Giáo trình Công nghệ chuyển gen ở động vật và thực vật - Trần Quốc Dung

Giáo trình gồm các nội dung sau: công nghệ chuyển gen, vecto và các đặc tính của vecto, các vecto sử dụng để chuyển gen ở động vật, các vecto sử dụng để chuyển gen ở thực vật, các phương pháp chuyển gen, các phương pháp xác định sự hiện diện và biểu hiện của gen ngoại lai, công nghệ chuyển gen ở động vật, công nghệ tạo động vật chuyển gen,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Công nghệ chuyển gen ở động vật và thực vật - Trần Quốc DungGiáotrìnhcôngnghệchuyểngenở độngvậtvàthựcvật Biêntậpbởi: TrầnQuốcDungGiáotrìnhcôngnghệchuyểngenở độngvậtvàthựcvật Biêntậpbởi: TrầnQuốcDung Cáctácgiả: TrầnQuốcDung Phiênbảntrựctuyến: http://voer.edu.vn/m/b998e48c/1MỤCLỤC 1. Côngnghệchuyểngen(độngvật,thựcvật)Mởđầu 2. Vectorvàcácđặctínhcủavector 3. Cácvectorsửdụngđểchuyểngenởđộngvật 4. Cácvectorsửdụngđểchuyểngenởthựcvật 5. Cácphươngphápchuyểngen 6. Cácphươngphápxácđịnhsựhiệndiệnvàbiểuhiệncủagenngoạilai 7. CôngnghệchuyểngenởđộngvậtKháiniệmchung 8. Côngnghệtạođộngvậtchuyểngen 9. Nhữnghướngnghiêncứutạođộngvậtchuyểngen 10. Mộtsốthànhtựutronglĩnhvựctạođộngvậtchuyểngen 11. Ứngdụngcủađộngvậtchuyểngenvàvấnđềnhậnthứcxung quanh độngvậtchuyểngen 12. Côngnghệchuyểngenởthựcvật 13. Mộtsốthànhtựutronglĩnhvựctạothựcvậtchuyển genThamgiađónggópCôngnghệchuyểngen(độngvật,thực vật)MởđầuGần đây, nhờ những thành tựu trong lĩnh vực DNA tái tổ hợp, công nghệ chuyểngen ra đời đã cho phép khắc phục những trở ngại nói trên. Nó cho phép chỉ đưanhữnggen mongmuốnvàođộngvật,thựcvật...đểtạoranhữnggiốngvậtnuôi,câytrồngmới...,kể cảviệcđưagentừgiốngnàysanggiốngkhác,đưagencủaloàinàyvàoloàikhác.Bằng kỹ thuật tiên tiến nêu trên của công nghệ sinh học hiện đại, vào năm 1982Palmiter vàcộngsựđãchuyểnđượcgenhormonesinhtrưởngcủachuộtcốngvàochuộtnhắt,tạo rađượcchuộtnhắt“khổnglồ“.Từđóđếnnayhàngloạtđộngvậtnuôichuyểngenđã đượctạoranhưthỏ,lợn,cừu,dê,bò,gà,cá...Tronghướngnàycácnhànghiêncứutập trungvàonhữngmụctiêu:tạorađộngvậtchuyênsảnxuấtproteinquíphụcvụyhọc; tạorađộngvậtcósứcchốngchịutốt(chốngchịubệnhtật, sự thay đổi của điều kiện môi trường...); tạo ra các vật nuôi có tốc độ lớnnhanh,hiệusuất sửdụngthức ăncao, cho năngsuấtcaovàchấtlượngsảnphẩmtốt.Ðộngvậtchuyểngencònđượcsửdụnglàmmôhìnhthínghiệmnghiêncứucácbệnhởngườiđểnhanhchóngtìmracácgiảipháp chẩnđoánvàđiềutrịcácbệnhhiểmnghèonhưungthư,AIDS,thầnkinh,timmạch...Nhữngbướcpháttriểncủacôngnghệchuyểngenvàothựcvậtbắtnguồntừnhữngthành côngcủacôngnghệchuyểngenvàođộngvật.Kểtừnăm1984,làlúcngườitabắtđầu tạođượccâytrồngchuyểngenvàđếnnayđãcónhữngbướctiếnlớn.Nhiều cây trồng quan trọng chuyển gen ra đời như lúa, ngô, lúa mì, đậu tương,bông,khoaitây,càchua, cảidầu,đậuHàLan,bắpcải...Cácgenđượcchuyểnlàgenkhángvisinhvật,virusgây bệnh,khángcôntrùngpháhại,gencảitiếnproteinhạt,gencókhảnăngsảnxuấtnhững loạiproteinmới,genchịuhạn,genbấtthụđực,genkhángthuốcdiệtcỏ...Triểnvọngcủacôngnghệchuyểngenlàrấtlớn,chophéptạoracácgiốngvậtnuôi,cây trồng...mangnhữngđặctínhditruyềnhoàntoànmới,cólợichoconngườimàtrong chọn giống thông thường phải trông chờ vào đột biến tự nhiên, không thểluôn luôn có được. Ðối với sự phát triển của công nghệ sinh học trong thế kỷXXI thì công nghệchuyểngensẽcómộtvịtríđặcbiệtquantrọng.Cóthểnóicôngnghệ chuyển gen là một hướng công nghệ cao của công nghệ sinh học hiện đạiphụcvụsảnxuấtvàđờisống.MộtsốkháiniệmcơbảnChuyểngenChuyểngen(transgenesis)làđưamộtđoạnDNAngoạilaivàogenomecủamộtcơthể đa bào, sau đó đoạn DNA ngoại lai này sẽ có mặt ở hầu hết các tế bào vàđượctruyền lạichothếhệsau.Vìvậykháiniệmchuyểngenchỉđượcsửdụngchothựcvậtvàđộngvật.Nấmmen,vikhuẩnvàtếbàonuôicấymangmộtđoạnDNAngoạilaiđượcgọilà cáctếbàotáitổhợp(recombinantcell)hoặctếbàobiếnnạp(transformedcell).Chuyển gen khác với liệu pháp gen (gene therapy). Có trường hợp các tế bàomầm không mang DNA ngoại lai. Thuật ngữ liệu pháp gen mầm (germinal genetherapy) cũngđượcsửdụng.Liệuphápgenmầmhãycònchưađượcthửnghiệmởngười.Cáctế bàomầmnàymangDNAngoạilaivàđượctruyềnlạichothếhệsau.Vềmặtlịchsử,thuậtngữGMO (geneticallymodifiedorganism)sinhvậtbiếnđổigen, được sử dụng chủ yếu để chỉ các thực vật chuyển gen được gieo trồng đểcung cấp lương thực, thực phẩm cho con người và động vật. Logic hơn và chínhxáchơn,GMO đềcậptớitấtcảcáccơthểsốngbiếnđổiditruyền,baogồmcảvisinh vật. Thuật ngữ GMP (genetically modified plant)th ...