Huyền thoại và giải huyền thoại nhân vật hoàng đế Quang Trung trong văn học Việt Nam

Các nhân vật hoàng đế được “làm mới” trong văn học phải kể đến trường hợp tiêu biểu là Quang Trung – Nguyễn Huệ. Nhân vật này đã đi dọc theo chiều dài lịch sử văn học từ trung đại đến đương đại. Viết về ông, mỗi tác giả đem đến cho văn chương những góc nhìn khác nhau rất phong phú và đa dạng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Huyền thoại và giải huyền thoại nhân vật hoàng đế Quang Trung trong văn học Việt NamTRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 61 (01/2019) No. 61 (01/2019) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn HUYỀN THOẠI VÀ GIẢI HUYỀN THOẠI NHÂN VẬT HOÀNG ĐẾ QUANG TRUNG TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM Mystification and demystification of Emperor Quang Trung in Vietnamese literatureThS. Trịnh Huỳnh AnTrường Đại học Bình Dương (Phân hiệu Cà Mau)Tóm tắtCác nhân vật hoàng đế được “làm mới” trong văn học phải kể đến trường hợp tiêu biểu là Quang Trung– Nguyễn Huệ. Nhân vật này đã đi dọc theo chiều dài lịch sử văn học từ trung đại đến đương đại. Viếtvề ông, mỗi tác giả đem đến cho văn chương những góc nhìn khác nhau rất phong phú và đa dạng.Chính vì thế việc tìm hiểu yếu tố huyền thoại, giải huyền thoại và tái huyền thoại về nhân vật Hoàng đếQuang Trung sẽ giúp có cái nhìn tổng thể hơn về nhân vật này qua từng giai đoạn văn học dưới gócnhìn hệ thống.Từ khóa: giải huyền thoại, huyền thoại, nhân vật Hoàng đế Quang Trung, văn học Việt Nam.AbstractAmong Emperor characters which are renewed in the literature is the typical case of Quang Trung -Nguyen Hue. This character has traveled along the literary history from the Middle Ages to the ModernAges. On writing about him, each author offers the literature different perspectives which are abundantand diversified. Therefore, the study of the mystification, demystification, and re-mystification ofEmperor Quang Trung will provide a more comprehensive view of the character through each period ofliterature from the system perspective.Keywords: demystification, mystification, Emperor Quang Trung, Vietnamese literature. 1. Mở đầu đó có văn học. Phương thức sáng tác huyền Huyền thoại là một hiện tượng trung thoại được các nhà văn thế giới sử dụng tạotâm trong lịch sử văn hóa, đồng thời là một nên những thành tựu rực rỡ: sáng tác củaphương tiện cổ xưa để nhận thức thực tại những đại diện của dòng văn học phi lí nhưxung quanh về bản chất của con người. Frank Kafka, S. Beckett, Zola và những tácHuyền thoại và văn học nghệ thuật có mối phẩm của các nhà văn thuộc trào lưuquan hệ chặt chẽ trong đó phải kể đến sự hiện thực Mỹ Latinh như M. Marquez,tương đồng về thuộc tính: tính hình tượng Carpential, Asturias.và cách thức phản ánh hiện thực cuộc sống Các nhà lí luận và phê bình văn họcthiên về cảm tính. Huyền thoại có ảnh khi bàn về chủ nghĩa hậu hiện đại tronghưởng đến các loại hình nghệ thuật, trong văn học Việt Nam đã chỉ ra văn xuôi, nhấtEmail: huynhan.cm@bdu.edu.vn 103SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 61 (01/2019)là ở thể loại truyện ngắn của các nhà văn Nguyễn Huệ niên hiệu là Quang Trungnhư Nguyễn Huy Thiệp, Hòa Vang, Hồ trị vì đất nước từ 1789 – 1792. Tuy thờiAnh Thái,… có yếu tố huyền thoại như tín gian trị vì rất ngắn ngủi nhưng hoàng đếngưỡng dân gian, motif huyền thoại, cổ Quang Trung đã có những quyết định lớn,tích… Sự xuất hiện của yếu tố huyền thoại mở ra cho đất nước nhiều triển vọng phátđã góp phần “làm mới” văn chương. triển. Dưới góc nhìn sử học, hoàng đếKhuynh hướng sáng tác huyền thoại hoá Quang Trung - Nguyễn Huệ đã được xemtrong văn học Việt Nam hiện đại là một là một nhân vật tầm cỡ và anh minh xuấtthực tế đang diễn ra, kéo theo nhu cầu ứng chúng. Tuy nhiên từ góc nhìn văn học vàdụng cách tiếp cận phê bình huyền thoại qua ngòi bút tư duy nghệ thuật của các nhàtrong nghiên cứu phê bình văn học. văn, hình ảnh hoàng đế Quang Trung – Trong mười thế kỷ (X – XIX), hoàng Nguyễn Huệ được tái hiện ở nhiều khíađế được xem là một “nhân vật” đặc biệt cạnh đa dạng hơn. Hình ảnh về ông đôi khitrong xã hội Việt Nam. Đặc biệt là bởi được tái hiện trong văn chương bằng cả sựhoàng đế có vai trò quan trọng và được ngợi ca, ngưỡng vọng, huyền thoại hóaxem là trung tâm của toàn xã hội. Nho giáo mang đậm tính sử thi, đôi khi lại được giảivà thuyết Chính danh đã đem đến cho huyền thoại bằng những cử chỉ, lời nói,hoàng ...