Góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tổng thể ở nước ta hiện nay

Bài viết "Góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tổng thể ở nước ta hiện nay" giới thiệu đến các bạn cách nhận thức hệ thống an sinh xã hội qua những khái niệm và thuật ngữ, bản chất và chức năng hệ thống an sinh xã hội, cấu trúc các hợp phần của hệ thống an sinh xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tổng thể ở nước ta hiện nay X· héi häc sè 1 (93), 2006 3 gãp phÇn x©y dùng hÖ thèng An sinh x· héi tæng thÓ ë n−íc ta hiÖn nay TrÞnh Duy Lu©n 1. §Æt vÊn ®Ò Trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn ®−êng lèi §æi míi toµn diÖn ®Êt n−íc, cïng víi viÖc x©y dùng thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, nhu cÇu nghiªn cøu vµ nhËn diÖn mét m« h×nh ph¸t triÓn x· héi tæng thÓ cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay còng trë nªn cÊp thiÕt. Trong c¸c lÜnh vùc x· héi réng lín, ®a d¹ng vµ phøc t¹p, mét m« h×nh nh− vËy cÇn ph¶n ¸nh ®−îc nh÷ng mèi quan hÖ x· héi chñ yÕu, r−êng cét nhÊt, ®Ó cïng víi thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa, nhµ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa, cã thÓ dÉn ®−êng cho nh÷ng quyÕt s¸ch nh»m h−íng tíi môc tiªu “d©n giµu n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. HÖ thèng an sinh x· héi cã thÓ lµ mét bé phËn, mét c«ng cô quan träng trong tiÕn tr×nh ®¹t tíi môc tiªu cña m« h×nh ph¸t triÓn x· héi nh− vËy. Trong lÞch sö ViÖt Nam, tõ khi nhµ n−íc d©n chñ nh©n d©n ®−îc thµnh lËp (1945), nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi, an sinh vµ phóc lîi x· héi ®· ®−îc §¶ng vµ Nhµ n−íc ta triÓn khai thùc hiÖn vµ ph¸t triÓn qua c¸c thêi kú. Chóng ®· ph¸t huy t¸c dông hç trî, ®ãng vai trß nh÷ng ®Öm ®ì tr−íc c¸c có sèc kinh tÕ vµ x· héi, gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn chiÕn l−îc vµ c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc, b¶o ®¶m t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®i ®«i víi c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi. Tuy nhiªn, khã cã thÓ gäi ®ã lµ nh÷ng m« h×nh, hÖ thèng an sinh x· héi víi nghÜa ®Çy ®ñ cña tõ nµy. Míi chØ cã c¸c yÕu tè, c¸c hîp phÇn riªng lÎ, ch−a héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó trë thµnh mét hÖ thèng quèc gia an sinh x· héi thèng nhÊt. Thùc tÕ t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam tõ cuèi nh÷ng n¨m 1990 vµ qu¸ tr×nh héi nhËp ngµy cµng t¨ng th−êng ®i kÌm víi nhiÒu rñi ro, ®Æc biÖt ®èi víi nhãm ng−êi nghÌo vµ c¸c nhãm dÔ bÞ tæn th−¬ng. MÆt kh¸c, trong thêi kú §æi míi, ViÖt Nam còng ®ang tr¶i qua nhiÒu biÕn ®æi x· héi ®¸ng kÓ, trong ®ã cã nh÷ng thay ®æi trong c¬ cÊu ®é tuæi vµ cÊu tróc gia ®×nh, trong c¸c lo¹i h×nh viÖc lµm vµ c¸c quan hÖ lao ®éng. §« thÞ hãa vµ bÊt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c vïng còng ®ang gia t¨ng. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch x· héi nh»m qu¶n lý hiÖu qu¶ h¬n c¸c rñi ro kinh tÕ - x· héi míi ph¸t sinh. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 4 Gãp phÇn x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi tæng thÓ ë n−íc ta hiÖn nay §· ®Õn lóc cÇn tõng b−íc x©y dùng mét m« h×nh hÖ thèng an sinh x· héi tæng thÓ. Vµ víi nh÷ng biÕn ®æi nhanh chãng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ d−íi t¸c ®éng cña toµn cÇu hãa nh− hiÖn nay, hÖ thèng an sinh x· héi quèc gia cña ViÖt Nam cÇn ph¶i ®−îc thiÕt kÕ víi kÝch cì cña mét “chiÕc ¸o phßng lín”, tøc lµ cã tÝnh ®Õn mäi kh¶ n¨ng ph¸t triÓn, më réng theo nh÷ng lé tr×nh cã thÓ cã, cïng víi nh÷ng kinh nghiÖm quèc tÕ phong phó. Nh− vËy, cÇn cã ®ñ nh÷ng c¨n cø lý thuyÕt còng nh− nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®ang biÕn ®æi ®Ó thiÕt kÕ nªn m« h×nh an sinh x· héi cô thÓ cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ c¸c chÆng trªn lé tr×nh tiÕp theo. Tõ gãc ®é cña c¸c nghiªn cøu x· héi häc, cÇn ph¶i chØ ra nh÷ng vÊn ®Ò ®ang xuÊt hiÖn trong/gi÷a c¸c lÜnh vùc, c¸c hîp phÇn hoÆc yÕu tè cña hÖ thèng nµy trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn cña chóng. Th«ng qua nghiªn cøu vÒ c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cã liªn quan, x· héi häc cã thÓ hç trî cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch thiÕt kÕ vµ vËn hµnh mét hÖ thèng an sinh x· héi quèc gia tæng thÓ, ®¸p øng nh÷ng môc tiªu vµ chøc n¨ng nhiÖm vô trong khu«n khæ cña m« h×nh ph¸t triÓn x· héi ViÖt Nam hiÖn nay vµ trong t−¬ng lai. 2. NhËn thøc qua nh÷ng kh¸i niÖm vµ thuËt ng÷ §· cã kh¸ nhiÒu kh¸i niÖm vµ thuËt ng÷ ®−îc sö dông trong lÜnh vùc an sinh x· héi. Nh÷ng kh¸i niÖm vµ thuËt ng÷ nµy cã thÓ ®· phæ biÕn, quen dïng, còng cã thÓ Ýt gÆp, Ýt dïng vµ ®· tõng g©y kh«ng Ýt nhÇm lÉn vµ tranh c·i. Còng ®· cã nh÷ng cè g¾ng tËp hîp, hiÖu chØnh vµ thèng nhÊt c¸ch hiÓu vµ c¸ch dïng c¸c kh¸i niÖm vµ thuËt ng÷ nµy. Cã lÏ nguyªn do lµ bëi chóng ta qu¸ c©u nÖ vµ lÖ thuéc vµo c¸c thuËt ng÷ ®−îc vay m−în tõ n−íc ngoµi (chñ yÕu tõ tiÕng Anh, hoÆc tiÕng Trung Quèc). Trong khi thùc tiÔn ViÖt Nam l¹i kh«ng khíp hoÆc kh«ng hoµn toµn khíp víi néi hµm cña c¸c thuËt ng÷ ®ã (NguyÔn M¹nh C−êng, 2005). Râ rµng lµ rÊt khã kh¨n khi ph¶i dông nh÷ng thuËt ng÷ cã s½n, hoÆc vay m−în ®Ó g¸n cho mét thÓ chÕ hay nh÷ng yÕu tè/hîp phÇn cña nã. Trong khi c¸ch tèt vÉn nhÊt lµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt cña thÓ chÕ hay c¸c hîp phÇn cña nã ®Ó ®Æt tªn cho chóng. §Þnh nghÜa ®−îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay trong c¸c v¨n b¶n vÒ an sinh x· héi lµ ®Þnh nghÜa cña Tæ chøc Lao ®éng Quèc tÕ (ILO): An sin ...