Giáo trình giống vật nuôi Chương 4

Chương IV hệ thống tổ chức trong công tác giống vật nuôi. 1. Hệ thống nhân giống vật nuôi Hệ thống nhân giống vật nuôi được tổ chức theo sơ đồ hình tháp. Sơ đồ này bao gồm: đỉnh tháp với số lượng vật nuôi ít nhất là đàn hạt nhân, giữa tháp với số lượng vật nuôi lớn hơn là đàn nhân giống
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình giống vật nuôi Chương 4 Ch−¬ng IV hÖ thèng tæ chøc trong c«ng t¸c gièng vËt nu«i1. HÖ thèng nh©n gièng vËt nu«i HÖ thèng nh©n gièng vËt nu«i ®−îc tæ chøc theo s¬ ®å h×nh th¸p. S¬ ®å nµy baogåm: ®Ønh th¸p víi sè l−îng vËt nu«i Ýt nhÊt lµ ®µn h¹t nh©n, gi÷a th¸p víi sè l−îng vËtnu«i lín h¬n lµ ®µn nh©n gièng cßn ®¸y th¸p víi sè l−îng vËt nu«i ®«ng nhÊt lµ ®µnth−¬ng phÈm. Víi c¸ch tæ chøc nh− vËy, th«ng th−êng s¬ ®å h×nh th¸p sÏ gåm 3 phÇn,tuy nhiªn trong mét vµi tr−êng hîp hÖ thèng nh©n gièng l¹i gåm 4 phÇn mµ 2 phÇn ëgi÷a cña h×nh th¸p lµ ®µn nh©n gièng. Trong s¶n xuÊt ch¨n nu«i hiÖn nay tån t¹i hai hÖthèng cã tªn lµ h¹t nh©n khÐp kÝn vµ h¹t nh©n më. H×nh 4.1 vµ 4.2 m« t¶ hai hÖ thèngnh©n gièng vËt nu«i nµy. H¹t nh©n H¹t nh©n Nh©n gièng Nh©n gièng Th−¬ng phÈm Th−¬ng phÈm H×nh 4.1. HÖ thèngh¹t nh©n khÐp kÝn H×nh 4.2. HÖ thèngh¹t nh©n më Trong hÖ thèng h¹t nh©n khÐp kÝn, ®µn h¹t nh©n cã nhiÖm vô t¹o ra nh÷ng ®ùcgièng, c¸i gièng dïng ®Ó tù thay thÕ vµ cung cÊp cho ®µn nh©n gièng. §«i khi, ng−êi tacã thÓ nhËp bæ sung nh÷ng ®ùc vµ c¸i gièng tõ c¸c ®µn h¹t nh©n kh¸c. §µn nh©n gièngcã nhiÖm vô chñ yÕu t¹o ra nh÷ng ®ùc, ®«i khi c¶ c¸i gièng cung cÊp cho ®µn th−¬ngphÈm. Ng−êi ta cã thÓ nhËp c¸c ®ùc gièng vµ ®«i khi c¶ c¸i gièng tõ ®µn h¹t nh©n ëtrªn ®Ó thay thÕ cho ®µn nµy. §µn th−¬ng phÈm cã nhiÖm vô t¹o ®ùc, c¸i gièng ®Ó s¶nxuÊt ra c¸c vËt nu«i th−¬ng phÈm (cho thÞt, trøng, s÷a...). Ng−êi ta nhËp c¸c ®ùc gièngvµ ®«i khi c¶ c¸i gièng tõ ®µn nh©n gièng ë trªn ®Ó thay thÕ cho ®µn nµy. Nh− vËy,trong hÖ thèng h¹t nh©n khÐp kÝn, chØ cã mét chiÒu chuyÓn dÞch gen tõ ®Ønh th¸p xuèng®¸y th¸p. Møc ®é c¶i tiÕn di truyÒn cña hÖ thèng nµy tuú thuéc vµo møc ®é c¶i tiÕn ditruyÒn ë ®µn h¹t nh©n. NÕu nh− ng−êi ta nhËp mét sè ®ùc gièng th¼ng tõ ®µn h¹t nh©n 92xuèng ®µn th−¬ng phÈm, tèc ®é c¶i tiÕn di truyÒn cña c¶ hÖ thèng sÏ t¨ng lªn. HÇu hÕtc¸c hÖ thèng nh©n gièng lîn, gia cÇm ë c¸c n−íc hiÖn nay ®Òu sö dông hÖ thèng h¹tnh©n khÐp kÝn nµy. Trong hÖ thèng nh©n gièng h¹t nh©n më, khi ph¸t hiÖn ë ®µn nh©n gièng cãnh÷ng con gièng tèt (chñ yÕu lµ con c¸i) ng−êi ta cã thÓ nhËp chóng vÒ ®µn h¹t nh©n.T−¬ng tù nh− vËy, khi ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng con gièng tèt ë ®µn th−¬ng phÈm, ng−êi tacã thÓ nhËp chóng vÒ ®µn nh©n gièng. Nh− vËy cã nghÜa lµ trong hÖ thèng nh©n gièngh¹t nh©n më, dßng dÞch chuyÓn gen cßn cã thÓ di chuyÓn tõ líp thÊp h¬n lªn líp caoh¬n. So víi hÖ thèng h¹t nh©n khÐp kÝn, hÖ thèng h¹t nh©n më ®¹t ®−îc tiÕn bé ditruyÒn nhanh h¬n, gi¶m ®−îc kh¶ n¨ng giao phèi cËn huyÕt. Tuy nhiªn, viÖc qu¶n lýcon gièng vµ ng¨n ngõa kh¶ n¨ng l©y lan bÖnh còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®−îc gi¶iquyÕt ®èi víi hÖ thèng nµy.2. HÖ thèng s¶n xuÊt con lai C¸c hÖ thèng s¶n xuÊt con lai còng ®−îc tæ chøc theo hÖ thèng s¬ ®å h×nh th¸pnh»m thùc hiÖn c¸c c«ng thøc lai gi÷a nhiÒu dßng, gièng kh¸c nhau. HÖ thèng s¶n xuÊt con lai ®−îc tæ chøc nh− sau: - §µn cô-kþ (GGP, viÕt t¾t cña Great-Grand-Parents): Nh©n c¸c dßng, gièng thuÇn. - §µn «ng-bµ (GP, viÕt t¾t cña Grand-Parents): Lai gi÷a hai dßng, gièng thuÇn víinhau t¹o ra ®êi «ng bµ. NÕu sö dông c«ng thøc lai gi÷a 4 dßng gièng kh¸c nhau th×cÇn cã 2 ®µn «ng-bµ kh¸c nhau, mét ®µn «ng-bµ t¹o ra ®µn bè, cßn ®µn kia t¹o ra ®µnmÑ. NÕu sö dông c«ng thøc lai gi÷a 3 dßng gièng kh¸c nhau th× chØ cÇn 1 ®µn «ng-bµ,®µn nµy th−êng dïng ®Ó t¹o ®µn mÑ, cßn ®µn bè th−êng lµ dßng gièng thuÇn trong ®µncô-kþ. - §µn bè-mÑ (P, viÕt t¾t cña Parents): Lai gi÷a hai ®µn bè-mÑ t¹o ra ®êi con lµ conlai gi÷a 3 hoÆc 4 dßng gièng kh¸c nhau. - §µn th−¬ng phÈm : C¸c con lai gi÷a 3 hoÆc 4 dßng gièng kh¸c nhau ®−îc nu«i ®Ós¶n xuÊt s¶n phÈm cuèi cïng (thÞt, trøng hoÆc s÷a). HÖ thèng s¶n xuÊt nµy kÕt hîp gi÷a chän läc ë c¸c dßng gièng thuÇn víi lai gièng ëc¸c ®êi lai tiÕp theo. Sau ®©y lµ mét vÝ dô vÒ hÖ thèng s¶n xuÊt con lai sö dông c«ngthøc lai gi÷a 3 dßng gièng kh¸c nhau trong nh©n gièng gia cÇm c«ng nghiÖp: 93 Dßng hoÆc gièng A Dßng hoÆc gièng B Dßng hoÆc gièng C Nh©n thuÇn chän läc: Nh©n thuÇn chän läc: Nh©n thuÇn chän läc: - H−íng trøng - H−íng trøng- thÞt - H−íng thÞt S s+ - §ång hîp gen Z - §ång hîp gen Z§µn GGP: ♀A x ♂A ♀B x ♂B ♀C x ♂C ♀A x ♂A ♀B x ♂B ♀C x ♂C [ZSW] [ZSZS] [Zs+W] [Zs+Z s+] Mµu tr¾n ...