Lịch sử 10 nâng cao - XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC

Kiến thức - Giúp HS hiểu : - Trong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nỗ lực xây dựng cho mình một văn hóa dân tộc, tiến lên. - Trải qua các triều đại Đinh - Lê - Lý - Trần - Hồ - Lê ở các thế kỷ X - XV, công cuộc xây dựng văn hóa được tiến hành đều đặn nhất quán. Đây cũng là giai đoạn hình thành các nền văn hóa Đại Việt (còn gọi là văn hóa Thăng Long). - Nền văn hóa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử 10 nâng cao - XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC (TỪ THẾ KỶ X ĐẾN ĐÀU THẾ KỶ XV) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức - Giúp HS hiểu : - Trong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhândân ta vẫn nỗ lực xây dựng cho mình một văn hóa dân tộc, tiến lên. - Trải qua các triều đại Đinh - Lê - Lý - Trần - Hồ - Lê ở các thế kỷ X- XV, công cuộc xây dựng văn hóa được tiến hành đều đặn nhất quán. Đâycũng là giai đoạn hình thành các nền văn hóa Đại Việt (còn gọi là văn hóaThăng Long). - Nền văn hóa Thăng Long phản ánh đậm đà tư tưởng yêu nước, tựhào và độc lập dân tộc. 2. Tư tưởng, tình cảm - Bồi dưỡng niềm tự hào về nền văn hóa đa dạng của dân tộc - Bồi dưỡng ý thức bảo vệ các di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc - Giáo dục ý thức, phát huy năng lực sáng tạo trong văn hóa. 3. Kỹ năng - Quan sát, phát hiện II. THIẾT KẾ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC : - Một số tranh ảnh nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thế kỷ X - XV - Một số bài thơ, phú của các nhà văn học lớn. II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 1. Kiểm tra bài cũ - Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến Mông - Nguyên. 2. Mở bài Từ sau ngày giành độc lập qua gần 6 thế kỷ lao động và chiến đấunhân dân Việt Nam đã xây dựng cho mình một nền văn hóa đa dạng, phongphú, đậm đà bản sắc dân tộc. Để thấy được những thành tựu văn hóa, nhândân ta xây dựng được từ thế kỷ X - XV, chúng ta cùng tìm hiểu bài học hômnay. 3. Tổ chức dạy và học : Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản* Hoạt động 1 : Cả lớp, cá nhân 1. Tình hình tư tưởng, tôn giáo, tín- Trước hết GV truyền đạt để HS nắm ngưỡng :được : Bước sang thời kỳ độc lập trong Ở thời kỳ độc lập nho giáo, phật giáo,bối cảnh có chủ quyền độc lập các tôn đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.giáo được du nhập vào nước ta từ thời + Nho giáo.Bắc thuộc có điều kiện phát triển.- GV có thể đàm thoại với HS về Nhogiáo để HS nhớ lại những kiến thức,hiểu biết về Nho giáo+ GV : Nho giáo có nguồn gốc từ đâu ?Do ai sáng lập ? Giáo lý cơ bản của nhogiáo là gì ?+ HS trình bày những hiểu biết củamình về nho giáo.+ GV kết luận : Nho giáo lúc đầu cũngchưa phải là một tôn giáo mà là mộthọc thuyết của Khổng tử (ở TrungQuốc). Sau này một đại biểu của nhohọc là Đông Trung Thư đã dùng thuyếtâm dương dùng thần học để lý giải biệnhộ cho những quan điểm của Khổng Tửbiến nho học thành một tôn giáo (nhogiáo).+ Tư tưởng quan điểm của nho giáo :Đề cao những nguyên tắc trong quan hệxã hội theo đạo lý “Tam cương, ngũthường” trong đó tam cương có 3 cặpquan hệ Vua - Tôi - Cha, con, chồng,vợ.Ngũ thường là : Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín(5 đức tính của người quân tử)+ Nho giáo du nhập và nước ta từ thờiBắc thuộc bước sang thế kỷ phong kiếnđộc lập có điều kiện phát triển.- GV yêu cầu HS đọc sách giáo khoa đểthấy được sự phát triển của nho giáo ởnước ta qua các thời đại Lý, Trần, Lêsơ.- HS theo dõi sách giáo khoa và phátbiểu.- GV kết luận.- GV có thể phát vấn : Tại sao nho giáo - Thời Lý, Trần nho giáo dần dần trởvà chữ Hán sớm trở thành hệ tư tưởng thành hệ tư tưởng chính thống của giaichính thống của giai cấp thống trị cấp thống trị, chi phối nội dung giáonhưng lại không phổ biến trong nhân dục thi cử song không phổ biến trongdân ? nhân dân.- HS suy nghĩ và trả lời.- GV lý giải : Những quan điểm, tưtưởng của nho giáo đã quy định một trậttự, kỷ cương, đạo đức phong kiến rấtquy củ, khắt khe, vì vậy giai cấp thốngtrị đã triệt để lợi dụng Nho giáo để làmcông cụ thống trị, bảo vệ chế độ phongkiến. Còn với nhân dân chỉ tiếp thu khíacạnh đạo đức của Nho giáo. Nhà Lê sơNho giáo trở thành độc tôn vì lúc nãyNhà nước quân chủ chuyên chế đạt mứcđộ cao, hoàn chỉnh.- GV đàm thoại với HS về đạo phật :Người sáng lập nguồn gốc giáo lý.- GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấyđược sự phát triển của Phật giáo quacác thời kỳ Lý - Trần - Lê sơ.- HS theo dõi SGK và phát biểu.- GV bổ sung và kết luận- GV đánh giá vai trò của phật giáo - Thời Lý - Trần được phổ biến rộngtrong thế kỷ X - XV phật giáo giữ vị trí rãi, chùa chiền được xây dựng ở khắpđặc biệt quan trọng trong đời sống tinh nơi, sứ sài đông.thần của nhân dân và trong triều đìnhphong kiến, Nhà nước phong kiến thờiLý coi đạo phật là Quốc đạo...- GV thể hiện sự phát triển của Phậtgiáo hiện nay, kể về một số ngôi chùacổ.*. Hoạt động 1 : Cả lớp, cá nhân. 2. Giáo dục, văn học, nghệ thuật.- GV truyền đạt để HS nắm được cả 10 a) Giáo dụcthế kỷ Bắc thuộc của nhân dân ta khôngđược học hành, giáo dục không ai quantâm khi đó ở Trung Quốc giáo dục đãđược coi trọng từ thời xuân thu (thờiKhổng Tử - Khổng Tử được coi là ôn ...