−¬i, sau ®ã tÇng th−îng b× l¹i t¸i sinh. - Gia sóc gi¶m ¨n, mÖt mái, h¬i sèt.IV. Tiªn l−îng BÖnh kÐo d i kho¶ng 20-30 ng y råi khái. NÕu lîn nhá m¾c bÖnh th× dÔ chÕt v×kh«ng bó ®−îc. Thá bÞ bÖnh th−êng kÌm theo Øa ch¶y, tû lÖ chÕt 50%.V. ChÈn ®o¸n CÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi hai bÖnh sau: + BÖnh viªm ho¸ mñ cã tÝnh chÊt truyÒn nhiÔm cña ngùa: môn n−íc bÞ m−ng mñ vbÖnh cã tÝnh chÊt l©y lan. + BÖnh sèt lë måm long mãng: Gia sóc cã triÖu chøng to n th©n, bÖnh l©y lan nhanh,quanh môn n−íc cã v nh ®á, cã hiÖn t−îng viªm ë mãng, vó.VI. §iÒu trÞ Gièng viªm miÖng thÓ cata, khi míi cã vÕt loÐt dïng Glyxerin, iod (Cån iod 5% 1phÇn, Glyxerin 7 phÇn) ®Ó röa vÕt loÐt. Sau ®ã b«i kh¸ng sinh v o vÕt loÐt. Viªm miÖng lë loÐt (Stomatitis ulcerisa)I. §Æc ®iÓm §©y thuéc lo¹i viªm miÖng ¸c tÝnh, líp niªm m¹c ë lîi v trong m¸ bÞ ho¹i tö vloÐt. Do vËy, l m ¶nh h−ëng rÊt lín tíi sù lÊy v nhai thøc ¨n cña gia sóc. ThÓ viªm n ylo i ¨n thÞt hay m¾c.II. Nguyªn nh©n - Do sù x©m nhËp cña lo¹i vi trïng ho¸ mñ v ho¹i th−. - Do bÖnh ë r¨ng, lîi, bÖnh rèi lo¹n trao ®æi chÊt. - Do kÕ ph¸t tõ mét sè bÖnh truyÒn nhiÔm (bÖnh dÞch t¶ lîn, dÞch t¶ tr©u bß, lë måmlong mãng, bÖnh ®Ëu,...)III. TriÖu chøng - Con vËt sèt, mÖt mái, ñ rò, ¨n kÐm, ®auvïng miÖng (lÊy thøc ¨n v nhai thøc ¨n rÊtkhã kh¨n). N−íc r i cã lÉn m¸u v tÕ b o ho¹itö, miÖng h«i thèi khã chÞu - Lîi bÞ s−ng, cã m u ®á thÉm, ë phÝa d−íim u v ng nh¹t loÐt nh− v÷a, d−íi líp ®ã lniªm m¹c loÐt ®á. Khi bÖnh nÆng x−¬ng h ms−ng to. - BÖnh cã thÓ g©y ra chøng b¹i huyÕt, gia Nèt loÐt ë miÖngsóc Øa ch¶y. ...