Hoàn thiện pháp luật về ngân hàng thương mại ở Việt Nam: Phần 1

Cuốn sách Hoàn thiện pháp luật về ngân hàng thương mại ở Việt Nam được tổ chức gồm 3 chương và được chia thành 2 phần. Phần 1 gồm có 2 chương, cung cấp cho bạn đọc một số vấn đề lý luận cơ bản về ngân hàng thương mại và pháp luật về ngân hàng thương mại; thực trạng pháp luật điều chỉnh hoạt động của ngân hàng thương mại ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm những nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoàn thiện pháp luật về ngân hàng thương mại ở Việt Nam: Phần 1 TS. NGÔ QUỐC KỲ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỂ HOẠT flỘN6 CỦA NGÂN HÀNG THựDNG MẠI TRONG n Ế n kin h t ế th i TRIIANG ở n Ẽ T NAM NHÀ XUẤT BẢN T ư PHÁP HÀ NỘI • 2005 C Á C CH Ữ V IẾ T TẮ T AMC ; Công ty q u á n lý tài sán BHTG : Bảo h iể m t i ề n gứi CK : Chửng khoán CTTC : C ho t h u ê tà i chính DNNN : D o a n h n g h iệ p n h à nưốc DTBB : Dự t r ữ b ấ t buộc HTXTD : Hợp tác x ã t í n d ụ n g NHNN ; N g â n h à n g n h à nước NHTM : N g â n h à n g th ư ơ n g mại N H TM CP ; N g â n h à n g th ư ơ n g mại cổ p h ầ n N H TM NN : N g á n h à n g th ư ơ n g m ại n h à nưốc TCTD : T ổ chức tin d ụ n g TSTC : T ài s á n t h ế c h ấ p TTCK ; Thị ti-ưòng c h ứ n g khoán TTGDCK : T r u n g t á m giao dịch c h ứ n g k h o á n VAT : T h u ê g iá trị g ia t ă n g XHCN ; Xă hội c h ủ n g h ĩa W TO : T ổ c h ử c t h ư ơ n g m ạ i t h ê giói LỜ I NÓI Đ ẦU Đối vởi nước ta, q u á trĩnh đóì mới hoạt đ ộ n g ngăn h à n g th ự c chát là q u á trin h chuyến từ hệ th ố n g n g à n h à n g m ộ t cấp trong nền k in h tê kê hoạch hóa tập tru n g sa n g hệ th ố n g n g á n h à n g h a i cấp với việc p h à n đ ịn h rõ chức n ă n g q u á n lý n h à nước của N g á n h ã n g nha nước và chức náng k in h d o a n h cùa n g ă n h à n g thương m ại theo cơ chê th ị trư ờ ng đ ịn h hướng x ả h ộ i chủ nghĩa. T rong q u á trin h đổi m ởi cơ ché q u á n lý k in h tẽ, hệ thống ngán h à n g đưỢc xác đ m h n h ư người m ở đường, đóng vai trò đột p h á cho việc x â y d ự n g cơ c h ế mới đó. N h iệm vụ này đòi hỏi p h ả i được tiến h à n h đồng bộ và n h á t quán, từ việc hoạch đ ịn h chinh sớch tiền tệ, ch in h sách tà i chinh quốc gia đến việc đào tạo và s ừ d ụ n g đội ngũ cá n bộ; từ việc xáy d ự n g n h ữ n g điều k iệ n v ậ t ch ấ t và đ ầ u tư công nghệ kỹ th u ậ t ngăn h à n g tiên tiến đ ế n việc xáy d ự n g m ộ t hệ thông p h á p lu ậ t đ iều chỉnh cõ h iệ u q u ả đôi với q u á tr ìn h đó. N h in lạ i thực tê sa u 17 n ă m đỏi mới h o ạ t đ ộ n g ngán h a n g (1988 • 2005), c h ú n g tũ càng thấy được ỹ n g h ĩa tích cực, va i trò to lớn của p h á p luật ngán hàng. Hệ th õ n g p h á p lu ậ t n g á n h à n g Việt N a m trong thời gian qua, về cơ bản, đã đ á p ừ n g đòi hói của cô n g cuộc đối mới đ à t nước, góp p h ầ n kiề m ché lạ m p h á t, ổn đ ịn h trị g iá đồng tiền và thúc đ ấ y tả n g trưởng k in h tế, từ n g bước chuyên đôi và n á n g tầ m h o ạ t động cùa n g á n h à n g , p h ù hợp với tiến trin h hội n h á p k h u vực và quốc tê. T u y nhiên, th ự c tiễ n củ n g cho thấy, hệ thống p h á p lu ậ t n g ă n h à n g Việt N a m , trong đó có p h á p lu ậ t về ngán h à n g thư ơng m ại, đ a n g n g à y càng bộc lộ n h ữ n g bất cập, h ạ n chê, tồn tạ i như: chưa đ ú tầ m đè điều chỉnh hệ thống n g à n h à n g theo m ô h in h hiện đại, chưa bao q u á t được đ ầ y đ ù các liHỊi h ìn h tô chức k in h d o a n h tiền tệ, chưa p h á n biệt được rỏ loại h ìn h ngán h à n g và các tổ chức trung g ia n tài ch ín h khác c ũ n g tiến h à n h h o ạ t đ ộ n g ngán hàng, n h iều c h ế đ ịn h p h á p lu ậ t còn vướng mắc, chồng chéo, g á y trở ngại kh ô n g nhỏ đến h o ạ t đ ộng k in h d o a n h của ngân h à n g thư ơng mai. N h iề u quy đ ịn h của p h á p lu ậ t ngán h à n g kh ô n g còn đáp ứ ng đưỢc n h ữ n g n h u cầu mới đ a n g n á y sin h trong quá trin h hoạt động và p h á t triến của hệ thông n g á n hàng th ư ơ n g m ại... N h ữ n g b ấ t cập này cần p h ả i được sớm khàc p h ụ c n h ằ m p h á t h u y hơn nừa vai trò của ngán hàng thư ơng m ạ i củ n g n h ư vai trò của p h á p lu ậ t vế ngân hàng th ư ơ n g m ạ i ở V iệt N arii trong g ia i đoạn m ới • g ia i đoạn xáv d ự n g nến k in h té th ị trường đ ịn h hưởng xà hội chủ nghia. T ừ thực tiễn và k in h nghiệm của các nước nói chung và Việt N a m nói riêng, c h ú n g ta ngày càng n h ậ n rõ vai trò to lởn của p h á p lu ậ t n g á n h á n g trong tiến trin h p h á t triến k in h tế. C h in h vì vậy, việc nghièn cứu đẽ tiếp tục hoàn thiện 8 p h a p lu ậ t điều ch in h hoạt động cúa n g á n h à n g thương m ại trong điếu kiện xá y d ự n g nén k in h tể th ị trường đ ịn h hướng xã hội chủ n g h ĩa ớ nước ta có V nghĩa đ ặ c biệt q u a n trọng cả vế m ậ t lý lu ậ n t’à thực tiễn. N ó kh ô n g c h i góp p h ầ n điều chính có h iệu quá về m ậ t p h á p lỸ đỏi với hoạt động của ngán h à n g thư ơng m ại, m à còn gop p h ầ n hoàn thiện hệ thống p h á p lu ậ t ngàn h à n g nói riêng và hệ thống p h á p lu ậ t k in h tế à n ư ớ c ta nói chung, n hằm hình th à n h môi trường m in h bạch, là n h m ạ n h t'à binh đ ă n g cho hoạt động tiền tệ ■ ngán hàng..., h ìn h th à n h đổng bọ k h u ô n kh ó p h á p lý, áp d ụ n g đ ấ y đ ủ hơn các thiết ché và ch u á n m ự c quốc t ế về an toán trong k in h doanh tiến tệ - ngán h à n g ' T rong điểu kiện chuyên đỏi nến k in h t ế à nước ta, hoạt động ciia n g á n h à n g nói chung vá ngân h à n g thương m ạ i nói riêng còn rấ t mới, nhiều vốn đ ề kin h t ế và p h á p lý chưa được nghiên cứ u m ột cách toàn diện. T rong p h ạ m vi và m ức độ kh á c n h a u , có k h á nhiều cõng trinh nghiên cứu đã hước đổu đ é cập đến n h ữ n g vấn đ ề chung nhất, ở góc độ này hay góc độ khác, về các k h ía cạnh p h á p lý của N gân hàng nhà nước hoặc m ộ t uài uấn đ ề p h á p ly cụ thê cùa ngán h à n g thư ơng m ại... T u y nhiên, các có n g trinh đó chưa nghiên cừu m ột cách toàn diện và hệ thống n h ữ n g i'án đ é lỹ lu ậ n vể ngân h à n g th ư ơ n g m ại. củng n h ư p h á p lu ậ t về ngán h à n g Đại hội Oàng lân thứ IX, Văn kiện Đại hội dại biểu toàn quỗc lãn thứ IX, Nxb. Chinh trị quổc gia, H. 2001, tr. 197. thương m ại, n h ữ n g n h à n tô 'ả n h hướng đ ến p h á p lu ậ t điều chỉnh hoạt đ ộ ...