Giáo trình Thống kê kinh doanh: Phần 2 - Nguyễn Thị Việt Châu (chủ biên)

Phần 2 của giáo trình Thống kê kinh doanh gồm có những nội dung cụ thể như: Chương 5 - Thống kê kết quả sản xuất và giá thành sản phẩm, chương 5 - Thống kê kết quả sản xuất và giá thành sản phẩm, chương 7 - Thống kê lao động và tiền lương. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm các nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Thống kê kinh doanh: Phần 2 - Nguyễn Thị Việt Châu (chủ biên)-CHƢƠNG 5THỐNG KÊ KẾT QUẢ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨMMục tiêuChương này trình bày những vấn đề cơ bản về:- Khái niệm, hệ thống chỉ tiêu thống kê kết quả sản xuất và giá thành sản phẩm;- Phân tích tình hình thực hiện kết quả sản xuất theo sản lượng, theo chất lượng;- Phân tích tình hình thực hiện giá thành sản phẩm và ảnh hưởng của các khoảnmục chi phí đến tình hình thực hiện giá thành sản phẩm.Nội dungI. Thống kê kết quả sản xuất1. Khái niệm, nhiệm vụ1.1. Khái niệmKết quả sản xuất là những sản phẩm mang lại lợi ích tiêu dùng xã hội được thểhiện là sản phẩm vật chất hoặc dịch vụ. Những sản phẩm này phải phù hợp với lợi íchkinh tế và phải được người tiêu dùng chấp nhận.- Điều kiện thống kê kết quả sản xuất:+ Kết quả sản xuất của doanh nghiệp phải là thành quả lao động do lao độngcủa doanh nghiệp làm ra, có đủ tiêu chuẩn chất lượng pháp lý theo yêu cầu sử dụng vàhưởng thụ đương thời.+ Đáp ứng nhu cầu tiêu dùng xã hội, cụ thể là nhu cầu của cá nhân hoặc cộngđồng; do vậy sản phẩm của doanh nghiệp phải có giá trị sử dụng. Mức độ giá trị sửdụng của sản phẩm phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật và vănminh xã hội.+ Kết quả sản xuất của doanh nghiệp phải đảm bảo lợi ích người tiêu dùng vàdoanh nghiệp. Do vậy, chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp không nên vượt quágiới hạn lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp và người tiêu dùng chấp nhận được.+ Kết quả sản xuất được tính trong một khoảng thời gian nào đó như ngày,tháng, quí, năm. Điều này cho thấy kết quả sản xuất là số lũy kế- Đơn vị tính kết quả sản xuất+ Đối với sản phẩm vật chất• Đơn vị hiện vật, hiện vật qui đổi: Biểu hiện kết quả sản xuất của doanhnghiệp bằng hiện vật, phản ánh tính năng, đặc thù và công dụng của sản phẩm tiêudùng.90-• Đơn vị tính giá trị: Biểu hiện kết quả sản xuất của doanh nghiệp bằng tiềnthông qua giá của sản phẩm. Để tính kết quả sản xuất của doanh nghiệp theo đơn vị giátrị phải dựa trên cơ sở giá của sản phẩm tính theo một đồng tiền của một quốc gia cụthể, ví dụ như: Đồng (Việt Nam), đô la (Mỹ)... Giá của sản phẩm trong tính toán có thểtính theo giá so sánh hay giá thực tế.· Giá so sánh (còn gọi là giá cố định): Là giá trị của các chỉ tiêu kinh tếtổng hợp về giá thực tế của một kỳ nào đó được chọn làm gốc cố định; Nhằm nghiêncứu tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp theo thời gian. Nếu giá so sánh được nhànước quy định thống nhất trong một khoảng thời gian dài trong bảng giá cố định thìgọi là giá cố định.· Giá thực tế (còn gọi là giá hiện hành): Là giá mà người sản xuất thực tếtiêu thụ sản phẩm hay dịch vụ trong kỳ báo cáo.+ Đối với sản phẩm phi vật chất (dịch vụ)Sản phẩm phi vật chất thường được biểu hiện bằng đơn vị giá trị. Giá trị nàyđược thoả thuận giữa bên thuê hoặc mua và bên cung cấp dịch vụ cho từng trường hợpcụ thể. Vì vậy, đối với sản phẩm phi vật chất về cơ bản chỉ tính theo giá sử dụng cuốicùng vì hoạt động dịch vụ lúc sản xuất cũng là lúc tiêu dùng.- Nguyên tắc tính kết quả sản xuất+ Phải là kết quả lao động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp làm ra trongkỳDoanh nghiệp không được tính vào kết quả sản xuất kinh doanh của doanhnghiệp những kết quả thuê bên ngoài như vận tải, đất thuê ngoài… những kết quả nàydo bên làm thuê tính. Ngược lại, doanh nghiệp được tính vào các hoạt động làm thuêcho bên ngoài.Chỉ tính các kết quả đã hoàn thành trong kỳ báo cáo, chênh lệch giữa sản phẩmdở dang (cuối kỳ - đầu kỳ).+ Được tính toàn bộ sản phẩm làm ra trong kỳ báo cáo như sản phẩm tự sản, tựtiêu (điện, than dùng trong doanh nghiệp sản xuất điện, than; sản phẩm chính và phụnếu có (thóc, rơm trong nông nghiệp)+ Chỉ tính những sản phẩm đủ tiêu chuẩn nằm trong khung tiêu chuẩn chấtlượng Việt Nam. Chỉ tính kết quả sản xuất kinh doanh đã hoàn thành trong kỳ báo cáo,đã qua kiểm tra chất lượng và đạt tiêu chuẩn qui định hoặc sản phẩm đã được ngườitiêu dùng chấp nhận trong tiêu dùng. Những giá trị thu hồi từ phế liệu, phế phẩmkhông được coi là sản phẩm của doanh nghiệp mà chỉ được xem là một nội dung thunhập của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo. Những sản phẩm đã bán cho khách hàng bịtrả lại vì chất lượng kém, chi phí sửa chữa đền bù sản phẩm hỏng còn trong thời hạnbảo hành… nếu phát sinh trong kỳ báo cáo phải trừ vào kết quả của kỳ báo cáo và ghivào thiệt hại sản phẩm hỏng trong kỳ.91-1.2. Nhiệm vụĐể thống kê kết quả hoạt động sản xuất, doanh nghiệp cần giải quyết các nhiệmvụ cơ bản sau:- Xác định được sản phẩm của từng ngành kinh tế và phân loại các sản phẩm đótheo các tiêu thức phù hợp, để có thể xác định đúng kết quả sản xuất của từng doanhnghiệp, từng ngành, tránh trình trạng xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanhtrùng lắp hoặc bỏ sót kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trongtừng thời kỳ;- Xác định kết quả sản xuất của doanh nghiệp qua những mục tiêu, kế hoạch sảnxuất như chất lượng sản phẩm sản xuất, số lượng sản phẩm sản xuất và tiêu thụ;- Đánh giá tình hình sản xuất của các doanh nghiệp qua các thời kỳ qua các chỉtiêu.2. Hệ thống chỉ tiêu thống kê kết quả sản xuấtTrong điều kiện phát triển kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, để đảm bảo chosự so sánh các chỉ tiêu kinh tế - xã hội với các nước trong khu vực và trên thế giới, tạođiều kiện mở rộng quan hệ hợp tác thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Ngày 25/12/1992Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 183/ TTg về việc áp dụng Hệ thốngtài khoản quốc gia SNA (System of National Accounts) thay cho chỉ tiêu đo lường kếtquả hoạt động sản xuất kinh doanh theo hệ thống MPS (Material Product System). Dođó, để phù hợp với hệ thống các chỉ tiêu theo hệ thống SNA khi đánh giá kết quả hoạtđộng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp gồm các chỉ tiêu:2.1. Khối lượng sản phẩm và dịch vụ sản xuấtKhối lượng sản phẩm và dịch vụ sản xuất biểu hiện số lượng sản phẩm mà doanhnghiệp đã sản xuất (hay tiêu thụ) theo các đơn vị tính toá ...