Giáo trình Truyền giống vật nuôi - ThS. Nguyễn Đức Hùng

Mời các bạn tham khảo cuốn giáo trình Truyền giống vật nuôi do ThS. Nguyễn Đức Hùng biên soạn để nắm bắt những kiến thức về sinh lý sinh dục, khai thác tinh dịch, thao tác và kỹ thuật với tinh dịch, cấy truyền phôi. Tài liệu phục vụ cho các hộ chăn nuôi và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Truyền giống vật nuôi - ThS. Nguyễn Đức Hùng BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN Chủ hiên: ThS. NGUYÊN ĐỨC HÙNG THS. NGUYỄN MẠNH HÀ, TS. TRẦN HUÊ VIÊN, TS. PHAN VĂN KIỂM Giáo trìnhTRUYỀN GIỐNG NHÂN TẠO VẬT NUÔI (Giáo trình dùng cho hệ Đại học) NHÀ XUẤT BẢN NÔNG NGHIỆP Hà Nội – 2003 LỜI NÓI ĐẦU Trong nhiều năm qua việc giảng dạy môn học Truyền giống nhân tạo vật nuôicho sinh viên Trường đại học Nông lâm Thái Nguyên chủ yếu dựa trên cơ sở các bàigiảng do giáo viên phụ trách môn học tự biên soạn và một số tài liệu tham khảo kháccủa Trường đại học Nông nghiệp I và Viện chăn nuôi quốc gia. Do chưa có giáo trìnhgiảng dạy nên nội dung môn học chưa được thống nhất, thiếu tính hệ thông và chưatạo điều kiện thuận lợi trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và đánh giá kết quảhọc tập của sinh viên. Để chuẩn hóa một bước các kiến thức giảng dạy, phù hợp với đặc thù của mộttrường Miền núi và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy và học,tập thể tác giả Bộ môn giống - di truyền - dinh dưỡng đã phối hợp biên soạn cuốn giáotrình Truyền giông nhân tạo vật nuôi dùng để giảng dạy cho sinh viên khoa Chănnuôi - Thú y. Do thời gian và kinh nghiệm còn hạn chế, cuốn giáo trình Truyền giống nhântạo vật nuôi lần đầu tiên ra mắt độc giả chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sótvà tồn tại Chúng tôi rất mong nhận được ý kiên đóng góp của các đồng nghiệp, các bạnsinh viên và các độc giả khác. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn. Các tác giả 2 VAI TRÒ VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA MÔN HỌC TRUYỀN GIỐNG NHÂN TẠO VẬT NUÔI1. Khái niệm về truyền giống nhân tạo Trong tự nhiên, chúng ta thường bắt gặp hiện tượng những con đực và con cáigặp gỡ nhau, giao phối với nhau để đẻ ra động vật non. Về hình thức đó, là biểu hiệnsinh lý bình thường của động vật để duy trì nòi giống. Hoạt động sinh dục để tạo ra đờisau được thực hiện dựa trên các phản xạ sinh dục mang tính chất tự nhiên và được ditruyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Bản chất của hoạt động duy trì nòi giống đó là sựgặp gỡ và đồng hóa lẫn nhau giữa các giao tử đực và cái để tạo thành hợp tử, hợp tử sẽphát triển thành phôi, thai và trở thành động vật non. Truyền giống nhân tạo là quá trình đưa tinh trùng đến gặp trứng ở vị trí và thờigian thích hợp bằng các dụng cụ đặc biệt, do con người thực hiện để xảy ra quá trìnhthụ tinh, hoặc là đưa trứng đã được thụ tinh từ cơ thể động vật cái này chuyển sang cơthể động vật cái khác mà làm cho trứng đó vẫn phát triển bình thường, cuối cùng sinhra động vật non. Quá trình này được thực hiện dựa trên các học thuyết khoa học vềsinh lý sinh trướng, phát triển, sinh lý sinh sản, các học thuyết về gen, di truyền.... củacơ thể con đực và con cái. Như vậy, truyền giống nhân tạo là quá trình nhân giống động vật có sự can thiệpcủa con người vào một số công đoạn trong hoạt động sinh lý sinh sản của động vậtTruyền giống nhân tạo hiểu theo nghĩa rộng bao gồm: Thụ tinh nhân tạo, cấy truyềnphôi, cắt phôi, thụ tinh trong ống nghiệm, nhân bản gen... Các kỹ thuật này cho phépkhai thác tối đa khả năng sản xuất của những con đực và con cái ưu tú phục vụ lợi íchcủa con người2. Cơ sở khoa học của truyền giống nhân tạo Truyền giống nhân tạo là một phương pháp nhân giống hữu tính động vật, nóđược dựa trên các lý thuyết khoa học khoa học sau: 2 .1. Lý thuyết về thụ tinh Bản chất của thụ tinh ở động vật là sự gặp gỡ, đồng hóa lẫn nhau giữa tinh trùngvà trứng ở vị trí và thời điểm thích hợp để tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thànhphôi, thai và sau một khoảng thời gian nhất định thai được hoàn thiện để trở thành cơthể động vật non. Dựa vào bản chất của sự thụ tinh, người ta hoàn toàn có thể tạo ra động vật nonkhi cho tinh trùng và trứng gặp gỡ nhau ở điều kiện thích hợp mà không cần sự thamgia của con đực vào quá trình đưa tinh trùng đến gặp trứng. Điều đó có nghĩa là conngười có thể làm thay một phần của con đực trong phản xạ giao phối. 3 2.2. Lý thuyết về sự phát triển của phôi Trứng sau khi được thụ tinh trở thành hợp tử, hợp tử phát triển thành phôi và dichuyển đến tử cung làm tổ. Từ đây, quan hệ giữa cơ thể mẹ và phôi, thai được thiếtlập: cơ thể mẹ cung cấp chất dinh dưỡng và đào thải những chất cặn bã là sản phẩmtrao đổi chất của phôi, thai ra ngoài. Ở giai đoạn này, cơ thể mẹ không có ảnh hưởnggì đến đặc điểm di truyền của phôi. Dựa trên hiểu biết về sự phát triển của phôi, người ta hoàn toàn có thể lấy phôi ratừ một cơ thể mẹ này, có thể nuôi dưỡng phôi trong môi trường có điều kiện tương tựnhư môi trường tử cung con mẹ ...