Giáo trình bệnh nội khoa gia súc part 9

Bệnh còi xương (Rachitis) I. Đặc điểm Bệnh còi xương là một loại bệnh ở gia súc non đang trong thời kỳ phát triển, do trở ngại về trao đổi canxi, phospho và vitamin D gây ra. Do thiếu canxi và phospho mà tổ chức xương không được canxi hoá hoàn toàn nên xương phát triển kém.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bệnh nội khoa gia súc part 9 BÖnh cßi x−¬ng (Rachitis)I. §Æc ®iÓm BÖnh cßi x−¬ng l mét lo¹i bÖnh ë gia sóc non ®ang trong thêi kú ph¸t triÓn, do trëng¹i vÒ trao ®æi canxi, phospho v vitamin D g©y ra. Do thiÕu canxi v phospho m tæ chøc x−¬ng kh«ng ®−îc canxi ho¸ ho n to n nªnx−¬ng ph¸t triÓn kÐm. BÖnh th−êng gÆp ë chã, lîn, cõu, bª, nghÐ. BÖnh ph¸t triÓn v o mïa ®«ng v nh÷ngn¬i cã ®iÒu kiÖn vÖ sinh, ch¨n nu«i kÐm.II. Nguyªn nh©n - Do thøc ¨n (hoÆc s÷a mÑ) thiÕu canxi, phospho, vitamin D. HoÆc tû lÖ gi÷a Ca/Pkh«ng thÝch hîp. - Do gia sóc Ýt ®−îc ch¨n th¶, chuång tr¹i thiÕu ¸nh s¸ng ¶nh h−ëng ®Õn tæng hîpvitamin D. - Do gia sóc bÞ bÖnh ®−êng ruét l m trë ng¹i ®Õn hÊp thu kho¸ng. - Gia sóc thiÓu n¨ng tuyÕn phã gi¸p tr¹ng g©y mÊt c©n b»ng tû lÖ canxi, phosphotrong m¸u.III. C¬ chÕ Khi h m l−îng canxi trong c¬ thÓ gi¶m, tû lÖ Ca/P bÞ ph¸ vì ¶nh h−ëng tíi sù t¹ox−¬ng v sôn nhÊt l sù cèt ho¸ ë c¸c ®Çu x−¬ng. Do vËy, x−¬ng bÞ biÕn d¹ng, ®Æc biÖtrâ ë x−¬ng èng. Trªn l©m s ng nh÷ng con bÞ bÖnh, x−¬ng èng th−êng cong queo, ¶nhh−ëng ®Õn vËn ®éng, l m cho gia sóc quÌ hoÆc liÖt. Ngo i hiÖn t−îng x−¬ng bÞ biÕn d¹ng, khi thiÕu canxi cßn g©y triÖu chøng co giËt ëcon vËt bÞ bÖnh. Còng do thiÕu canxi, phospho con vËt hay ¨n bËy nªn dÔ m¾c bÖnh®−êng tiªu ho¸, vËt ng y c ng gÇy, chËm lín, kh¶ n¨ng kh¸ng bÖnh kÐm.IV. TriÖu chøng - Giai ®o¹n ®Çu: cña bÖnh con vËt th−êng gi¶m ¨n, tiªu ho¸ kÐm, thÝch n»m, cã hiÖnt−îng ®au c¸c khíp x−¬ng. - Giai ®o¹n bÖnh tiÕn triÓn: Con vËt hay ¨ndë, liÕm bËy b¹, mäc r¨ng v thay r¨ng chËm. ëlîn cßn cã triÖu chøng co giËt tõng c¬n. - Cuèi thêi kú bÖnh: x−¬ng biÕn d¹ng, c¸ckhíp s−ng to, c¸c x−¬ng èng ch©n cong queo,sèng l−ng cong lªn hay vÆn vÑo, lång ngùc vx−¬ng chËu hÑp, x−¬ng øc låi... con vËt gÇyyÕu, hay kÕ ph¸t c¸c bÖnh kh¸c. NÕu kh«ng kÕ ph¸t c¸c bÖnh kh¸c th× trongsuèt qu¸ tr×nh bÖnh con vËt kh«ng sèt. 209 Giáo trình B nh n i khoa gia súcV. Tiªn l−îng X−¬ng ch©n biÕn d¹ng BÖnh tiÕn triÓn chËm, nÕu ph¸t hiÖn sím chØcÇn ®iÒu chØnh trë l¹i khÈu phÇn ¨n, cho gia sóc t¾m n¾ng hoÆc bæ sung vitamin D th× cãthÓ khái. NÕu kh«ng ch÷a kÞp thêi gia sóc ng y mét gÇy yÕu, khã ch÷a v hay kÕ ph¸tnh÷ng bÖnh kh¸c.VI. ChÈn ®o¸n BÖnh lóc ®Çu khã chÈn ®o¸n, ®Õn giai ®o¹n x−¬ng biÕn d¹ng dÔ ph¸t hiÖn. Khi kh¸m bÖnh chó ý c¸c triÖu chøng l©m s ng, tiÕn h nh ®iÒu tra khÈu phÇn ¨n, nÕucã ®iÒu kiÖn th× chiÕu X quang ®Ó chÈn ®o¸n.VII. §iÒu trÞ1. Hé lý C¶i thiÖn khÈu phÇn ¨n, bæ sung canxi, phospho v vitamin D, vÖ sinh chuång tr¹i,t¨ng c−êng ch¨n th¶ ngo i trêi. NÕu gia sóc bÞ liÖt cÇn lãt æ r¬m, cá kh« v th−êngxuyªn trë m×nh cho gia sóc.2. Dïng thuèc ®iÒu trÞ a. Bæ sung vitamin D. b. Bæ sung canxi trùc tiÕp v o m¸u. Dïng mét trong c¸c chÕ phÈm (canxi clorua 10%; Gluconatcanxi 10%; canxi-For;polycan; Magie-canxi-For; Calbiron). c. Dïng thuèc ®iÒu trÞ triÖu chøng c¸c bÖnh kÕ ph¸t. d. Dïng thuèc t¨ng c−êng tr−¬ng lùc c¬ v bæ thÇn kinh: Strychninsulfat 0,1% kÕthîp víi vitamin B1. Tiªm b¾p ng y 1 lÇn. Chó ý: - Kh«ng dïng Strychnin liªn tôc qu¸ 10 ng y - N¬i cã ®iÒu kiÖn nªn tiÕn h nh chiÕu tia tö ngo¹i. BÖnh mÒm x−¬ng (Osteo malacia)I. §Æc ®iÓm BÖnh mÒm x−¬ng l bÖnh cña gia sóc tr−ëng th nh, th−êng gÆp ë gia sóc c¸i cã chöahoÆc cho con bó. BÖnh g©y cho x−¬ng bÞ mÒm, xèp råi sinh ra biÕn d¹ng.II. Nguyªn nh©n - Do trong khÈu phÇn ¨n thiÕu canxi, phospho l©u ng y, hoÆc tû lÖ Ca/P kh«ng thÝchhîp. - Do thiÕu vitamin D, gia sóc thiÕu vËn ®éng, Ýt tiÕp xóc víi ¸nh s¸ng mÆt trêi.210 - Do khi gia sóc cã chöa hoÆc nu«i con c¬ thÓ mÊt nhiÒu canxi, Phospho, nªn ph¶ihuy ®éng canxi, phospho tõ x−¬ng v o m¸u. - Do tuyÕn phã gi¸p tr¹ng t¨ng tiÕt l m h m l−îng canxi trong m¸u t¨ng. - Do khÈu phÇn thiÕu protein ¶nh h−ëng tíi sù h×nh th nh x−¬ng. - Do ¶nh h−ëng cña bÖnh ®−êng tiªu ho¸ m¹n tÝnh → gi¶m sù hÊp thu canxi,phospho.III. C¬ chÕ sinh bÖnh Do nh÷ng nguyªn nh©n trªn l m cho th nh phÇn canxi, phospho trong x−¬ng bÞgi¶m. X−¬ng trë nªn mÒm, xèp, biÕn d¹ng v dÔ gÉy, cèt m¹c cña x−¬ng d y, dÔ bãckhái x−¬ng. Do mÒm x−¬ng nªn ¶nh h−ëng tíi h« hÊp, tiªu ho¸ v c¬ n¨ng vËn ®éng cña c¬ thÓ.Sù gi¶m canxi cßn g©y hiÖn t−îng co giËt ë lîn.IV. TriÖu chøng BÖnh th−êng ph¸t sinh ë thÓ m¹n tÝnh,con vËt bÞ bÖnh cã nh÷ng biÓu hiÖn sau: - Con vËt ¨n kÐm, hay ¨n bËy (la liÕm,gÆm t−êng...). - Con vËt hay n»m, kÐm vËn ®éng, dÔmÖt, ra må h«i. Khi vËn ®éng cã thÓ nghetiÕng lôc khôc ë khíp x−¬ng. - X−¬ng h m trªn v d−íi hay biÕnd¹ng, r¨ng mßn nhanh v kh«ng ...