Giáo trình Bệnh phổi và lao: Phần 2

Phần 2 giáo trình viết về những bệnh chính và thường gặp của cơ quan hô hấp; một số bài cơ bản về lao phổi, được viết theo qui định của chương trình đào tạo tại học viện quân y; một số bài viết cơ bản về thực hành hô hấp, giúp học sinh thực hành bệnh viện.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Bệnh phổi và lao: Phần 2 PhÇn IIBÖnh häc h« hÊp Viªm phÕ qu¶n cÊp 1. §Þnh nghÜa vµ thuËt ng÷. Lµ t×nh tr¹ng viªm cÊp tÝnh cu¶ niªm m¹c phÕ qu¶n ë ngêi mµ tríc ®ãphÕ qu¶n kh«ng cã tæn th¬ng. - ThuËt ng÷ “ ®ît cÊp “ cña viªm phÕ qu¶n m¹n vµ bÖnh phæi t¾c nghÏnm¹n tÝnh hiÖn nay ®ang ®îc thay thÕ b»ng ®ît bïng ph¸t cña c¸c bÖnhnµy. 2. C¨n nguyªn. 2.1. Vi rót vµ nhãm vi khuÈn kh«ng ®iÓn h×nh: ChiÕm 50 - 90% c¸c trêng hîp. C¸c vi rót hay gÆp: rhino vi rót; echo vi rót; adeno vi rót; myxo vi rót, influenza vµ herpes vi rót. ë trÎ em hay gÆp vi rót hîp bµo h« hÊp vµ vi rót ¸ cóm. C¸c vi khuÈnkh«ng ®iÓn h×nh nh: mycoplasma pneumonia, chlamydia. 2.2. Vi khuÈn : Thêng viªm tõ ®êng h« hÊp trªn lan xuèng. C¸c vikhuÈn gåm: liªn cÇu khuÈn, phÕ cÇu khuÈn khuÈn,heamophilus influenzae, Moraxella catarrhalis. Nh÷ngvi khuÈn nµy thêng bÞ béi nhiÔm thø ph¸t sau nhiÔm virót. Ngoµi ra, viªm phÕ qu¶n cÊp cßn cã thÓ gÆp trongc¸c bÖnh: sëi , thuû ®Ëu, ho gµ, th¬ng hµn, b¹ch hÇu. 2.3. C¸c yÕu tè ho¸, lý: H¬i ®éc (clo, amoniac), bôi nghÒ nghiÖp, khãi thuèc l¸, kh«ng khÝ qu¸ Èm, l¹nh hoÆc qu¸ kh« hoÆc qu¸ nãng. 2.4. DÞ øng: Ngêi cã c¬ ®Þa dÞ øng. 2.5. YÕu tè thuËn lîi: Thay ®æi thêi tiÕt, bÞ nhiÔm l¹nh, thÓ ®Þa gÇy yÕu, m¾c bÖnh ®êng h« hÊp trªn. 3. Gi¶i phÉu bÖnh lý Tæn th¬ng chØ ë niªm m¹c phÕ qu¶n, bao gåm: phï nÒ, xung huyÕt, bongbiÓu m«, cã chç loÐt, nhiÒu dÞch nhÇy hoÆc mñ trong lßng phÕ qu¶n. 4. L©m sµng. - Viªm phÕ qu¶n cÊp thêng xuÊt hiÖn cïng lóc hoÆc ngay sau viªm®êng h« hÊp trªn: h¾t h¬i, sæ mòi, ho khan, r¸t häng. - Hai giai ®o¹n cña viªm phÕ qu¶n cÊp: . Giai ®o¹n ®Çu (3 - 4 ngµy) cßn gäi lµ giai ®o¹n viªm kh« : . Sèt 38 - 390C, cã thÓ tíi 400C, mÖt mái, ®au ®Çu, nhøc mái x¬ng khíp; c¶mgi¸c nãng r¸t sau x¬ng øc. Khã thë nhÑ, cã thÓ cã tiÕng rÝt, ho khan, cã ho thµnhc¬n vÒ ®ªm. Nghe phæi cã ran rÝt, ran ng¸y. . Giai ®o¹n II: (6 - 8 ngµy) cßn gäi lµ giai ®o¹n xuÊt tiÕt. C¸c triÖu chøng toµn th©n vµ c¬ n¨ng gi¶m, ho kh¹c ®êm - nhÇy, hoÆc ®êm - mñ(khi béi cã nhiÔm ). Nghe phæi cã ran Èm. - C¸c xÐt nghiÖm cËn l©m sµng Ýt cã gi¸ trÞ chÈn ®o¸n: b¹ch cÇu cã thÓ b×nhthêng hoÆc t¨ng khi cã béi nhiÔm, hoÆc gi¶m ( do vi rót ); xÐt nghiÖm ®êm: cãnhiÒu x¸c b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnh. CÊy ®êm thêng cã t¹p khuÈn, lo¹i vikhuÈn g©y bÖnh  107 / ml. X quang phæi: cã thÓ b×nh thêng hoÆc rèn phæi ®Ëm. 5. C¸c thÓ l©m sµng. 5.1. Viªm phÕ qu¶n xuÊt huyÕt : Thêng ho ra m¸u sè lîng Ýt, lÉn ®êm. CÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi ung th phæi ë ngêi > 40 tuæi cã hót thuèc l¸. 5.2. Viªm phÕ qu¶n cÊp thÓ t¸i diÔn: C¸c yÕu tè thuËn lîi: + C¸c yÕu tè bªn ngoµi: hót thuèc l¸, hÝt ph¶i khÝ ®éc, NO2 , SO2... + C¸c yÕu tè bªn trong: t¾c nghÏn phÕ qu¶n: dÞ vËt ®êng thë ë trÎ em, ung th phÕ qu¶n ë ngêi lín; c¸c æ nhiÔm khuÈn ë r¨ng - miÖng, tai - mòi - häng; suy tim tr¸i; trµo ngîc d¹ dµy - thùc qu¶n; hoÆc c¸c bÖnh nh: hen phÕ qu¶n, x¬ phæi kÐn, suy gi¶m miÔn dÞch. 5.3. Viªm phÕ qu¶n cÊp thÓ co th¾t : ë trÎ em vµ ngêi trÎ: 5.4. Viªm khÝ - phÕ qu¶n cÊp cã gi¶ m¹c : do b¹ch hÇu. 5.5. Viªm phÕ qu¶n cÊp côc bé: chÈn ®o¸n b»ng néi soi phÕ qu¶n. 6. ChÈn ®o¸n vµ chÈn ®o¸n ph©n biÖt. 6.1. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh: Dùa vµo héi chøng nhiÔm trïng, héi chøng phÕ qu¶n X quang phæikh«ng cã tæn th¬ng nhu m« phæi vµ c¸c bé phËn kh¸c. 6.2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt: 6.2.1. Viªm häng cÊp: Sèt, ho, nhng nghe phæi b×nh thêng; X quang phæi b×nh thêng. 6.2.2. C¸c bÖnh phæi vµ phÕ qu¶n kh¸c: Hen phÕ qu¶n, ung th phÕ qu¶n, phÕ qu¶n - phÕ viªm, viªm phæi do vi rót... Ho kh¹c ®êm kÐo dµi, m¹n tÝnh, cã thÓ cã ngãn tay 6.2.3. Gi·n phÕ qu¶n: dïi trèng; chôp c¾t líp vi tÝnh thÊy cã æ gi·n phÕ qu¶n. Ho kh¹c ®êm ...