Lịch sử 10 nâng cao - TÌNH HÌNH KINH TẾ XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX

Giúp HS hiểu được. 1. Kiến thức - Đầu thế kỷ XIX tình hình chính trị xã hội Việt Nam dần trở lại ổn định, nhưng mâu thuẫn giai cấp vẫn không dịu đi. - Mặc dù nhà Nguyễn có một số cố gắng nhằm giải quyết những khó khăn của nhân dân nhưng sự phân chia giai cấp ngày càng cách biệt, bộ máy quan lại sa đọa, mất mùa đói kém thường xuyên xảy ra. - Cuộc đấu tranh của nhân dân diễn ra liên tục và mở rộng ra hầu hết cả nước, lôi cuốn của...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử 10 nâng cao - TÌNH HÌNH KINH TẾ XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX TÌNH HÌNH KINH TẾ XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Giúp HS hiểu được. 1. Kiến thức - Đầu thế kỷ XIX tình hình chính trị xã hội Việt Nam dần trở lại ổnđịnh, nhưng mâu thuẫn giai cấp vẫn không dịu đi. - Mặc dù nhà Nguyễn có một số cố gắng nhằm giải quyết những khókhăn của nhân dân nhưng sự phân chia giai cấp ngày càng cách biệt, bộ máyquan lại sa đọa, mất mùa đói kém thường xuyên xảy ra. - Cuộc đấu tranh của nhân dân diễn ra liên tục và mở rộng ra hầu hếtcả nước, lôi cuốn của một bộ phận binh lính. 2. Tư tưởng, tình cảm - Bồi dưỡng kiến thức trách nhiệm của nhân dân, quan tâm đến đờisống cộng đồng. 3. Kỹ năng - Tiếp tục rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp, nhận xét đánh giá. II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC - Bản đồ Việt Nam. - Một số câu thơ, ca dao về cuộc sống của nhân dân ta dưới thờiNguyễn. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi 1: Trình bày quá trình hoàn chỉnh bộ máy Nhà nước thờiNguyễn. Nhận xét của em về tổ chức bộ máy nhà nước thời Nguyễn? Câu hỏi 2: Mọi tình hình công thương nghiệp thời Nguyễn? 2. Mở bài Để hiểu được tình hình kinh tế và những chính sách nội trị và ngoạithị của nhà Nguyễn có tác động như thế nào đến tình hình xã hội? Chúng tacùng tìm hiểu bài 39. 3. Tổ chức dạy học Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bảnHoạt động 1: 1. Tình hình kinh tế- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy được nhữngchính sách của nhà Nguyễn với nông nghiệp vàtình hình nông nghiệp thời Nguyễn.- HS theo dõi SGK phát biểu.- GV bổ sung, kết luận.GV có thể so sánh với chính sách quân điền thời - Nhà nước còn bỏ tiền, huykỳ trước để thấy được ở những thời kỳ này, do động nhân dân sửa đắp đêruộng đất công còn nhiều cho nên Quân điền có tác điều.dụng rất lớn còn ở thời Nguyễn, do ruộng đất công - Trong nhân dân, kinh tế tiểucòn ít nên tác dụng của chính sách quân điền nông cá thể vẫn duy trì nhưkhông lớn. cũ.Một hình thức khẩn hoang, phổ biến ở thời  Nhà nguyễn đã có nhữngNguyễn đó là hình thức: Khẩn hoang doanh điền: biện pháp phát triển nôngNhà nước cấp vốn ban đầu cho nhân dân  mua nghiệp, song đó chỉ là nhữngsắm nông cụ, trâu bò để nông dân khai hoang, ba biện pháp truyền thống, lúcnăm sau mới thu thuế theo ruộng tư. Chính sách này không có hiệu quả cao.này đưa lại kết quả lớn: có những nơi một năm sau + Nông nghiệp Việt Nam vẫnđã có những huyện mới ra đời như Kim Sơn (Ninh là một nền nông nghiệp nôngBình), Tiền Hải (Thái Bình).- HS nghe, ghi chép. nghiệp thuần phong kiến, rất- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về cuộc sống lạc hậu.nông nghiệp và tình hình nông nghiệp thờiNguyễn?- HS suy nghĩ, trả lời.- GV nhận xét, kết luận.Hoạt động 2:- GV yêu cầu HS theo dõi SGK tình hình thủ côngnghiệp nước ta dưới thời Nguyễn.- HS theo dõi SGK phát biểu. * Thủ công nghiệp:- GV bổ sung kết luận. - Thủ công nghiệp Nhà nước- HS nghe, ghi chép. được tổ chức với quy mô lớn,- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về tình hình thủ các quan xưởng được xâycông nghiệp thời Nguyễn? Có biến đổi so với dựng sản xuất vũ khí, đóngtrước không? Mức độ tiếp cận với khoa học kỹ thuyền, làm đồ trang sức, làmthuật từ bên ngoài như thế nào? gạch ngói (nghề cũ).- HS suy nghĩ, so sánh với thủ công nghiệp giai + Thợ quan xưởng đã đóngđoạn trước, so sánh với công nghiệp của phương tàu thủy được tiếp cận với kỹTây để trả lời. thuật chạy bằng máy hơi nước.+ Nhìn chung thủ công nghiệp vẫn duy trì phát - Trong nhân dân : Nghề thủtriển nghề truyền thống (cũ). công truyền thống được duy trì+ Đã tiếp cận chút ít với kỹ thuật phương Tây như Nhưng không phát triển nhưđóng thuyền máy chạy bằng hơi nước. Nhưng do trước.chế độ công thương hà khắc nên chỉ dừng lại ở đó.+ Thủ công nghiệp nhìn chung không có điều kiệntiếp nhận kỹ thuật của các nước tiên tiến, vì vậy sovới nên công nghiệp phương Tây còn lạc hậu hơnnhiều.Hoạt động 3: - Thương nghiệp:- GV yêu cầu HS theo dõi tiếp SGK để thấy được + Nội dung phát triển chậmtình hình thương nghiệp nước ta thời Nguyễn. chạp do chính sách thuế khóa- HS đọc SGK phát biểu. phức tạp của Nhà nước.- GV bổ sung, kết luận. + Ngoại thương: Nhà nước- HS nghe, ghi chép. nắm độc quyền, buôn bán với- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về chính sách các nước láng giềng: Hoa,ngoại thương của nhà Nguyễn? Xiêm, Malai.- Suy nghĩ trả lời. Dè dặt với phương Tây, tàu+ Chính sách hạn chế, ngoại thương của nhà thuyền các nước phương TâyNguyễn (nhất là hạn chế giao thương với phương chỉ được ra vào cảng ĐàTây) không tạo điều kiện cho sự phát triển giao lưu Nẵng. Đô thị tàn lụi dần.và mở rộng sản xuất. Không xuất phát từ nhu cầutự cường dân tộc mà xuất phát từ mua bán củaTriều đình.Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân 2. Tình hình xã hội- GV giảng giải: Nhà Nguyễn lên ngôi sau một giaiđoạn nội chiến ác liệt, tình hình chính trị - xã hộiphức tạp, chế độ phong kiến đang trên bước đườngsuy tàn. Bản thân nhà Nguyễn lại đại diện cho tậpđoàn phong kiến thống trị cũ, vì vậy đã chủ trươngduy trì tình trạng kinh tế xã hội cũ, tăng cường tínhchuyên chế nhằm bảo vệ quyền thống trị của mình.Trong bối cản ...