Lịch sử làng Tây Hồ - phủ Tây Hồ: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 của cuốn sách "Làng Tây Hồ - phủ Tây Hồ" tiếp tục giới thiệu các tư liệu Hán Nôm quý giá thể hiện ở hoành phi, văn bia, sắc phong trong các di tích đình, chùa, đền và phủ Tây Hồ. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết cuốn sách tại đây!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử làng Tây Hồ - phủ Tây Hồ: Phần 2 99 Phần II Tư LIỆU HÁN NỒM 1. BÀI TỰA VÈ TÂY HỒ Nguyễn Văn Siêu N g u y ên v ă n ch ữ Hán: Ềọ Jèj ^ ^ 4- ^ 0^ s í ^ -Ể- ^ ^ ẲEÍ m ^ ỳ ị } é Ị m ũ a iti ỈỆ y )S T ễj ^ ^ ỉs. ^ Jk /-^ ^ Ề m ỳặ m fế Ắ . - c ĨA Éf ^ ^ # -c #• M IT i t ^ ^ ỈJ ^P#J /X % Ệ ^iế tM iĩk ỉ^ ĩề }^ ỳ ẵ :iầ iẾ M ^ ^ 100 Làng Tây Hồ - Phủ Tây Hồ ố 9 ^ m té Ịtỉ^ ^ ệ ị^ ỉ^ ^ ì ẵ ^ i l ■ - f s . ^ ‘]Ệ ^ ^ ĩ ề i~ & -kề ^ ^ ^ ^ ^ý ẵ iM ^ Phần II. Tư liệu Hán Nôm 101 hương sen b á t ngát. Thời gian thấm thoát, thấy cảnh ru n g động tâm tình. Thê sự b àn cò, ngày đêm tră n trở cảm khái. Bấy giò ra ngoài th à n h dạo bước, gót chân bịn rịn ở bên hồ. Hồ này nguyên gọi Dâm Đ à m lại có tên là L ãng Bạc^. M ặt trò i lên tro n g sương khói buông tỏa, nưóc đ ằn g Đông th ô ng tậ n bến N hị Hà^. M ặt hồ dâng tậ n c h ân trò i, q u à n h san g Tây n h ậ p vói dòng Tô Lịch*. Đáy sóng trong vắt, in bóng tròi xanh. Đầu bến đá ngọc ngăn kín, m ây đan th à n h ngọn núi kỳ khôi. Giữa làn sóng lăn tă n ẩn hiện, thấy nổi chìm th ấp thoáng nhấp nhô. Trong th ế dọc ngang vượt bến, đường gần lối xa; sắp xếp lạ kỳ, sắc m àu khôn xiết. Làng xóm gần bên, nhập vào vùng cây xanh b á t ngát, th à n h quách xa xa lẫn vào m àu núi biếc của K hán Sơn. Lâu đài nối nhau cao ngất, uy nghi rả i rác suốt Đông Tây; Hoàng cung bày ra khí thế. Tả hữu đài câu ẩn hiện, cảnh đẹp 1. Dâm Đàm: đầm âm u, nhiều sương mù. 2. Lãng Bạc; hồ nhiều sóng. 3. Nhị Hà: sông Hồng, một con sông lón chảy qua Hà Nội. 4. Tô Lịch: một con sông nhỏ ở Hà Nội. 102 Làng Tây Hồ - Phủ Tây Hồ chẳng khác dấu vết Nghiêm Lăng^; dòng u dật không th u a vẻ phong lưu Tây Tử^ T huyền nhẹ chèo khua, bốn bề qua lại. Ngựa uốhg trâ u dầm, ven bò th ấp thoáng. Xóm xa vọng lại tiếng chày, thuyền chài vang vang nhịp gõ. L àn gió vú t cây cao, rộn rã hòa chuông chùa âm hưởng. Cảnh người th ậ t m à cũng là cảnh th ầ n tiên. Dòng uốn quanh soi bóng rung rinh, kìa chim tắm cá bơi vui vẻ. Bến thoai thoải tự nhiên m à có, cảnh hài hòa h ết tầm m ắt nhìn xa. T rầm lặng nghĩ suy, lòng bỗng cảm nỗi niềm lo sỢ. Lời các cụ trong xóm vẫn truyền, nhó cảnh trước còn đẹp hơn th ê nữa. Đài Cô Tư® ngắm trăng, hoang vắng chốn hươu nai; hồ Thái Dịch* thưỏng sen, còn trơ ổ cò sếu. Hoa tươi lá 1. Nghiêm Lăng: tức Nghiêm Làng Lại, cồn ngồi câu của Khương Thượng, lúc ông chưa ra giúp nhà Chu bình thiên hạ. 2. Tây Tử: tức Tây Thi, người con gái nước Việt, đẹp nổi tiếng thời Xuân Thu. Tô Đông Pha (người đòi Tôhg) có câu thơ: “Dục bả Tây Hồ tỷ Tây Tử”; nghĩa là: muôn đem Tây Hồ (Trung Quốc) sánh vói Tây Tử. Vì vậy, về sau Tây Hồ còn được gọi là Tây Tử Hồ. 3. Cô Tư: một cái đài trong dãy núi Cô Tô ở tỉnh Giang Tô, Trung Quoíc. 4 . Thái Dịch: một hồ đẹp xưa ở Tây Uyển (Vườn Tây), tại Bắc Bình (Bắc Kinh). Phần II. Tư liệu Hán Nôm 103 biếc, sắc tà n bay loạn chiều tà; sáo ngọc nhà vàng, tiếng chìm theo làn nước chảy. T h an ôi! Mây sóng đổi dời, biến chuyển cùng việc đòi kim cổ; phong cảnh đầy vơi, vinh nhục chung vói non sông một thuỏ. Khó bàn đến sự đổi thay, liễu cũ như mới, tu y tròi đất vô cùng mà giang sơn vẫn trẻ, th ịn h suy có sô, đủ xem tạo hóa diệu huyền. Doanh khuy đắp đổi, đừng vì chông gai th a n thở; kẻ đ ạt n h ân là vậy, bọn sinh sau đâu biết th ấ u nguyên do. T a m uôn nhắc lốp trẻ, nay trong cảnh giàu sang, đọc sách m úa kiếm , th ẹ n vì nghề mọn không tin h ; làm ruộng làm vườn, tự lòng b iết là điều khó. Mặc tròi x anh sắp đặt, gửi du hứng theo thòi gian. N hàn n h ã tìm n h à Viên T ử ^ th ỉn h th o ản g đến th ă m N gưu Chử^, sảng khoái bàn tư tưởng M ạnh Lãng^, rỗi rã i bơi thu y ền 1. Viên Tử: có lẽ chỉ Vương Xán, người thời Nam Bắc triều, Trung Quốc. Vương Xán thích ngao du sơn thủy, hay thơ. Hứng lên thì bỏ cả việc quan đi ngao du, làm thơ. 2. Ngưu Chử; tức núi Ngưu Chử ở tỉnh An Huy, Trung Quốc. Tương truyền có lần nhà thơ Lý Bạch đi qua Ngưu Chử, say rưỢu vồ tràng dưối nưốc. Người đời sau dựng Tróc Nguyệt đình ở Ngưu Chử, kỷ niệm giai thoại vồ trăng của Lý Bạch. 3. Mạnh Lãng: chữ trong thiên Tề Vật luận của Trang Tử; ý chỉ sự tự do, thoải mái. 104 Làng Tây Hồ - Phủ Tây Hồ Động Đ ìn h vui hơn th ì kèm b ầ u rưỢu. N hư vậy th ì đâ ...