Lí luận dạy học đại học - Bản chất và các phương pháp của học tập

1. Khái quát chung. Ngày nay, cuộc cách mạng xã hội, cách mạng khoa học – công nghệ đang ảnh hưởng một cách toàn diện sâu sắc tới mọi lĩnh vực đời sống xã hội nói chung, giáo dục - đào tạo ở đại học nói riêng, đặc biệt tác động đối với mục tiêu giáo dục đào tạo những cử nhân khoa học – những người có trình độ học vấn cao, có kiến thức rộng về các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội – nhân văn, khoa học công nghệ… ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lí luận dạy học đại học - Bản chất và các phương pháp của học tậpLí luận dạy học đại học Bản chất và các phương pháp của học tập B¶N CHÊT Vµ C¸C PH¦¥NG PH¸P CñA HäC TËP1. Khái quát chung. Ngày nay, cuộc cách mạng xã hội, cách mạng khoa học – công nghệ đang ảnhhưởng một cách toàn diện sâu sắc tới mọi lĩnh vực đời sống xã hội nói chung, giáodục - đào tạo ở đại học nói riêng, đặc biệt tác động đối với mục tiêu giáo dục đào tạonhững cử nhân khoa học – những người có trình độ học vấn cao, có kiến thức rộngvề các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội – nhân văn, khoa học côngnghệ… những thanh niên năng động sáng tạo đáp ứng yêu cầu nhiều mặt của nềnkinh tế tri thức trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước..Thực tiễn đóđã đề ra những yêu cầu ngày càng cao đối với nền giáo dục đại học. Nó khôngnhững ảnh hưởng đến cơ cấu nhân lực lao động mà còn đề ra những yêu cầu mới đốivới trình độ và năng lực của họ. Chúng ta đã biết, trong điều kiện cách mạng khoahọc - kĩ thuật tiến nhanh như vũ bão, một số tri thức trở nên lạc hậu và thậm chí hếttác dụng, bên cạnh đó, có những tri thức mới xuất hiện, được ứng dụng và o các quátrình sản xuất khác nhau. Chính vì vậy người lao động, người cán bộ khoa học kĩthuật cần nâng cao trình độ năng lực của mình. Trong quá trình học tập, mỗi sinh viên tự mình chiếm lĩnh hệ thống tri thức,kỹ năng, phải nắm vững những cơ sở của nghề nghiệp tương lai và có tiềm năngvươn lên thích ứng với những yêu cầu trước mắt và lâu dài do thực tiễn xã hội đặt ra.Muốn vậy, khi tiến hành hoạt động học tập, sinh viên không chỉ phải có năng lựcnhận thức thông thường mà cần tiến hành hoạt động nhận thức mang tính chấtnghiên cứu trên cơ sở khả năng tư duy độc lập, sáng tạo phát triển ở mức độ cao.Điều đó có nghĩa là, dưới vai trò chủ đạo của thầy, sinh viên không nhận thức mộtcách máy móc chân lý có sẵn mà còn đào sâu hoặc mở rộng kiế n thức... Mặt khác,trong quá trình học tập, sinh viên đã bắt đầu thực sự tham gia hoạt động tìm kiếmchân lý mới. Đó là hoạt động tập dượt nghiên cứu khoa học được tiến hành ở cácmức độ từ thấp đến cao tuỳ theo yêu cầu của chương trình. Hoạt động nghiên cứu Nguyễn Văn Quang - Cao học K17- Hoá học 1Lí luận dạy học đại học Bản chất và các phương pháp của học tậpkhoa học này giúp sinh viên từng bước tập vận dụng những tri thức khoa học,phương pháp luận khoa học, những phẩm chất, tác phong của nhà nghiên cứu nhằmgóp phần giải quyết một cách khoa học những vấn đề do thực tiễn xã hội, thực tiễnnghề nghiệp đặt ra.2. Lí luận về bản chất và các phương thức của học tập. §· cã mét sè tiÒn lÖ trong c¸ch hiÓu b¶n chÊt vµ ph-¬ng thøc häc tËp cña conng-êi. Ngoµi sù häc nãi chung cña sinh vËt nh- lµ thuéc tÝnh ph¶n ¸nh kh¸ch quancña vËt chÊt sèng, th× viÖc häc tËp cña con ng-êi ®-îc ®Æc tr-ng bëi tÝnh môc ®Ých(gi¸ trÞ) vµ tÝnh khoa häc (néi dung vµ ph-¬ng ph¸p häc tËp), lµ nh÷ng nÐt b¶n chÊtkh«ng hÒ cã ë sù häc cña ®éng vËt. Tõ l©u, con ng-êi ®· ®Æt ra môc ®Ých häc tËp rÊtrâ rµng vµ cô thÓ, nãi chung kh«ng kh¸c g× l¾m so víi quan ®iÓm hiÖn ®¹i doUNESCO ph¸t biÓu ngµy nay. §ã lµ: 1/ Häc ®Ó biÕt; 2/ Häc ®Ó lµm; 3/ Häc ®Ó chung sèng; 4/ Häc ®Ó thµnhng-êi. §Ó ®¹t môc ®Ých, cã nh÷ng yªu cÇu vÒ ph-¬ng thøc vµ chÊt l-îng häc tËp, haytÝnh chÊt cña qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ häc tËp. Quan niÖm vÒ qu¸ tr×nh häc tËp ®· cãb-íc tiÕn v-ît bËc so víi quan niÖm cæ ®iÓn. Tr-íc ®©y, vµ ë nhiÒu n¬i cho ®Õn nay,ng-êi ta gi¶i thÝch ®¬n gi¶n vµ phiÕn diÖn r»ng b¶n chÊt cña häc tËp lµ nhËn thøc (vµlµ sù nhËn thøc l¹i nh÷ng g× ®· ®-îc loµi ng-êi nhËn thøc råi). NÕu vËy, th× ®ã chØ lµsù häc cña ®éng vËt, t¸i t¹o nh÷ng mÉu hµnh vi di truyÒn cña loµi. ë ng-êi, viÖc häccã gi¸ trÞ vµ c¬ cÊu réng lín h¬n nhËn thøc rÊt nhiÒu. Mét trong nh÷ng lý thuyÕt®¸ng tin cËy trong lÜnh vùc nµy lµ lý thuyÕt cña B.Bloom, ®-îc thõa nhËn ë hÇu hÕtc¸c nÒn gi¸o dôc ngµy nay. TÊt c¶ nh÷ng sù kiÖn thùc tÕ trong d¹y häc vµ trong lÝ luËn d¹y häc ®¹i häc ®· chothÊy qu¸ tr×nh häc tËp diÔn ra phøc t¹p, theo nhiÒu ph-¬ng thøc kh¸c nhau. Mçiph-¬ng thøc t¹o ra mét kiÓu häc tËp t-¬ng ®èi riªng biÖt. Ph-¬ng ph¸p d¹y häc métmÆt ph¶i thÝch øng víi c¸c kiÓu häc tËp, mÆt kh¸c ph¶i t¹o ra m«i tr-êng vµ c¬ héi ®Óhoµn thiÖn hoÆc ph¸t triÓn ho¹t ®éng häc tËp cña ng-êi häc dùa vµo chÝnh kinh Nguyễn Văn Quang - Cao học K17- Hoá học 2Lí luận dạy học đại học Bản chất và các phương pháp của học tậpnghiÖm vµ ho¹t ®éng cña ng-êi häc, mµ tr-íc hÕt lµ dùa vµo c¸c kiÓu häc tËp c¬ b¶n,phæ qu¸t ®èi víi bÊt kú c¸ nh©n nµo. Qu¸ tr×nh häc tËp cña con ng-êi nãi chung cã 5 kiÓu tæng qu¸t sau: 1/ Häc b»ng b¾t ch-íc, sao chÐp, kh«ng cã hoÆc Ýt cã tÝnh chñ ®Þnh. 2/ Häc b»ng hµnh ®éng (b»ng viÖc lµm) hoÆc thùc hµnh cã tÝnh chñ ®Þnh. 3/ Häc b»ng tr¶i nghiÖm c¸c quan hÖ vµ t×nh huèng (b»ng c¸ ...