Khai thác sữa -Năng suất - chất lượng - vệ sinh -Chương 2

Khai thác sữa, Năng suất, chất lượng, vệ sinh, Chương 2. Sự phát triển và thoái hoá củatuyến sữa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khai thác sữa -Năng suất - chất lượng - vệ sinh -Chương 2 Ch−¬ng 2 Sù ph¸t triÓn vµ tho¸i ho¸ cña tuyÕn s÷a 1. Sù ph¸t triÓn cña tuyÕn s÷a a. Tõ s¬ sinh ®Õn thµnh thôc vÒ tÝnh Sau khi sinh sù ph¸t triÓn tuyÕn s÷a vµ thÓ trängcã tèc ®é t−¬ng tù nhau. T×nh tr¹ng ®ã kÐo dµi cho ®ÕngÇn thµnh thôc vÒ tÝnh. Trong giai ®o¹n gÇn thµnh thôcvÒ tÝnh, sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña tuyÕn s÷a chÞu¶nh h−ëng cña hocmon. Sù ph¸t triÓn cña nang trøngkÐo theo sù t¨ng tiÕt estrogen. Hocmon nµy kÝch thÝchsù ph¸t triÓn cña hÖ thèng èng dÉn s÷a. Cïng víi sùph¸t triÓn cña tuyÕn thÓ, c¸c m« liªn kÕt, m« mì còng®−îc ph¸t triÓn víi tèc ®é t−¬ng ®−¬ng. b. Tõ ®éng dôc ®Õn thô thai lÇn ®Çu C¸c kÝch tè buång trøng nh− estrogen vµprogesteron ®−îc ph©n tiÕt vµo m¸u. estrogen kÝchthÝch sù sinh tr−ëng cña hÖ thèng èng dÉn s÷a, cßnprogesteron kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña tuyÕn bµo.D−íi t¸c dông cña c¸c kÝch tè nµy, tuyÕn s÷a ph¸ttriÓn víi tèc ®é nhanh chãng. TuyÕn bµo xuÊt hiÖn vµbiÕn mÊt ë mçi chu kú sinh dôc. Sù biÕn mÊt cña mçitÕ bµo nh−êng chç cho sù ph©n nh¸nh cña èng dÉns÷a. Qu¸ tr×nh nh− vËy lÆp ®i lÆp l¹i qua c¸c chu kúsinh dôc, t¹o nªn sù ph¸t triÓn hoµn thiÖn cña tuyÕnthÓ. Song song víi qu¸ tr×nh trªn lµ sù t¨ng sinh c¸cm« liªn kÕt, t¹o gi¸ ®ì cho m« tuyÕn vµ sù tÝch luü c¸cm« mì. c. Trong thêi gian mang thai Tõ 8-10 th¸ng tuæi, tuyÕn s÷a cña bª ®· ph¸ttriÓn ®Õn møc ®é hoµn thiÖn vµ cã kh¶ n¨ng sinh s÷a.Nh−ng nãi chung ng−êi ta kh«ng phèi gièng tr−íc khibª nghÐ ®¹t kho¶ng 70% träng l−îng c¬ thÓ tr−ëngthµnh. ë giai ®o¹n mang thai d−íi t¸c ®éng cñaestrogen vµ progesteron hÖ thèng èng dÉn vµ tuyÕnbµo ®Òu ph¸t triÓn m¹nh. Tuy nhiªn, giai ®o¹n ®Çumang thai hÖ thèng èng dÉn ph¸t triÓn m¹nh, cßntuyÕn bµo ë giai ®o¹n ®ã ph¸t triÓn chËm. Sau ®ãtuyÕn bµo ph¸t triÓn nhanh dÇn theo sù tiÕn triÓn cñathai. Tr−íc khi ®Î 2-3 ngµy tuyÕn s÷a ®· tÝch luü s÷a®Çu. d. Sau khi ®Î ë bß, tuyÕn s÷a ®· ph¸t triÓn ®Çy ®ñ trong giai®o¹n mang thai, kh«ng tiÕp tôc ph¸t triÓn sau khi sinh®Î. Song trong thùc tÕ s¶n l−îng s÷a t¨ng dÇn vµ ®¹t®Õn æn ®Þnh, duy tr× n¨ng suÊt cao ë 6-8 tuÇn sau khi®Î. Sau ®ã n¨ng suÊt s÷a dÇn dÇn gi¶m xuèng. HiÖnt−îng ®ã lµ do dung l−îng ph©n tiÕt cña tuyÕn bµot¨ng lªn. Sau mét thêi gian duy tr× c−êng ®é ph©n tiÕtcao, tuyÕn s÷a xuÊt hiÖn qu¸ tr×nh tho¸i ho¸.2. Sù tho¸i ho¸ tuyÕn s÷a Trong mét chu kú tiÕt s÷a, n¨ng suÊt s÷a cã xuh−íng t¨ng lªn vµ duy tr× ë møc ®é cao ë th¸ng chos÷a thø 2-3 hoÆc th¸ng thø 4, sau ®ã dÇn dÇn gi¶mxuèng. HiÖn t−îng ®ã lµ do sù gi¶m thÊp sè l−îng tÕbµo tuyÕn, kÌm theo sù gi¶m thÊp chøc n¨ng cña mçituyÕn bµo. HiÖn t−îng sinh lý b×nh th−êng nµy diÔn ratheo sù tiÕn triÓn cña chu kú cho s÷a gäi lµ sù tho¸iho¸ tuyÕn s÷a. Cã hai lo¹i tho¸i ho¸ tuyÕn s÷a: tho¸i ho¸ tù®éng vµ tho¸i ho¸ nh©n t¹o. a. Sù tho¸i ho¸ tù ®éng Sù tho¸i ho¸ tù ®éng tuyÕn s÷a x¶y ra chËm vµcã tÝnh chÊt tù nhiªn. Sè l−îng tÕ bµo tuyÕn trong mçituyÕn bµo dÇn dÇn tiªu biÕn, sau ®ã tuyÕn bµo biÕnmÊt, thay vµo ®ã lµ tæ chøc m« liªn kÕt. Song song víiqu¸ tr×nh trªn, chiÒu cao cña mçi tÕ bµo tuyÕn gi¶mthÊp g©y nªn sù thu hÑp kÝch th−íc cña tÕ bµo vµ toµnbé tuyÕn s÷a. KÕt qu¶ cuèi cïng cña sù tho¸i ho¸ lµtoµn bé tuyÕn bµo biÕn mÊt nh−ng vÉn tån t¹i hÖ thèngèng dÉn trong tuyÕn s÷a. §iÒu nµy cã ý nghÜa quanträng cho sù t¸i t¹o l¹i chu kú cho s÷a tiÕp theo. Cïngvíi sù tho¸i ho¸ tuyÕn bµo, sè l−îng c¸c men cÇn chosù t¹o s÷a còng cã xu h−íng gi¶m ho¹t lùc. Do vËy sùt¹o s÷a gi¶m thÊp theo sù tiÕn triÓn cña chu kú s÷a. b. Sù tho¸i ho¸ nh©n t¹o Sù tho¸i ho¸ theo kiÓu nµy mang tÝnh chÊt c−ìngbøc. Khi s÷a ø ®äng trong tuyÕn s÷a, ¸p suÊt néi trongtuyÕn bµo t¨ng, lµm cho tuyÕn bµo c¨ng ra. Cuèi cïngtÕ bµo vì ra, s÷a trµo ra ngoµi bÒ mÆt tuyÕn bµo vµch¶y vµo vi qu¶n tuyÕn bµo. C¸c thµnh phÇn s÷a trëthµnh nh÷ng vËt l¹ vµ lµ ®èi t−îng sinh lý cña l©m bacÇu.