Hoàn thiện thể chế thúc đẩy phát triển Fintech từ góc nhìn tài chính ngân hàng

Bài báo "Hoàn thiện thể chế thúc đẩy phát triển Fintech từ góc nhìn tài chính ngân hàng" đã tập trung nghiên cứu sự phát triển về tài chính kỹ thuật số trên thế giới và thực trạng tài chính kỹ thuật số tại Việt Nam, cũng như những khó khăn thách thức đối với tài chính kỹ thuật số ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoàn thiện thể chế thúc đẩy phát triển Fintech từ góc nhìn tài chính ngân hàng HOÀN THIỆN THỂ CHẾ THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN FINTECH TỪ GÓC NHÌN TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG TS. Nguyễn Đức Kiên1, TS. Hoàng Văn Ninh2 Tóm tắt: Bài báo đã tập trung nghiên cứu sự phát triển về tài chính kỹ thuật số trên thế giới và thực trạng tài chính kỹ thuật số tại Việt Nam, cũng như những khó khăn thách thức đối với tài chính kỹ thuật số ở Việt Nam. Tiếp đến, nhóm tác giả đã nghiên cứu tìm hiểu các văn bản qui phạm pháp luật để từ đó xác định các vấn đề mới trong dự thảo Luật các Tổ chức tín dụng (TCTD) trình kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV nhằm từ đó đề xuất hai nội dung liên quan: (i) Bổ sung những quy định về nguyên tắc chung tại dự thảo Luật để có cơ sở giao Chính phủ, Ngân hàng nhà nước (NHNN) quy định cụ thể về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát việc ứng dụng công nghệ và triển khai các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới trong hoạt động tài chính ngân hàng có sự tham gia của các công ty Fintech; (ii) Bổ sung quy định về khái niệm về ngân hàng số và nguyên tắc chung để Chính phủ, NHNN quy định cụ thể việc cấp phép thành lập và hoạt động của ngân hàng số tại Việt Nam. Từ khóa: Fintech; thể chế; tài chính; ngân hàng. The article focused on the development of digital finance in the world and the current state of digital finance in Vietnam, as well as the difficulties and challenges facing digital finance in Vietnam. Next, the authors researched and studied legal documents to identify new issues in the draft Law on Credit Institutions (credit institutions) submitted to the 6th session of the XV National Assembly to propose 2 related contents: (i) Supplementing provisions on general principles in the draft Law to have a basis for main delivery The State Bank of Vietnam (SBV) shall specify mechanisms for controlled testing of technology application and deployment of new products, services and business models in banking and financial activities with the participation of Fintech companies; Supplementing regulations on the concept of digital banking and general principles for the Government and SBV to specify the licensing of establishment and operation of digital banks in Vietnam. Keywords: Fintech; institution; banking; finance.1. VẤN ĐỀ THỂ CHẾ ĐỐI VỚI TÀI CHÍNH KỸ THUẬT SỐ Trong hai thập kỷ vừa qua, chúng ta đã chứng kiến hai sự kiện tác động đến hệ thống tài chínhtoàn cầu, đó là cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và sự phát triển mạnh mẽ của tài chính kỹ thuậtsố (gọi chung là công nghệ tài chính hoặc fintech). Cả hai sự kiện này đều đặt ra những yêu cầuphải có phản ứng pháp lý phù hợp. Những bài học kinh nghiệm thu được sau cuộc khủng hoảng tàichính toàn cầu đã được thảo luận rông rãi và kết quả là sự ra đời của Basel III. Còn ở sự kiện thứhai, làm thế nào để điều chỉnh fintech vẫn đang là chủ đề tranh luận sôi nổi về chính sách và họcthuật. Cho đến nay, chưa có một quốc gia nào tuyên bố đã ban hành đầy đủ hành lang pháp lý chohoạt động của fintech.1.1. Sự phát triển của Tài chính kỹ thuật số trên thế giới Thực tiễn tại các nước phát triển trong những năm qua cho thấy cuộc cách mạng công nghệ4.0 và công nghệ số đã đưa đến những thay đổi lớn trên lĩnh vực tài chính ngân hàng theo ba xuhướng chính: (i) các ngân hàng truyền thống đã áp dụng công nghệ số để tiến hành số hóa các1 Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội.2 Phó Viện trưởng IDS.984 KỶ YẾU HỘI THẢO QUỐC TẾ HOÀN THIỆN HỆ SINH THÁI PHÁT TRIỂN FINTECH TẠI VIỆT NAMqui trình hoạt động và quản trị của ngân hàng mình; (ii) Các công ty fintech và bigtech cung cấpcác sản phẩm dịch vụ tài chính số; (iii) sự ra đời của các ngân hàng số (Digital Bank) bao gồm cảinternet banking và mobile banking (khách hàng có thể thực hiện mọi giao dịch trên website vàứng dụng di động của ngân hàng);1.2. Thực trạng tài chính kỹ thuật số tại Việt Nam Tại Việt Nam, nhiều ngành, nhiều địa phương đã tích cực triển khai việc ứng dụng công nghệmới để chuyển đổi số. Tuy nhiên có thể khẳng định rằng, ngành ngân hàng với sự chủ động củaNHNN đang đi đầu trong việc thực hiện chuyển đổi số. Về mặt nghiệp vụ, cho đến này doanh thutrên kênh số đạt trên 30%, đã số hóa hoàn toàn dịch vụ thanh toán, việc giải ngân vốn vay đã đạt70% số hóa, nhiều ngân hàng đã cho phép khách hàng thực hiện toàn bộ các nghiệp vụ trên kênhsố. Về mặt công nghệ, nhiều ngân hàng đã triển khai ứng dụng công nghệ số như Big Data (Dữ liệulớn), AI (Artificial Intelligence-Trí tuệ nhân tạo), API (Application Programming Interface-Giaodiện lập trình ứng dụng), v.v… Các công ty fintech của Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh chóng trong thời gianqua. Trên thị trường tài chính hiện nay đã xuất hiện khoảng 40 công ty có tiếng được các phươngtiện thông tin, người tiêu dùng thường xuyên nhắc đến. Nhiều công ty đã trở thành chuyên về côngnghệ cung cấp các loại dịch vụ liên quan đến tiền tệ, tài chính và ngân hàng. Theo số liệu của NHNNnăm 2020, 72% công ty fintech đã hợp tác, liên kết với các ngân hàng và các tổ chức tín dụng trongviệc cung cấp các giải pháp kỹ thuật số để cải tiến hoạt động thanh toán, tín dụng, đầu tư. Số còn lại,khoảng 14% các công ty fintech phát triển các loại sản phẩm dịch vụ tài chính mới và 14% các côngty cung cấp các loại sản phẩm dịch vụ cạnh tranh trực tiếp với các ngân hàng và tổ chức tín dụng. Cóthể nói rằng tiềm năng của các công ty fintech của Việt Nam là rất lớn, tuy nhiên do môi trường pháplý chưa rõ ràng, đầy đủ; niềm tin của người tiêu dùng và của thị trường còn ở mức độ khiêm tốn, vìvậy những hoạt động của các fintech hiện nay còn rất nhiều hạn chế so với tiềm năng, t ...