Giáo trình Lịch sử các quốc gia Đông Nam Á từ sau chiến tranh thế giới thứ II đến nay: Phần 2 - Nguyễn Văn Tận, Lê Văn Anh

Phần 2 của cuốn Giáo trình Lịch sử các quốc gia Đông Nam Á từ sau chiến tranh thế giới thứ II đến nay có kết cấu nội dung gồm 2 chương cuối trình bày về ASEAN - Lịch sử và phát triển, quan hệ Việt Nam - ASEAN từ năm 1967 đến 1997. Cùng tham khảo cuốn giáo trình để nắm được nội dung một cách cụ thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Lịch sử các quốc gia Đông Nam Á từ sau chiến tranh thế giới thứ II đến nay: Phần 2 - Nguyễn Văn Tận, Lê Văn Anh Ch−¬ng III ASEAN - LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓnI. Hoµn c¶nh ra ®êi ASEAN lµ tªn viÕt t¾t cña HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (The AssociationSoutheast Asean Nations - ASEAN) ®−îc thµnh lËp vµo ngµy 08-08-1967 sau khi Bétr−ëng ngo¹i giao 5 n−íc Th¸i Lan, Xingapo, Malaixia, Philippin vµ In®«nªxia ký vµob¶n Tuyªn bè chung B¨ng Cèc. Ngµy 08-01-1984, v−¬ng quèc Brun©y §arutxalam ®−îckÕt n¹p vµo ASEAN. TiÕp theo ngµy 28-7-1995 ViÖt Nam ®−îc gia nhËp vµo ASEAN vµngµy 23-7-1997 hai n−íc Mianma vµ Lµo còng ®−îc tiÕp nhËn vµo khèi ASEAN. HéinghÞ cÊp cao lÇn thø VI tæ chøc t¹i Hµ Néi (12-1998) ®· nhÊt trÝ kÕt n¹p Campuchia -thµnh viªn cuèi cïng cña §«ng Nam ¸ vµo ASEAN. Vµ ®Õn n¨m 1999 Campuchia trëthµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña khèi ASEAN ®−a tæng sè héi viªn ASEAN lªn 10 n−íc.Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn nay, ASEAN ®· kh¼ng ®Þnh ®−îc vai trß cña m×nh kh«ng chØ ëkhu vùc §«ng Nam ¸ mµ cßn ®èi víi c¸c n−íc thuéc khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng.Tuy nhiªn, vai trß cña ASEAN ®−îc thÓ hiÖn ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau thÝch øng víitõng thêi kú vµ giai ®o¹n kh¸c nhau. §iÒu cÇn nhËn thÊy ë ®©y lµ: ASEAN ®−îc thµnh lËp vµo thêi ®iÓm mµ ë trªn thÕ giíicuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. ë c¸c n−íc t− b¶n chñ nghÜa,cïng víi sù phôc håi kinh tÕ sau chiÕn tranh lµ thêi kú chuyÓn dÞch c¬ cÊu tõ n«ngnghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô ®· t¹o nªn sù biÕn ®æi trong nÒn kinh tÕ c¸cn−íc t− b¶n chñ nghÜa. §Õn nh÷ng n¨m 60 trªn thÕ giíi ®· h×nh thµnh ba trung t©m kinhtÕ t− b¶n chñ nghÜa lµ Mü, T©y ¢u vµ NhËt B¶n. §èi víi c¸c n−íc XHCN, ®©y lµ thêi kú mµ c¸c n−íc XHCN ®· tËn dông khai th¸cnguån lùc quèc gia ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Cßn ®èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn th× ®©y lµthêi kú cho phÐp mét sè n−íc tranh thñ, lîi dông t×nh h×nh quèc tÕ ®Ó v−¬n lªn vµ trëthµnh c¸c n−íc vµ l·nh thæ c«ng nghiÖp míi (NICs). Trªn b×nh diÖn chÝnh trÞ: an ninh vµ hoµ b×nh thÕ giíi bÞ chi phèi bëi trËt tù hai cùcYanta víi mét bªn do Mü døng ®Çu vµ bªn kia lµ do Liªn X« (cò) ®øng ®Çu. Th¸ng 1-1949, tæ chøc HiÖp −íc B¾c §¹i D−¬ng (NATO) ®−îc thµnh lËp trong ®ã Mü ®ãng vai trßquan träng. §Ó ®èi phã l¹i sù ®e do¹ hoµ b×nh vµ an ninh Ch©u ¢u cña khèi NATO, LiªnX« vµ c¸c n−íc XHCN §«ng ¢u thµnh lËp tæ chøc HiÖp −íc VACSAVA vµo ngµy 14-5- 551955. ViÖc thµnh lËp c¸c khèi qu©n sù NATO vµ VACSAVA lµ nh»m c©n b»ng quyÒn lùcvµ lîi Ých cña hÖ thèng chÝnh trÞ ®èi lËp còng nh− ®èi víi hai n−íc Liªn X« vµ Mü. Bªn c¹nh khèi NATO vµ VACSAVA, ë khu vùc kh¸c còng h×nh thµnh c¸c khèi qu©nsù theo kiÓu khu vùc nh− SEATO ë §«ng Nam ¸, ANZUS ë Nam Th¸i B×nh D−¬ng,CENTO ë Trung CËn §«ng vµ Liªn minh qu©n sù Mü - NhËt ë §«ng B¾c ¸. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc trë thµnhmét cao trµo chÝnh trÞ réng lín trªn kh¾p toµn cÇu. Mét lo¹t n−íc giµnh ®−îc ®éc lËpchÝnh trÞ d−íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau. Yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c¸c n−íc ¸ - Phi - MüLa tinh Lµ gi¶i phãng d©n téc ph¶i g¾n liÒn víi gi¶i phãng lao ®éng vµ x· héi. Th¸ng 5-1961, phong trµo kh«ng liªn kÕt ®−îc thµnh lËp t¹i Héi nghÞ cÊp cao lÇn thø nhÊt häp ëBª«gr¸t (Nam T−) víi môc ®Ých ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc, chèng chñ nghÜathùc d©n cò vµ míi, chèng chñ nghÜa ph©n biÖt chñng téc, chèng chiÕn tranh, chèngch¹y ®ua vò trang v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi. §èi víi c¸c n−íc míi giµnh ®−îc ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ th× mét yªu cÇu ®Æt ra ®èi víic¸c n−íc nµy lµ ®Êu tranh ®Ó x¸c lËp chñ nghÜa ®éc quyÒn vÒ kinh tÕ. §©y lµ mét yªu cÇuthiÕt thùc phï hîp víi xu h−íng quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ toµn cÇu. N¨m 1947, Liªn hîp quèc thµnh lËp Uû ban kinh tÕ ch©u ¸ vµ ViÔn §«ng (ECAFE)Economic Commission for Asia and Far East, bao gåm 27 n−íc tham gia. Th¸ng 1-1950, chÝnh phñ Anh ®−a ra kÕ ho¹ch C«l«mb« nh»m liªn kÕt kinh tÕ gi÷ac¸c n−íc Nam ¸ vµ §«ng Nam ¸. N¨m 1961, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc víi sù hç trî cña ng©n hµng ph¸ttriÓn ch©u ¸ còng ®−îc thµnh lËp t¹i Manila (Philippin) bao gåm 31 n−íc tham gia. TÊtc¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®· t¹o tiÒn ®Ò thuËn lîi cho sù hîp t¸c kinh tÕ khu vùc. Tr−íc sù biÕn ®æi nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, c¸c n−íc §«ng Nam ¸ saukhi giµnh ®−îc ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ ®· v¹ch ®Þnh mét chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ th«ngqua viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu vµ c«ng nghiÖp ho¸h−íng vÒ xuÊt khÈu. Râ rµng lµ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nhu cÇu hîp t¸c mang tÝnh chÊt khu vùc ®· trë thµnhvÊn ®Ò thiÕt yÕu ®èi víi c¸c n−íc §«ng Nam ¸. Cïng víi sù kÕt thóc ¶nh h−ëng cña chñ nghÜa thùc d©n cò, vai trß cña Mü vµ c¸ckhèi qu©n sù do Mü lËp ra sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II ®· tá ra bÊt lùc tr−íc sù línm¹nh kh«ng ngõng cña phong trµo c¸ch m¹ng ë ch©u ¸. Nã kh«ng cßn lµ chç dùa ® ...