Giáo trình về dinh dưỡng và thức ăn thủy sản

Môn học nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức sâu về nhu cầu dinh dưỡng của các đối tượng nuôi thủy sản cũng như phương thức chế biến thức ăn thủy sản ở giai đoạn nuôi thương phẩm hay nuôi vỗ bố mẹ và ương ấu trùng Từ đó, sinh viên vận dụng những kiến thức đã học vào nghiên cứu hoặc sản xuất, sử dụng thức ăn phục vụ cho nghề kỹ thuật nuôi thủy sản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình về dinh dưỡng và thức ăn thủy sản CHÖÔNG I TOÅNG QUAN VEÀ DINH DÖÔÕNG HỌC THỦY SẢN Dinh döôõng hoïc thuûy saûn chæ môùi baét ñaàu phaùt trieån gaàn ñaây so vôùi lòch söû raát laâu ñôøi cuûa moân dinh döôõng hoïc cho ngöôøi vaø gia suùc. Thaät vaäy, vaøo ñaàu theá kyû 20, caùc nghieân cöùu veà dinh döôõng thuûy saûn coøn raát ñôn giaûn, chæ laø nhöõng khaûo saùt veà caáu truùc oáng tieâu hoùa, moät soá nghieân cöùu veà sinh lyù tieâu hoùa hay khaûo saùt taäp tính dinh döôõng trong ñieàu kieän töï nhieân. Thöùc aên nhaân taïo thuûy saûn ñaàu tieân do söï phoái troän caùc thaønh phaàn nguyeân lieäu chæ baét ñaàu töø thaäp nieân 50 vôùi “thöùc aên vieân Oregon”. Cho ñeán cuoái thaäp nieân 50, loaïi thöùc aên vieân ñöôïc duøng phoå bieán taïi Myõ. Tại chaâu AÂu, thöùc aên vieân baét ñaàu ñöôïc söû duïng töø thaäp nieân 60. Nhöõng nghieân cöùu ñaàu tieân veà nhu caàu dinh döôõng ñöôïc thöïc hieän taïi Corland (Ohio, Myõ) vaøo nhöõng naêm 40. Baét ñaàu töø thaäp nieân 60 caùc nghieân cöùu veà dinh döôõng thuûy saûn phaùt trieån raát nhanh, do söû duïng caùc thaønh quaû nghieân cöùu tröôùc ñaây ôû caùc ñoäng vaät treân caïn. Tuy nhieân, nhöõng hieåu bieát veà dinh döôõng thuûy saûn coøn haïn cheá, tröôùc heát laø do gioáng loaøi thuûy saûn raát phong phuù, treân 100 loaøi caù vaø gaàn 20 loaøi toâm ñöôïc thuaàn hoùa nuoâi döôõng treân theá giôùi. Hôn theá nöõa, nhöõng loaøi thuûy saûn môùi thuaàn hoùa vaãn coøn ñang ñöôïc tieáp tuïc nghieân cöùu. Ngoaøi ra, vieäc nghieân cöùu dinh döôõng gaëp nhöõng khoù khaên trôû ngaïi, do moâi tröôøng sinh soáng trong nöôùc vaø nhöõ ng ñaëc ñieåm chuyeân bieät dinh döôõng cuûa sinh vaät nöôùc. Nuoâi thuûy saûn coù lòch söû treân 2000 naêm, nhöng lòch söû veà dinh döôõng hoïc thuûy saûn coøn raát non treû, do töø laâu nay nuoâi thuûy saûn chuû yeáu laø hình thöùc nuoâi quaûng canh hay quaûng canh caûi tieán. Thöùc aên chuû yeáu laø thöùc aên töï nhieân, neân nhu caàu nghieân cöùu veà dinh döôõng thuûy saûn cuõng khoâng ñöôïc ñaët naëng. Neáu coù, cuõng chæ laø nhöõng nghieân cöùu veà hình thöùc boùn phaân gaây maøu nöôùc, laøm theá naøo ñeå taän duïng heát thöùc aên töï nhieân. Chæ ñeán khi hình thöùc nuoâi thaâm canh vôùi vieäc söû duïng thöùc aên coâng nghieäp xuaát hieän, vieäc nghieân cöùu dinh döôõng thuûy saûn môùi được quan tâm, ñeå giaûi ñaùp caâu hoûi: loaïi thöùc aên naøo giuùp caù taêng tröôûng toát, khoâng beänh taät vaø giaù thaønh saûn xuaát reû nhaát. Trong nuoâi thaâm canh, chi phí thöùc aên thöôøng chieám 60-70% toång chi phí saûn xuaát. Muốn saûn xuaát coù hieäu quaû, ngöôøi nuoâi caù phaûi söû duïng loaïi nguyeân lieäu naøo ñeå nuoâi caù? Ngoaøi vieäc xaùc ñònh nguoàn nguyeân lieäu laøm thöùc aên nuoâi caù, ngöôøi saûn xuaát vaø ñaëc bieät, nhaø quaûn lyù coøn phaûi löu yù yeáu toá moâi tröôøng. Chaát thaûi töø phaân vaø saûn phaåm bieán döôõng cuûa caù laø nguoàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc. Do ñoù, söû duïng loaïi nguyeân lieäu naøo ñeå caù deã haáp thuï vaø tieâu hoùa, cuõng ñoàng nghóa vôùi 1 vieäc laøm giaûm söï oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc. I.1. NHÖÕNG ÑAËC ÑIEÅM DINH DÖÔÕNG CUÛA ÑOÄNG VAÄT THUÛY SAÛN Caù vaø giaùp xaùc coù nhöõng ñaëc ñieåm dinh döôõng raát chuyeân bieät vaø raát khaùc so vôùi ñoäng vaät treân caïn. Baûng 1 toùm taét vaø neâu leân nhöõng ñaëc ñieåm chuyeân bieät naøy: Baûng I.1. Nhöõng ñaëc ñieåm chuyeân bieät veà dinh döôõng cuûa ñoäng vaät thuûy saûn so vôùi ñoäng vaät treân caïn (Guillaume et al, 1999) Nhöõng ñaëc ñieåm chuyeân bieät cuûa thuûy Caùc khoù khaên vaø trôû ngaïi khi so saùnh saûn trong nghieân cöùu dinh döôõng vôùi ñoäng vaät treân caïn Phaân loaïi - Soá löôïng loaøi raát lôùn, 40 000 loaøi Söï ña daïng raát lôùn veà nhu caàu dinh - Treân 100 loaøi caù ñaõ thuaàn hoùa döôõng Sinh hoïc - Coù giai ñoaïn aáu truøng trong quaù trình Nhu caàu dinh döôõng raát phöùc taïp thay phaùt trieån caù theå ñoåi tuøy theo töøng giai ñoaïn - Khoâng coù daï daøy ôû moät soá caù Hình thaønh nhöõng kieåu tieâu hoùa phöùc taïp vaø chuyeân bieät Sinh lyù - Biến nhieät Nhu caàu naêng löôïng cuûa thuûy saûn thaáp, nhöng thay ñoåi lôùn, khi nhieät ñoä moâi tröôøng dao động - Baøi tieát Ammonia Hieäu quaû cao trong vieäc söû duïng protein laøm nguoàn naêng löôïng Sinh thaùi - Moâi tröôøng nöôùc coù tæ troïng cao so vôùi Caù coù khuynh höôùng giaûm boä khung khoâng khí choáng ñôõ vaø nhu caàu Ca, P thaáp hôn - Söï khueách taùn chaäm trong nöôùc cuûa Vai troø raát quan troïng cuûa nhöõng chaát nhöõng phaân töû daãn duï hieän dieän trong thöùc aên - Moâi tröôøng nöôùc chöùa nhieàu muoái hoøa Söï haáp thuï moät soá muoái khoaùng trong tan. Ñaëc bieät moâi tröôøng bieån dinh döôõng cuûa moät soá loaøi caù. Tröôùc heát, soá löôïng loaøi caù raát lôùn, öôùc tính soá löôïng chæ cuûa nhöõng loaøi caù xöông cuõng ñaõ nhieàu baèng toång soá loaøi boø saùt, hoaëc chim vaø höõu nhuõ. Möùc ñoä tieán hoùa cuûa nhöõng loaøi caù khaùc nhau vaø chuùng thích nghi vôùi moâi tröôøng soáng cuõng khaùc nhau. Do ñoù, taäp tính dinh döôõng vaø nhu caàu dinh döôõng cuûa caù cuõng khaùc xa nhau. Ñeán nay, chæ moät soá löôïng raát nhoû loaøi caù ñöôïc nghieân cöùu veà dinh döôõng, öôùc tính khoaûng 20 loaøi, ña soá ...