Hoạt động cân bằng calci trong cơ thể và các ý nghĩa trên lâm sàng

Trong huyết tương, calci chỉ tồn tại dưới hình thức vô cơ: khoảng 40% gắn với albumin; 15% kết hợp với citrate, sulfate, hoặc phosphate; và 45% còn lại ở dạng ion Ca++ tự do. Các phương pháp đo lường trong phòng thí nghiệm có thể phân biệt được 2 dạng calci tự do và kết hợp. Ở hầu hết các trường hợp, nồng độ calci toàn bộ luôn thay đổi song hành với nồng độ ion calci tự do.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoạt động cân bằng calci trong cơ thể và các ý nghĩa trên lâm sàngY Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Tổng Quan HOẠT ĐỘNG CÂN BẰNG CALCI TRONG CƠ THỂ VÀ CÁC Ý NGHĨA TRÊN LÂM SÀNG Lê Quốc Tuấn*, Đặng Huỳnh Anh Thư*, Nguyễn Thị Lệ**MỞ ĐẦU Các chất điện giải Na+, K+, và Cl- trong thức ăn được hấp thu hoàn toàn tại đường tiêu hóa. Trong huyết tương, calci chỉ tồn tại dưới Trong khi đó, sự hấp thu calci và phosphate chỉhình thức vô cơ: khoảng 40% gắn với albumin; được thực hiện một phần do phụ thuộc vào hoạt15% kết hợp với citrate, sulfate, hoặc phosphate; động của hormon calcitriol (vitamin D3). Ngoàivà 45% còn lại ở dạng ion Ca++ tự do. Các ra, calci còn có thể kết hợp với một số anionphương pháp đo lường trong phòng thí nghiệm trong lòng ruột non (như phosphate, oxalate) tạocó thể phân biệt được 2 dạng calci tự do và kết thành các muối không tan, nên không được hấphợp. Ở hầu hết các trường hợp, nồng độ calci thu. Một người lớn bình thường có thể tiêu thụtoàn bộ luôn thay đổi song hành với nồng độ ion 1000 mg calci mỗi ngày từ thức ăn, nhưng chỉcalci tự do. Tuy nhiên, điều này sẽ không còn khoảng 400-500 mg được hấp thu, trong đó cóđúng trên những bệnh nhân có tình trạng giảm 300 mg bị mất trở lại qua quá trình bài tiết dịchalbumin máu, rối loạn thăng bằng kiềm toan, tiêu hóa. Như vậy, trong 1000 mg calci đưa vào,hoặc bệnh thận mạn tính. Trên toàn bộ cơ thể, cơ thể chỉ thật sự hấp thu được một lượng ít,tuy chỉ có một lượng nhỏ ion calci tồn tại trong khoảng 100-200 mg. Tuy nhiên, ở trạng thái ổnhuyết tương, nhưng nồng độ của nó lại được định, lượng calci này sẽ được bài tiết hoàn toànđiều hòa chặt chẽ bởi các hormon, đặc biệt là ra nước tiểu.PTH (parathyroid hormone), calcitonin, vàcalcitriol (1,25-dihydroxycholecalciferol). Các Hoạt động cân bằng calci tại xương: chuhormon này liên quan mật thiết đến hoạt động chuyển xươngcủa 3 cơ quan: đường tiêu hóa, xương, và thận(1). Hầu hết lượng calci cũng như phosphate trong cơ thể đều được dự trữ tại xương dưới 2HOẠT ĐỘNG CÂN BẰNG CALCI dạng: tinh thể hydroxyapatite (dạng chủ yếu)TRONG CƠ THỂ với công thức (Ca10[PO4]6[OH]2), và một lượng ítHoạt động cân bằng calci tại đường tiêu các thể vô định hình nằm trong vùng đang tạohóa xương. Do đó, xương có vai trò là một cơ quan Calci trong thức ăn được hấp thu tại ruột non đệm, làm ổn định nồng độ calci và phosphatetheo 2 cơ chế: cơ chế chủ động xuyên qua màng trong huyết tương. Quá trình đệm này phụtế bào biểu mô nhờ các kênh TRPV6 (transient thuộc vào hoạt động của các tạo cốt bào và cácreceptor potential vanilloid) tại tá tràng và đoạn hủy cốt bào, dưới tác dụng điều hòa từ cácđầu hỗng tràng; cơ chế thụ động nhờ các phân tử hormon PTH, calcitriol, và calcitonin(7). Bên cạnhclaudin-2 nằm tại khoảng kẽ giữa 2 tế bào liền kề các tinh thể vô cơ hydroxyapatite, xương còntrên suốt chiều dài ruột non(1). Theo cơ chế chủ được cấu tạo bởi thành phần thứ hai rất quanđộng, khi vào bên trong tế bào, ion Ca++ sẽ được trọng, chính là các phân tử collagen típ 1 trongcác protein calbindin-D9k đưa về phía màng đáy chất nền gian bào, một “sản phẩm” sinh ra từ cácbên, và hấp thu lại vào máu tuần hoàn nhờ hoạt tạo cốt bào.động của 2 bơm: NCX1 (Na+/Ca++ exchanger) và Quá trình huy động calci và phosphat từPMCA1b (plasma membrane Ca++-ATPase 1b). xương, hay sự hủy xương, là quá trình mà các * Bộ môn Sinh lý học, Đại Học Y Dược TP.HCM Tác giả liên lạc: TS. Lê Quốc Tuấn ĐT: 01696929792 Email: tuan_lqc@yahoo.comChuyên Đề Nội Khoa 1Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 22 * Số 1 * 2018hủy cốt bào phá vỡ mô xương và chuyển các ĐIỀU HÒA NỒNG ĐỘ CALCI TRONGkhoáng chất vào máu. Huỷ cốt bào là những tế HUYẾT TƯƠNGbào đa nhân chứa nhiều ty thể và lysosome, hiện Nồng độ calci huyết tương được điều hòadiện trên lớp ngoài của xương, ngay bên dưới ...