Góp phần làm sáng tỏ phương pháp xã hội học - Tương Lai

Thế nào là cuộc điều tra xã hội học, xã hội học có những phương pháp điều tra nào, cách tiếp cận xã hội học ra sao,... Nhằm giúp các bạn giải đáp những thắc mắc trên, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Góp phần làm sáng tỏ phương pháp xã hội học" dưới đây. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập, làm việc hiệu quả.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Góp phần làm sáng tỏ phương pháp xã hội học - Tương LaiXã hội học, số 4 - 1992 45 Góp phần vào việc làm sáng tỏ phương pháp xã hội học TƯƠNG LAI D ường như đang có sự bùng nổ của cái gọi là điều tra xã hội học. Trên các báo hàng ngày, hàng tuần, trên các tạp chí, một số sách lý luận, một số báo cáo tổng kết của các quan chức khá nhiều lĩnhvực, chúng ta thường bắt gặp: qua điều tra xã hội học, ta thấy... hoặc chúng tôi đã tiến hành khảo sát xã hộihọc, kết quả cho thấy là... v~v... Nhưng, thế nào gọi là điều tra xã hội học? Thật không đơn giản cho sự trả lời. Chính vì thế, cảng khó hơn khitrả lời: thế nào là phương pháp xã hội học? Bởi vì, muốn trả lời câu hỏi này thì phải khu biệt đối tượng, phạm vicủa nó để làm nổi rõ sự khác nhau và có thể sự giống nhau ở chừng mực nào đối với phương pháp của các bộmôn khoa học khác: lịch sử, văn học, triết học, dân tộc học v.v... Chính bởi lẽ đó, ở bản tham luận này, chúng tôi không có tham vọng đưa ra những câu trả lời cho những câutưởng như đơn giản đó. Đã từng có những cuốn sách dày luận bàn về điều này, và riêng ở thư viện của Viện Xãhội học cũng đã có những cuốn mà bạn đọc có thể tìm thấy ở đó những gợi ý bổ ích. Chúng tôi chỉ muốn từ thựctế triển khai những đề tài nghiên cứu của chúng tôi trong 5 năm trở lại đây trên các lĩnh vực chính sách xã hội,cơ cấu xã hội, dân số, gia đình, ở đấy, chúng tôi - với tư cách là người của Viện Xã hội học, buộc phải từ hướngtiếp cận xã hội học để giải quyết những vấn đề về phương pháp và nội dung. Tôi nói là phương pháp và nộidung, đó là nói không theo trình tự logic thông thường. Vì thật ra, phải từ nội dung mà quyết định phương pháp.Song, vì ở đây có một sự áp đặt mang tính định mệnh, phải từ sự tiếp cận xã hội học để tìm hiểu những nội dungđã được ấn định sẵn. Do vậy, phương pháp xã hội học là một áp đặt không bàn cãi, may thay, đó là một áp đặtphù hợp với sự chọn lựa để nhằm tìm ra cái tối ưu trong rất nhiều cái khác. Bởi vì xã hội học vốn không phải là những gì xa lạ trong khoa học xã hội và rất gần gũi với những tri thứcmà chúng ta được tiếp nhận trong một cái khung quen thuộc của những công trình khoa học Mác xít. Theo G. Gurvitch Mác là người vĩ đại nhất và ít giáo điều nhất trong số những người sáng lập ra xã hộihọc... Mác trước hết là một nhà xã hội học, và chính xã hội học là cái quy tụ tất cả các công trình của ông 1 .Còn Henri Lefebrre thì cho rằng Mác không phải là nhà xã hội học, nhưng có xã hội học trong chủ nghĩaMác 2 Chỉ có điều, đúng như nhận xét của một người đã có nhiều duyên nợ với xã hội học: Tay nghề xã hội họckhông phải tự nhiên mà có, cũng như không thể đưa thợ cơ khí hay thợ điện sang đóng đồ mộc. Đã có lòng tinrằng xã hội học là một ngành khoa học thì cũng có nghĩa là phải tin rằng xã hội học không phải là một việc dễdàng có được một sớm một chiều, mà phải mất công đào tạo không kém một ngành khoa học nào khác. Khôngphải đào tạo công phu mà vẫn làm xã hội học thì cũng giống như người bán hàng ở chợ hàng ngày 1 . Trong Lavocation actuelle de la sociotogie 2 . Trong Sociologie de Marx dẫn lại theo Hồ Hải Thụy trong Nhìn lại một chặng đường. Tạp chí Xã hội học số 4. 1990,trang 66. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học www.ios.org.vn Xã hội học, số 4 - 199246 Diễn đàn ...vẫn làm toán học một cách xuất sắc 1 . Ấy thế mà, trên thực tế, nhiều anh chị em của chúng tôi ở Viện Xã hộihọc đã phải vừa như người bán hàng ở chợ hàng ngày làm toán học ấy, vừa mầy mò tự học, tự đào tạo qua sáchvở, qua những lớp huấn luyện ngắn hạn, và nhất là qua những công việc cụ thể của người làm xã hội học để tựnâng mình lên cho kịp với yêu cầu ngày càng bức xúc của cuộc sống và của nhiều ngành khoa học khác đòi hỏisự có mặt cơ cấu xã hội học. Quá trình tự đào tạo ấy đương nhiên không tránh khỏi những khiếm khuyết, thậmchí những khuyết tật tai hại, nhưng dù sao thì cũng còn hơn là bó tay chờ đợi những lớp chính quy dài hạn từcác trường đại học trong và ngoài nước. Vậy thì, trong khi triển khai những nghiên cứu vừa qua, chúng tôi đã vận dụng những cách thức nào đểhướng tới những mục tiêu cần phải có. Nhìn trên đại thể, trong thời gian vừa qua, khi triển khai các đề tài nghiên cứu: Con người và tiến bộ xã hộiở Quảng Nam - Đà Nẵng, Cách mạng tư tưởng văn hóa và chiến lược con con người ở Tây Nguyên, Sự vậnđộng và chuyển đổi cơ cấp xã hội và định hướng giá trị ở đồng bằng sông Hồn ...