Khả năng thích ứng nghề nghiệp – kỹ năng cần thiết trong đào tạo nhân lực ngành quản trị kinh doanh

Bài nghiên cứu này dựa trên phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu cũng như phương pháp phỏng vấn, tác giả trình bày cơ sở lý luận về khả năng thích ứng nghề nghiệp và cách thức rèn luyện kỹ năng này cho sinh viên Quản trị kinh doanh trong hoạt động học tập tại trường Đại học Tài chính - Marketing. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khả năng thích ứng nghề nghiệp – kỹ năng cần thiết trong đào tạo nhân lực ngành quản trị kinh doanh 18. KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG NGHỀ NGHIỆP – KỸ NĂNG CẦN THIẾT TRONG ĐÀO TẠO NHÂN LỰC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH ThS. Nguyễn Thị Trường Hân Viện Nghiên cứu Kinh tế ứng dụng – UFM Tóm tắt Sự thích ứng có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi cá nhân trong học tập, công việc và cuộc sống. Đối với ngành Quản trị kinh doanh, nơi đòi hỏi con người phải có khả năng làm việc với nhiều áp lực và sự cạnh tranh cao… thì thích ứng là kỹ năng thiết yếu đối với người lao động. Sự tự tin, bản lĩnh, khả năng tự điều chỉnh bản thân để phù hợp với công việc mới, môi trường mới chỉ có thể được hình thành, được nuôi dưỡng và phát triển trong một môi trường phù hợp. Vì vậy, bên cạnh kiến thức chuyên môn, sinh viên quản trị kinh doanh cần được rèn luyện kỹ năng thích ứng ngay trong quá trình học. Trong bài viết này, dựa trên phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu cũng như phương pháp phỏng vấn, tác giả trình bày cơ sở lý luận về khả năng thích ứng nghề nghiệp và cách thức rèn luyện kỹ năng này cho sinh viên Quản trị kinh doanh trong hoạt động học tập tại trường Đại học Tài chính - Marketing. Từ khoá: Thích ứng; Thích ứng nghề nghiệp; Kỹ năng; Quản trị kinh doanh. 1. Đặt Vấn Đề Với sự biến động của thị trường kinh tế trong những năm gần đây, các công ty, doanh nghiệp phải luôn thay đổi hướng đi để phát triển là điều không thể tránh khỏi. Một khi doanh nghiệp phải thay đổi hướng đi, tất yếu mọi thứ phải thay đổi theo. Trong đó yếu tố khả năng thay đổi của bộ máy nhân sự đóng vai trò quyết định. Nếu bộ máy nhân sự không thể thích ứng với sự thay đổi của môi trường kinh doanh thì mọi sự đầu tư khác về tài chính, về kỹ thuật công nghệ, về cơ sở vật chất đều trở nên vô nghĩa. Do đó, khả năng thích ứng hay thích nghi luôn là tiêu chí hàng đầu của các nhà tuyển dụng khi tuyển dụng hoặc đánh giá nhân viên của mình. Họ cho rằng những nhân sự có kỹ năng này sẽ có khả năng sáng tạo, linh hoạt hơn trong mọi hoàn cảnh và vấn đề. Việc sở hữu khả năng này, ứng viên đã có được ưu thế hơn rất nhiều so với các ứng viên khác. Theo định nghĩa của Tổ chức Đánh giá và giảng dạy các kỹ năng của thế kỷ 21, gọi tắt là AT21CS (Assessment and Teaching of 21 Century Skills) tại Đại học Melbourne (Úc), kỹ năng của thế kỷ 21 bao gồm 4 nhóm chính: (1) Nhóm kỹ năng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) như năng lực giải quyết vấn đề dựa trên máy tính và các công cụ công nghệ; (2) Nhóm các kỹ năng tư duy như sáng tạo, phản biện, giải quyết vấn đề, ra quyết định và khả năng tự học suốt đời; (3) Nhóm kỹ năng làm việc như khả năng giao tiếp và hợp tác làm việc theo 180 nhóm; (4) Kỹ năng thích ứng trong xã hội toàn cầu, bao gồm vấn đề ý thức công dân, cuộc sống và sự nghiệp, trách nhiệm cá nhân và xã hội, bao gồm cả vấn đề hiểu biết tính đa dạng văn hóa. Khả năng thích ứng trong xã hội toàn cầu là kỹ năng rất cần thiết và không thể thiếu đối với sinh viên trong môi trường học tập cũng như hoạt động nghề nghiệp tương lai, đặc biệt trong thời kì cách mạng công nghiệp 4.0. Bên cạnh kiến thức chuyên môn, sinh viên cần có tâm thế và kỹ năng để đối mặt với những thay đổi của xu hướng nghề nghiệp và xã hội. Đặc biệt, với sinh viên Quản trị kinh doanh, nếu không chuyển mình để bắt nhịp với guồng quay của cuộc sống, bắt nhịp với những yêu cầu của môi trường học tập và nghề nghiệp, những mối quan hệ xung quanh cũng như làm chủ những quyết định quan trọng trong cuộc sống của chính mình... thì rất khó đạt được những thành công trong học tập, công việc và cuộc sống. 2. Cơ Sở Lý Thuyết Và Phương Pháp Nghiên Cứu 2.1. Cơ Sở Lý Thuyết 2.1.1. Khái quát về khả năng thích ứng nghề nghiệp Khái niệm “Khả năng thích ứng” (Adaptability) Thuật ngữ “khả năng thích ứng” hay “khả năng thích nghi” đã được các nhà nghiên cứu quản trị đưa ra từ thập niên trước. Tuy nhiên, chúng ta cần lược lại một số quan điểm ở các lĩnh vực khác nhau về khái niệm này. Trong Từ điển Tiếng Việt của Hoàng Phê (2000), thuật ngữ thích ứng có hai nghĩa: (1) có những thay đổi cho phù hợp với điều kiện mới, yêu cầu mới; (2) như thích nghi, tức là có những biến đổi nhất định cho phù hợp với hoàn cảnh, môi trường mới. Trong Từ điển Tâm lý học của Vũ Dũng (2000), đồng nhất “thích nghi” và “thích ứng”, đồng thời phân biệt rõ “thích nghi” và “thích nghi xã hội”. Thích nghi là sự thích ứng về cấu tạo và chức năng cơ thể bao gồm cả các cơ quan và tế bào của nó đối với điều kiện môi trường. Thích nghi xã hội có hai nghĩa: 1) quá trình thích nghi tích cực của cá nhân đối với những điều kiện của môi trường xã hội mới. 2) kết quả của quá trình trên. Theo tác giả Lê Thị Minh Loan (2008), “Thích ứng là quá trình cá nhân lĩnh hội một cách tích cực, chủ động các điều kiện mới hay hoàn cảnh mới, qua đó đạt được các mục đích, yêu cầu đề ra và sự trưởng thành về mặt tâm lý, nhân cách”. 181 Dưới góc độ quản trị học, có nhiều tác giả đưa ra những định nghĩa khác nhau về “Khả năng thích ứng”, tuy nhiên, khái niệm của John Wooden – một chuyên gia hàng đầu của Hoa kỳ về lĩnh vực này được nhiều chuyên gia, nhà quản trị đồng tình. Theo John Wooden (2010), thì “Khả năng thích ứng được hiểu là khả năng con người có thể điều chỉnh mình cho thích hợp với bất kỳ tình trạng nào tại bất kỳ thời điểm nào”. Cũng có thể hiểu khả năng thích ứng là kỹ năng giúp con người hòa nhập, thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi của môi trường. Những người có khả năng thích ứng tốt thường được mô tả là những người linh hoạt, dễ dàng làm việc trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau. Khả năng thích ứng nghề nghiệp (Career adaptability) “Khả năng thích ứng nghề nghiệp” là một thuật ngữ do Savickas (1997) đề xuất cách đây nhiều thậ ...