Khuyến nông chăn nuôi bò sữa-phần 7

Phần 7: Chăn nuôi bò sinh sản và bêChu kỳ động dục của bò như thế nào?Khi bò cái đã thành thục sinh dục con vật biểu hiện động dục theo chu kỳ. Chu kỳ này bao gồm các sự kiện để chuẩn bị cho việc giao phối, tinh và mang thai. Nếu sự mang thai không xảy chu kỳ được lặp đi lặp lại. Một chu kỳ sinh như vậy được tính từ lần động dục này đến lần động dục tiếp theo
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khuyến nông chăn nuôi bò sữa-phần 7 PhÇn 7: Ch¨n nu«i bß sinh s¶n vµ bª Chu kú ®éng dôc cña bß nh- thÕ nµo? Khi bß c¸i ®· thµnh thôc sinh dôc con vËt cãbiÓu hiÖn ®éng dôc theo chu kú. Chu kú nµy baogåm c¸c sù kiÖn ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc giao phèi, thô Rông trøng HËu ®éngtinh vµ mang thai. NÕu sù mang thai kh«ng x¶y ra,chu kú l¹i ®-îc lÆp ®i lÆp l¹i. Mét chu kú sinh dôc §éng dôc Yªn tÜnhnh- vËy ®-îc tÝnh tõ lÇn ®éng dôc nµy ®Õn lÇn TiÒn ®éng®éng dôc tiÕp theo. Thêi gian cña mét chu kú ®éng dôc ë bßtrung b×nh lµ 21 ngµy, dao ®éng trong kho¶ng18-24 ngµy. Chu lú ®éng dôc cña bß ®-îc chiathµnh 4 giai ®o¹n: tiÒn ®éng dôc, ®éng dôc(chÞu ®ùc), hËu ®éng dôc vµ yªn tÜnh.Khi nµo th× bß c¸i t¬ b¾t ®Çu ®éng dôc vµ nªn cho phèi ë løa tuæi nµo? Tuæi xuÊt hiÖn ®éng dôc (thµnhthôc sinh dôc) phô thuéc vµo gièng, chÕ®é ch¨m sãc, nu«i d-ìng... vµ cã thÓ biÕn®éng tõ 8-20 th¸ng tuæi hoÆc h¬n. Sù thµnh thôc tÝnh dôc xuÊt hiÖnsím h¬n rÊt nhiÒu tr-íc khi kÕt thóc ph¸ttriÓn c¬ thÓ. Sù xuÊt hiÖn thµnh thôc sinhdôc vµ viÖc ®-a gia sóc c¸i vµo sinh s¶n sím hay muén ¶nh h-ëng ®Õn tuæi ®Î løa®Çu cña chóng. Tuy nhiªn, còng kh«ng nªn ®-a bß t¬ vµo sinh s¶n qu¸ sím, v× g©y¶nh h-ëng kh«ng tèt ®Õn ph¸t triÓn c¬ thÓ vµ bÇu vó cña chóng. ChØ nªn tiÕn hµnhphèi gièng sau khi xuÊt hiÖn 2-3 chu kú ®éng dôc ®Çu tiªn vµ khèi l-îng c¬ thÓb»ng 2/3-3/4 khèi l-îng c¬ thÓ cña gia sóc tr-ëng thµnh. Cô thÓ, ë bß t¬ h-íng s÷a,nªn ®-a vµo phèi gièng khi khèi l-îng c¬ thÓ ®¹t 300-320kg. Lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t hiÖn bß c¸i ®éng dôc? Th¶ bß ra b·i ch¨n hoÆc mét kho¶ng trèng®Ó quan s¸t c¸c dÊu hiÖu ®éng dôc. Tèt nhÊt lµquan s¸t vµo s¸ng sím vµ chiÒu tèi. Cã thÓ quans¸t thÊy c¸c dÊu hiÖu ®éng dôc sau ®©y: - ¢m hé s-ng vµ Èm -ít, niªm m¹c ®-êngsinh dôc xung huyÕt vµ kh«ng dÝnh. - Tõ cæ tö cung ch¶y ra dÞch trong suèt vµ dÎo.Cã thÓ thÊy dÞch 1-2 ngµy tr-íc khi ®éng dôc thùcsù. - L«ng ë phÇn m«ng xï lªn. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ hµnh vi nµo cña bß c¸i cã thÓ thÊy khi nã ®éng dôc ? - Bån chån, mÉn c¶m, hay chó ý ®Õn sù xuÊt hiÖn cña ng-êihay cña gia sóc kh¸c. - Kªu rèng, ®Æc biÖt lµ vµo ban ®ªm. - NÕu quan s¸t vµo ban ®ªm thÊy gia sóc ë t- thÕ ®øng trongkhi nh÷ng con kh¸c n»m. - Nh¶y lªn nh÷ng con kh¸c nh-ng ch-a chÞu ®ùc. - §øng yªn khi cã mét gia sóc kh¸c nh¶y lªn (chÞu ®ùc). - LiÕm vµ hóc ®Çu lªn nh÷ng con kh¸c. - HÝt vµ ngöi c¬ quan sinh dôc cña con kh¸c. - ¡n kÐm ngon miÖng vµ s¶n l-îng s÷a cã thÓ gi¶m. Lóc nµo th× dÉn tinh cho bß ? §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi ®iÓm phèitinh thÝch hîp cÇn quan s¸t vµ theo dâi kü khibß c¸i ®éng dôc. Lóc míi ®éng dôc bß c¸ikh«ng ®øng yªn khi cã con bß kh¸c nh¶y lªnth× kh«ng nªn phèi. Khi bß c¸i ®øng yªn,kh«ng bá ch¹y (chÞu ®ùc) nÕu cã mét conkh¸c nh¶y lªn vµ thÊy niªm dÞch ©m ®¹o ch¶yra ®Æc h¬n th× cã thÓ phèi tinh, nh-ng h¬i símvµ tû lÖ thô thai thÊp. ThÝch hîp nhÊt phèi tinh vµo kho¶ng thêi gian tõ gi÷a giai®o¹n chÞu ®ùc ®Õn 6 giê sau khi kÕt thóc chÞu ®ùc. §Ó qu¸ thêi ®iÓm nµy lµ muén vµkh«ng thu ®-îc tû lÖ thô thai cao. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, viÖc theo dâi nh- trªn kh«ng dÔ dµng, v× vËy ng-êi tath-êng ¸p dông mét quy t¾c S¸ng- ChiÒu: quan s¸t c¸c dÊu hiÖu ®éng dôc 2 lÇntrong mét ngµy, nÕu thÊy bß c¸i ®éng dôc vµo buæi s¸ng th× phèi vµo lóc chiÒu tèi,cßn nÕu thÊy ®éng dôc vµo chiÒu tèi th× phèi vµo s¸ng sím ngµy h«m sau. Cã thÓtiÕn hµnh phèi tinh lÆp l¹i 12 giê sau lÇn phèi thø nhÊt. Kho¶ng c¸ch løa ®Î cña bß s÷a nh- thÕ nµo lµ tèt? Kho¶ng c¸ch løa ®Î lµ kho¶ng thêi gian gi÷a lÇn ®Î tr-íc vµ lÇn ®Î tiÕp sau.Th«ng th-êng chu kú khai th¸c s÷a cña bß s÷a lµ 10 th¸ng, 2 th¸ng c¹n s÷a, do vËykho¶ng c¸ch gi÷a 2 løa ®Î lý t-ëng cña bß s÷a lµ 12 th¸ng. §Î Chöa l¹i C¹n s÷a §Î Sau ®Î (3 th¸ng) Thêi gian mang thai (9 th¸ng) Chu kú khai th¸c s÷a C¹n s÷a (10 th¸ng) (2 th¸ng) Kho¶ng c¸ch løa ®Î chñ yÕu lµ do thêi gian cã chöa l¹i sau khi ®Î quyÕt ®Þnh,bëi v× ®é dµi thêi gian mang thai lµ mét h»ng sè sinh lý vµ kh«ng thÓ rót ng¾n®-îc). Bß s¾p ®Î cã nh÷ng biÓu hiÖn g×? BiÓu hiÖn râ nhÊt lµ bông sÖxuèng, d©y ch»ng m«-khum nh·o g©yhiÖn t-îng “sôt m«ng” (hai bªn gècdu«i sôt xuèng). ¢m hé sa xuèng, s-ngmäng, niªm dÞc ...