Kết quả bước đầu về dự đoán năng suất lúa dưới tác động của biến đổi khí hậu tại hệ thống tưới Nam sông Mã

Biến đổi khí hậu tác động đến nhiều lĩnh vực kinh tế trong đó có lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất lương thực. Do đó việc dự đoán năng suất cây trồng, cụ thể là cây lúa, trong điều kiện biến đổi khí hậu trong tương lai là rất quan trọng. Tham khảo bài viết "Kết quả bước đầu về dự đoán năng suất lúa dưới tác động của biến đổi khí hậu tại hệ thống tưới Nam sông Mã" để hiểu hơn về vấn đề này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết quả bước đầu về dự đoán năng suất lúa dưới tác động của biến đổi khí hậu tại hệ thống tưới Nam sông MãKẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU VỀ DỰ ĐOÁN NĂNG SUẤT LÚA DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TẠI HỆ THỐNG TƯỚI NAM SÔNG MÃ Lê Phương Đông1 Dương Thanh Hải1 Tóm tắt: Việt Nam là một trong 5 quốc gia trên thế giới chịu tác động nghiêm trọng nhất từ biếnđổi khí hậu (BĐKH). Biến đổi khí hậu tác động đến nhiều lĩnh vực kinh tế trong đó có lĩnh vực nôngnghiệp và sản xuất lương thực. Do đó việc dự đoán năng suất cây trồng, cụ thể là cây lúa, trongđiều kiện BĐKH trong tương lai là rất quan trọng. Bài viết này giới thiệu kết quả nghiên cứu bướcđầu khi xem xét các tác động của sự tăng nhiệt độ, thay đổi lượng mưa và tăng nồng độ CO2 đếnnăng suất lúa tại hệ thống tưới Nam Sông Mã, huyện Yên Định, Thanh Hóa cho các giai đoạn2013-2040, 2041-2070 và 2071-2099. Kết quả nghiên cứu cho thấy đối với kịch bản A2 cho đếnnăm 2099 năng suất lúa vụ hè thu và thu đông tăng lần lượt là 34% và 20% so với hiện tại. Trongkhi đó những con số này đối với kịch bản B2 lần lượt là 19% và 14%. Từ khóa: biến đổi khí hậu, downscaling, GCM-HADCM3, SDSM, AquaCrop, năng suất lúa,Nam Sông Mã. 1. MỞ ĐẦU1 địa hình, thời tiết) ít phù hợp cho việc canh tác, Theo đánh giá của World Bank, Việt Nam dẫn đến năng suất cây trồng sẽ cực kỳ nhạy cảmthuộc vào nhóm những nước chịu tác động nhiều với sự biến đổi của khí hậu.nhất do biến đổi khí hậu (BĐKH) [1]. Một số Bài báo này giới thiệu kết quả nghiên cứu bướcnghiên cứu của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đầu về đánh giá tác động của BĐKH, cụ thể là sựchỉ ra khí hậu Việt Nam trong khoảng 50 năm qua tăng nhiệt độ và thay đổi lượng mưa đến năng suấtdiễn biến theo chiều hướng cực đoan, nhiệt độ của cây lúa tại hệ thống tưới Nam Sông Mã,trung bình năm đã tăng khoảng 0,5  0,70C, mựcnước biển dâng lên khoảng 20 cm, lượng mưa huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa ứng với cáctăng mạnh vào mùa lũ và giảm mạnh vào mùa kịch bản BĐKH đã được công bố gần đây.kiệt, cường độ mưa tăng cao bất thường trong thời 2. GIỚI THIỆU VÙNG NGHIÊN CỨU YÊNđoạn ngắn. Hệ quả kéo theo là các thiên tai tự ĐỊNH – THANH HÓAnhiên như bão, lũ lụt và hạn hán xảy ra thường Hệ thống tưới Nam sông Mã phụ trách tướixuyên hơn với mức độ ngày càng khốc liệt [2]. cho 3 huyện là: Yên Định, Thiệu Hoá và Thọ Ở hầu hết các nước đang phát triển, sự phát Xuân của tỉnh Thanh Hóa với tổng diện tíchtriển của nền kinh tế quốc dân dựa chủ yếu vào tưới là 19.300 ha đất canh tác nông nghiệp. Khunông nghiệp. Ảnh hưởng của hiện tượng trái đất vực này được giới hạn bởi sông Mã ở phía Đôngnóng lên tới sản xuất nông nghiệp sẽ đe dọa tới và phía Bắc, sông Chu ở phía Tây và phía Nam.sự phát triển của nền kinh tế - xã hội (KTXH) Địa hình khu vực này tương đối bằng phẳng,của quốc gia. Nền nông nghiệp phụ thuộc rất nguồn nước dồi dào, khí hậu thích hợp cho việcnhiều vào tài nguyên nước và điều kiện khí hậu. canh tác cây lúa. Thêm vào đó, người dân đượcTại các quốc gia mà kỹ thuật giảm nhẹ hạn hán nhận các chính sách hỗ trợ của nhà nước vềvà lũ lụt còn hạn chế, các nhân tố vật lý chính giống, phân bón và được trung tâm khuyến nôngảnh hưởng tới sự sản xuất nông nghiệp (đất đai, tập huấn về các kỹ thuật canh tác tiên tiến, do đó khu vực này đã trở thành vùng sản xuất lúa1 Trường Đại học Thủy Lợi trọng điểm của tỉnh Thanh Hóa.14 KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 39 (12/2012) 4.2 [3]. Kết quả đầu ra của mô hình SDSM là chuỗi số liệu về nhiệt độ ngày và lượng mưa ngày theo các kịch bản A2 và B2. 3.3. Dự đoán năng suất lúa dưới ảnh hưởng của BĐKH Nghiên cứu này sử dụng mô hình AquaCrop 4.0 để dự đoán năng suất (NS) lúa trong điều kiện BĐKH. AquaCrop là phần mềm mô phỏng sự phát triển của cây trồng, được phát triển bởi Bộ phận nghiên cứu về đất và nước của Tổ chức Hình 1. Hệ thống tưới Nam Sông Mã, huyện Yên lương thực và nông nghiệp liên hợp quốc Định, Thanh Hóa (FAO). Nó có khả năng mô phỏng NS cây trồng 3. CÔNG CỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU trong điều kiện thiếu nước, thiếu phân bón, đất 3.1. Lựa chọn mô hình khí hậu toàn cầu bị nhiễm mặn, khí hậu thay đổi, tăng nồng độGCMs (Global circulation models) CO2,... [4]. Mô hình khí hậu toàn cầu GCM là mô hình 3.4. Các giả thiết tính toántoán về toàn bộ sự lưu thông của bầu khí quyển Do hạn chế của mô hình AquaCrop là khôngvà đại dương của trái đất dựa vào phương trình mô phỏng được sự phá hoại của côn trùng, sâuNavier-Stoke. Chúng cung cấp sự ước lượng bệnh, cũng như không mô phỏng được ảnh hưởngđáng tin cậy về sự biến đổi khí hậu trong tương của thiên tai như bão lụt,...; bên cạnh đó, tình hìnhlai cho phạm vi rộng lớn. đáp ứng nhu cầu nước tưới cho cây trồng trong Hi ...