Kiến thức lớp 10 Truyện Kiều - Nguyễn Du-vẻ đẹp ngôn từ trong truyện kiều

Xưa nay, nghiên cứu ngôn từ nghệ thuật trong Truyện Kiều , người ta thường hay chú ý trước hết đế những chỗ dùng từ chính xác, từ hay , tinh tế thường được gọi là lối dùng từ đắt của Nguyễn Du ,cũng như cách dùng hư từ , khối lượng từ đồng nghĩa , từ có phong cách khẩu ngữ, từ mang phong vị ca dao , thành ngữ, tục ngữ ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến thức lớp 10 Truyện Kiều - Nguyễn Du-vẻ đẹp ngôn từ trong truyện kiềuKiến thức lớp 10Truyện Kiều - Nguyễn Du-phần 4VẺ ĐẸP NGÔN TỪ NGHỆ THUẬT TRONG TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU QUA MỘT SỐ ĐOẠN TRÍCH ĐÃ HỌCXưa nay, nghiên cứu ngôn từ nghệ thuật trong Truyện Kiều ,người ta thường hay chú ý trước hết đế những chỗ dùng từ chínhxác, từ hay , tinh tế thường được gọi là lối dùng từ đắt củaNguyễn Du ,cũng như cách dùng hư từ , khối lượng từ đồngnghĩa , từ có phong cách khẩu ngữ, từ mang phong vị ca dao ,thành ngữ, tục ngữ ...Ví như hai từ đầy đặn , nở nang trong câu thơ : Khuôn trăng đầyđặn / Nét ngài nở nang khi tác giả dùng để miêu tả Thuý Vân. Haitừ đó không chỉ đơn thuần là miêu tả khuôn mặt tròn trịa ,đầy đặnnhư mặt trăng đêm rằm của nàng Vân , cũng như cả cái nét ngàiminh bạch ,rõ ràng , uốn cong thanh tú của nàng mà đó còn là sựđầy đặn, mỹ mãn của số phận , của cuộc đời nàng . Hai chữ thua, nhường trong câu thơ Mây thua nước tóc , tuyết nhường màuda dùng để chỉ thiên nhiên và cũng chính là tạo hoá sẽ chịu thuamái tóc mây, dài, xanh mượt, màu da trắng như tuyết để nhườngbước cho nàng đi trên con đường bằng phẳng , không hề cóchông gai .Hay như chữ thông minh trong câu Thông minh vốn sẵn tính trờidùng để nhấn mạnh trí tuệ thiên bẩm của nàng Kiều mà nhiềungười cho rằng đó là một nhãn tự nhờ cách nhà thơ đưa từ nàylên đầu câu , nó không chỉ nhằm khắc hoạ một tính cách mà là cảmột nhân cách . Kiều đẹp sắc sảo, mặn mà - Một vẻ đẹp vừa rựcrỡ , vừa hấp dẫn , rất có hồn , điều đó đã quá rõ rồi. Nhưng Kiềuchiếm được cảm tình nơi bạn đọc không phải vì cái vẻ sắc nướchương trời ,cùng tài năng hiếm có cuả nàng , mà chủ yếu làphẩm cách tuyệt vời và một trí tuệ hơn người . Trong tác phẩmTruyện Kiều , Nguyễn Du đã nhiều lần viết về tài hoa và trí tuệtheo kiểu ấy . Chẳng hạn như câu Anh minh phát tiết ra ngoài …Điều đó cho thấy ánh sáng trí tuệ chính là yếu tố nổi bật trong tàihoa của Thuý Kiều .Còn như từ não trong câu Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân. Ở đây , Nguyễn Du đã sử dụng từ não rất chính xác .Nội hàm ýnghĩa của từ này diễn đạt nỗi buồn đã có sẵn tự trong lòng . Nókhông chỉ đơn thuần là sầu , buồn , là những từ diễn đạt nỗi buồntrên sắc diện con người mà là não (não lòng , não nuột) . Âmthanh của từ ngữ này dường như xoáy sâu vào tâm can ngườiđọc . Bởi lẽ , khúc nhạc tiêu tao của thiên bạc mệnh ấy đã từngkhiến cho biết bao người rung cảm, sầu não theo từng khúc nhạcnão nề . Nó đã từng khiến cho Kim Trọng nao nao lòng người ,Thúc Sinh phải tan nát lòng và cho cả trái tim vô tình, sắt đá củaquan Tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến cũng phải cảm thươngmà rơi châu nhỏ lệ . Cung đàn bạc mệnh của Kiều đã trở thànhmột hình tượng nghệ thuật thể hiện tâm hồn đa sầu, đa cảm vàsố phận bi thương của Kiều là vì thế . Cả câu Não người cữ giótuần mưa, thì từ não cũng được dùng với ý nghĩa như vậy .Nhiều người cho rằng Nguyễn Du sử dụng từ ngữ rất đắt . Đắt vìnhiều khi chỉ một chữ thôi đã có thể lột tả được bản chất bêntrong của con người . Đó là trường hợp câu thơ Mày râu nhẵnnhụi, áo quần bảnh bao mà nhà thơ dùng để khắc hoạ nhân vậtMã Giám Sinh lúc đến hỏi Kiều về làm vợ . Một kẻ đã ngoài tứtuần mà Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao thì thật nực cườivà kỳ cục đến không thể chấp nhận được. Bởi nhẵn nhụi là từngữ người ta thường dùng để chỉ độ trơn , bóng , láng của đồ vật, chứ không phải dùng để chỉ tính chất trang nhã , lịch sự của conngười . Còn từ bảnh bao thường dùng để khen trẻ em có quần áođẹp lại dùng cho Mã Giám Sinh thì lại có ý chế giễu , mỉa mai .Một kẻ đã nhiều tuổi nhưng lại cố ý tô vẻ , tỉa tót thì lại trở nênkệch cỡm , giả tạo và có phần trai lơ , đàng điếm .Đặc sắc nhất vẫn là cách dùng từ trong câu Ghế trên ngồi tót sỗsàng - một cử chỉ vội vàng , khiếm nhã khiến Nguyễn Du phải hạngay một từ sỗ sàng . Cử chỉ ấy không phù hợp với một người đihỏi vợ và lại càng không đúng với phẩm cách văn hoá của mộtgiám sinh . Nó qúa bất ngờ so với sự chờ đợi của người đọc, quáphi lý so với vai trò của một sinh viên trường Quốc Tử Giám . Cửchỉ này là tín hiệu đầu tiên để bước đầu khẳng định bản chất củaMã Giám Sinh . Tự định vị một cách vô lễ , trịch thượng, chướngmắt trên chiếc ghế của người bề trên ( những bậc cao niên ) càngcho thấy tính chất vô học và nhất là tâm lý hợm cúa của kẻ buônngười giàu có . Chỉ một chữ tót đã phủ nhận vai trò giám sinh củagã họ Mã .Như thế cũng chưa đủ . Cái cách cò kè thêm bớt đến cả một giờlâu rồi mới ngã giá vàng ngoài bốn trăm thì Nguyễn Du đã lột tảđược bộ mặt gớm ghiếc, giả dối của Mã Giám Sinh . Hắn đã hiệnnguyên hình là một gã con buôn lọc lõi chỉ cần biết một điều làlàm sao mua được món hàng với giá hời nhất , chỉ cần một vốnmà có đến bốn lời là được .Chỉ với một từ cò kè rất con buônNguyễn đã cho ta thấy được bộ mặt tàn ác, dơ bẩn nhất của bọnbuôn thịt bán người mà Mã Giám ...