Hành vi sức khoẻ cư dân nông thôn trong bối cảnh xung đột môi trường: Nghiên cứu trường hợp làng nghề đồng bằng Bắc Bộ - Trịnh Hòa Bình

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Hành vi sức khoẻ cư dân nông thôn trong bối cảnh xung đột môi trường: Nghiên cứu trường hợp làng nghề đồng bằng Bắc Bộ" dưới đây để nắm bắt được làng nghề trong phát triển kinh tế xã hội ở địa phương, thực trạng môi trường làng nghề thủ công mỹ nghệ sơn mài Hạ Thái,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hành vi sức khoẻ cư dân nông thôn trong bối cảnh xung đột môi trường: Nghiên cứu trường hợp làng nghề đồng bằng Bắc Bộ - Trịnh Hòa BìnhX· héi häc sè 3 (103), 2008 41 Hµnh vi søc kháe c d©n n«ng th«n trong bèi c¶nh xung ®ét m«i trêng (Nghiªn cøu trêng hîp lµng nghÒ §ång b»ng B¾c bé) TrÞnh Hßa B×nh M«i trêng vµ søc khoÎ céng ®ång t¹i c¸c lµng nghÒ ®ang lµ vÊn ®Ò thêi sùbøc xóc hiÖn nay. §iÒu ®¸ng tiÕc lµ hiÖn cßn rÊt hiÕm nh÷ng nghiªn cøu quy m« vÒvÊn ®Ò quan träng nµy. Trong khu«n khæ ®Ò tµi tiÒm n¨ng ViÖn X· héi häc 2007, ®·triÓn khai mét ®Ò tµi cÊp phßng vÒ hµnh vi søc khoÎ c d©n n«ng th«n trong bèi c¶nhxung ®ét m«i trêng hy väng thªm mét ý kiÕn ®¸nh gi¸ tõ gãc ®é x· héi häc víi vÊn®Ò ®ang ®îc nhiÒu ngêi quan t©m hiÖn nay. Nghiªn cøu ®îc thùc hiÖn t¹i lµng nghÒ truyÒn thèng X· Duyªn Th¸i, huyÖnThêng TÝn, tØnh Hµ T©y cò víi c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ nh håi cøu tµiliÖu, nghiªn cøu ®Þnh lîng (150 ®¹i diÖn hé gia ®×nh), nghiªn cøu ®Þnh tÝnh (phángvÊn s©u, th¶o luËn nhãm víi c¸c ®èi tîng kh¸c nhau tõ ®¹i diÖn céng ®ång, nhãmlµm nghÒ, kh«ng lµm nghÒ...), ph¬ng ph¸p chuyªn gia (lÊy ý kiÕn cña nh÷ng ngêiam hiÓu vÒ lÜnh vùc søc kháe vµ m«i trêng) vµ víi c¸c néi dung nghiªn cøu: Kh¶os¸t thùc tr¹ng xung ®ét m«i trêng víi tÝnh c¸ch nh lµ bèi c¶nh cña hµnh vi søckháe c d©n; Trªn c¬ së nghiªn cøu t×nh h×nh søc kháe, bÖnh tËt cã liªn quan ®Õn «nhiÔm m«i trêng t¹i lµng nghÒ, ph©n tÝch th¸i ®é, hµnh vi søc kháe cña c d©n;§¸nh gi¸ nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ t¸c ®éng ®Õn khu«n mÉu øng xö cña céng ®ångtríc nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng vµ søc kháe. 1. Lµng nghÒ trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë ®Þa ph¬ng T¹i hai ®iÓm kh¶o s¸t cã ®Õn 68.0% lµm nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, 23.7%n«ng nghiÖp, 1.3% c«ng nh©n viªn chøc, 1.3% hu trÝ, 2.0% nghÒ kh¸c. VÒ c¬ cÊu thu nhËp, cã ®Õn 64.7% cho r»ng tõ thñ c«ng nghiÖp chiÕm 70%tæng thu nhËp cña hé gia ®×nh. Nh vËy, cã thÓ thÊy r»ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt tiÓuthñ c«ng nghiÖp cã vai trß rÊt lín ®èi víi ®Þa ph¬ng trªn c¶ ph¬ng diÖn thu nhËpvµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm. VÒ viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ gi÷ vai trß quan träng: 88.8% t¹o thu Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn42 Hµnh vi søc kháe c d©n n«ng th«n trong bèi c¶nh xung ®ét m«i trêngnhËp, 84% t¹o c«ng v¨n viÖc lµm, 17.3% gi¶m tÖ n¹n x· héi, 12.7% gi÷ g×n truyÒnthèng ®Þa ph¬ng, 8.7% ph¸t triÓn du lÞch. Ngoµi ra, viÖc ph¸t triÓn lµng nghÒ cßn gióp cho ®Þa ph¬ng ph¸t triÓn c¶ph¬ng diÖn kinh tÕ - x· héi, gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi, gi÷ g×n truyÒn thèng v¨n hãacña ®Þa ph¬ng vµ cßn lµ ®iÓm du lÞch thu hót kh¸ch trong vµ ngoµi níc. §iÒu nµy còng gi¶i thÝch sù g¾n bã víi nghÒ truyÒn thèng cña ngêi d©n còngnh nhiÒu chÝnh s¸ch quan träng nh»m gi÷ g×n, ph¸t triÓn lµng nghÒ. 2. Thùc tr¹ng m«i trêng lµng nghÒ thñ c«ng mü nghÖ s¬n mµi H¹ Th¸i 2.3.1. Kh«ng gian sèng vµ s¶n xuÊt HÇu hÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh ®îc tæ chøc t¹i nhµ (94.7%).Ngêi d©n lµng nghÒ ph¶i sèng chung víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt tõ bao ®êi nay. Tuynhiªn, qua c¸c th«ng tin ®Þnh tÝnh th× tríc ®©y ngêi d©n mÆc dï s¶n xuÊt t¹i nhµ,nhng « nhiÔm kh«ng nhiÒu vµ møc ®é ¶nh hëng ®Õn søc kháe kh«ng nghiªm trängnh hiÖn nay. Sù trén lÉn vÒ kh«ng gian sèng vµ s¶n xuÊt cã hai lý do lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ®Êt ®ai vµ tËp qu¸n, t©m lý cña ngêi d©n theo kiÓu “mét c«ng ®«i viÖc”, “tranh thñ”cña nhiÒu céng ®ång n«ng th«n vïng B¾c bé hiÖn nay. 2.3.2. Møc ®é « nhiÔm m«i trêng Víi quy m« 150 b¶ng hái c¸ nh©n ®¹i diÖn cho hé gia ®×nh khi ®¸nh gi¸ vÒthùc tr¹ng « nhiÔm m«i trêng lµng nghÒ ®· thu ®îc nh÷ng chØ sè sau: 27.3% rÊtnghiªm träng, 52.0% nghiªm träng, 16.7% b×nh thêng, 3.3% kh«ng ®¸ng kÓ, vµ 0.7%kh«ng ý kiÕn, kh«ng tr¶ lêi. 2.3.3. Nguån « nhiÔm C¸c nguån g©y « nhiÔm m«i trêng t¹i c¸c lµng nghÒ cao nhÊt ®îc ngêi d©ncho lµ chÊt hãa häc dïng cho s¶n xuÊt (74.7%), tiÕp theo ®ã lµ níc th¶i (72.0%). §©ycòng lµ hai nguån mµ c¸c b¸o c¸o m«i trêng gÇn ®©y ®Ò cËp ®Õn1. F 0 P P Ngoµi ra bôi vµ tiÕng ån còng lµ nguån g©y « nhiÔm chiÕm tû lÖ kh¸ cao(65.3% vµ 52.4%). 2.3.4. C¸c ho¹t ®éng c¶i thiÖn m«i trêng lµng nghÒ HÇu hÕt ngêi d©n ®Òu nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng ë lµng nghÒhiÖn nay ®ang ë møc nghiªm träng vµ cã ¶nh hëng ®Õn søc kháe cña ngêi d©n n¬i®©y. Tuy nhiªn, khi ®îc hái cã ®Õn 77.3% ngêi tr¶ lêi cha cã c¸c ho¹t ®éng hay dù1 100% mÉu níc th¶i ë c¸c lµng nghÒ ®Òu cã th«ng sè vÒ m«i trêng vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp. Níc mÆt, níc ngÇm ®Òu ...