Hiệu quả sản xuất chè của các hộ nông dân tại Thái Nguyên

Với hơn 18000 ha trồng chè, Thái Nguyên là một tỉnh nổi tiếng với trà xanh đặc biệt, được sản xuất chủ yếu dưới quy mô các hộ gia đình. Ở Thái Nguyên, cây chè phát triển được coi là một yếu tố để giảm nghèo và cải thiện điều kiện sống của người dân. Bài viết này đề cập đến vấn đề hiệu quả kinh tế và hiệu quả kỹ thuật sản xuất chè của các hộ nông dân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiệu quả sản xuất chè của các hộ nông dân tại Thái Nguyên Nguyễn Thị Phƣơng Hảo Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 103 - 110 HIỆU QUẢ SẢN XUẤT CHÈ CỦA CÁC HỘ NÔNG DÂN TẠI THÁI NGUYÊN Nguyễn Thị Phƣơng Hảo* Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Thái Nguyên nằm ở trung tâm của miền Bắc Việt Nam và là cửa ngõ giao lƣu kinh tế xã hội giữa các vùng miền núi và các tỉnh khác ở đồng bằng sông Hồng. Thái Nguyên phía Bắc giáp Bắc Kạn, phía Tây giáp Vĩnh Phúc và Tuyên Quang, phía đông giáp Lạng Sơn và Bắc Giang, phía Nam giáp thủ đô Hà Nội. Địa hình của Thái Nguyên không phức tạp lắm so với các tỉnh lân cận khác, khí hậu và đất đai thuận lợi cho các nhà máy nông nghiệp và công nghiệp đặc biệt là cây chè. Với hơn 18000 ha trồng chè, Thái Nguyên là một tỉnh nổi tiếng với trà xanh đặc biệt, đƣợc sản xuất chủ yếu dƣới quy mô các hộ gia đình. Ở Thái Nguyên, cây chè phát triển đƣợc coi là một yếu tố để giảm nghèo và cải thiện điều kiện sống của ngƣời dân. Bài viết này đề cập đến vấn đề hiệu quả kinh tế và hiệu quả kỹ thuật sản xuất chè của các hộ nông dân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Từ khóa: Hiệu quả kinh tế, hiệu quả kỹ thuật, sản xuất chè, nông hộ, Thái Nguyên. ĐẶT VẤN ĐỀ* Hiện nay đang có nhiều quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh tế. Theo quan điểm mới, hiệu quả kinh tế (EE) đƣợc chia thành hiệu quả kỹ thuật (TE) và hiệu quả phân bổ (AE). Hiệu quả kỹ thuật là với một điều kiện chi phí về kỹ thuật cho phép đạt đƣợc lợi nhuận cao nhất. Hiệu quả phân bổ (hay hiệu quả về giá) là với một giá bán tối ƣu đạt đƣợc lợi nhuận cao nhất. Trong phạm vi bài viết này, hiệu quả kinh tế đƣợc xem xét dƣới góc độ là một phạm trù kinh tế phản ánh mặt chất lƣợng của quá trình sản xuất đƣợc xác định bằng cách so sánh kết quả đầu ra với các chi phí đầu vào. Để đánh giá hiệu quả kinh tế của các hộ nông dân sản xuất chè cần phải thiết lập đƣợc một hệ thống các tiêu chí để đánh giá. Đối với chúng tôi, nghiên cứu hiệu quả kinh tế của các hộ nông dân sản xuất chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện nay dựa trên các giả thiết: lao động nông nghiệp hiện nay là nguồn hiếm và đều có chi phí cơ hội, thậm chí là cao. Tình trạng và biến động giá trong thời gian qua gây ảnh hƣởng không nhỏ đến sản xuất, thu nhập của các hộ nông dân. Đánh giá một cách khái quát, hiệu quả kinh tế của các hộ nông dân trồng chè đang suy giảm. Trên cơ sở này, bài viết này tập trung đề cập đến vấn đề: hiệu quả sản xuất chè của các hộ nông dân trên địa bàn * Tel: 0913 079111, Email: haontp@tueba.edu.vn tỉnh Thái Nguyên trong bối cảnh biến động giá nhƣ thế nào? Ảnh hƣởng của sự biến động giá tới hiệu quả kinh tế trong sản xuất chè của hộ ra sao? Các yếu tố đầu vào ảnh hƣởng nhƣ thế nào tới năng suất và hiệu quả kỹ thuật sản xuất chè của các hộ? Cần có những giải pháp nào để nâng cao hiệu quả kinh tế cho các hộ nông dân sản xuất chè trên địa bàn Tỉnh? PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Các số liệu sơ cấp về diện tích, năng suất, sản lƣợng chè, chi phí các loại đầu vào đƣợc thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp 300 hộ ở tỉnh Thái Nguyên bằng mẫu phiếu điều tra đƣợc lập sẵn. Số liệu điều tra đƣợc xử lý, tổng hợp trên phần mềm Excell, Eviews, Frontier. Số liệu thứ cấp đƣợc thu thập trong các sách, báo, báo cáo, tạp chí, mạng internet và các tài liệu văn bản, công trình nghiên cứu khác liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Nghiên cứu sử dụng một số phƣơng pháp phân tích truyền thống nhƣ phƣơng pháp thống kê mô tả, thống kê so sánh, phƣơng pháp phân tổ để đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất chè của các hộ nông dân trƣớc và sau biến động tăng giá đầu vào. Áp dụng thành công các mô hình toán nhƣ mô hình hàm sản xuất Cobb-Douglas, mô hình hàm giới hạn sản xuất Frontier function để phân tích hiệu quả kinh tế và hiệu quả kỹ thuật trong sản xuất chè của các hộ nông dân. 103 Nguyễn Thị Phƣơng Hảo Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 103 - 110 - Mô hình hàm sản xuất Cobb – Douglas (CD): X5: Khối lƣợng thuốc trừ sâu (gói/sào); Hàm sản xuất Cobb – Douglas có dạng: Y = f (Py, Pi, Di, u) Vận dụng mô hình trên, nghiên cứu sử dụng hàm sản xuất CD để phân tích ảnh hƣởng của các yếu tố giá đến hiệu quả kinh tế sản xuất chè của các hộ nông dân trồng chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Hàm CD đƣợc viết lại dƣới dạng: X6: Khối lƣợng phân chuồng sử dụng (kg/sào); Yi APyαi P1α1P2α2 P3α3P4α4 P5α5e γ1.D1 γ2.D2 γ3.D3 X7: Khối lƣợng ngày công lao động (ngày công/sào);A: là hằng số; αi (i = 1, 2, .., 7): các hệ số. Y E 4.D4 Trong mô hình trên: Y: Là thu nhập hỗn hợp của chè/sào (MI/sào) Py: Giá bán sản phẩm chè; bón; P2: Giá thuốc trừ sâu; ML i P1: Giá phân OLS Y 1 Y2 P3: Giá nhiên liệu; P4: Giá thuốc diệt cỏ; P5: Giá công lao động. D1 (biến giả - loại hình hộ): D1 =1: Hộ chuyên chè, D1 = 0: hộ kiêm chè. X 0 i D2 (biến giả - giới tính chủ hộ): D2 =1: Chủ hộ là Nam, D2 = 0: Chủ hộ Nữ. Đồ thị 01. Hàm giới hạn sản xuất (Frontier Function) D3 (biến giả - Tập huấn kỹ thuật): D3 =1: Chủ hộ đƣợc tập huấn, D3 = 0: Chủ hộ chƣa đƣợc tập huấn. Kết quả hàm giới hạn sản xuất trên đƣợc ƣớc lƣợng trên phần mềm Frontier 4.1. Sử dụng hàm giới hạn sản xuất sẽ cho biết hiệu quả sử dụng các loại yếu tố đầu vào trong sản xuất chè của các nông hộ trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời đánh giá đƣợc hiệu quả kỹ thuật và các yếu tố đầu vào ảnh hƣởng đến hiệu quả kỹ thuật trong sản xuất chè của từng hộ nông dân. D4 (biến giả - Công nghệ sản xuất): D4 =1: Hộ sử dụng máy sao cải tiến, D4 = 0: Hộ sử dụng công nghệ khác (máy vò chè mini, thủ công). A: là hằng số; αi (I = 1, 2, .., 7): là hệ số ảnh hƣởng của các loại yếu tố đầu vào. - Hàm giới hạn sản xuất (Frontier function): Hàm sản xuất và hàm giới hạn sản xuất phản ánh năng suất tối đa mà hộ nông dân sản xuất chè có thể đạt đƣợc trong điều kiện kỹ thuật và chi phí xác định. Ứng dụng mô hình hàm sản xuất Cobb-Douglas dạng: Y = A X1α1 X2 α2 X3 α3 X4 α4 X5 α5 X6 α6 X7 α7 eui Trong mô hình trên: Y: Năng suất chè búp tƣơi (kg/sào); X1: Khối lƣợng phân Đạm sử dụng (kg/sào); X2 ...