Lịch sử và hiện trạng lao động Việt Nam ở Nga: Những khía cạnh kinh tế và nhân khẩu

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Lịch sử và hiện trạng lao động Việt Nam ở Nga: Những khía cạnh kinh tế và nhân khẩu" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về lịch sử người di dân người Việt Nam ở Nga, phân bố nơi cư trú của người Việt Nam ở Nga,... Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử và hiện trạng lao động Việt Nam ở Nga: Những khía cạnh kinh tế và nhân khẩuX· héi häc thÕ giíi X· héi häc sè 4 (96), 2006 97 LÞch sö vµ hiÖn tr¹ng lao ®éng ViÖt Nam ë Nga: nh÷ng khÝa c¹nh kinh tÕ vµ nh©n khÈu Kyznhexov Nicolai Grigorevic∗ Trªn toµn thÕ giíi hiÖn nay, d©n sè di c− quèc tÕ trë thµnh nh©n tè ph¸t triÓnx· héi, cung øng linh ho¹t cho thÞ tr−êng lao ®éng quèc tÕ, t¹o kh¶ n¨ng cho c¸c n−íctrªn thÕ giíi tham gia vµo kiÕn t¹o v¨n hãa, ph©n phèi l¹i hîp lý h¬n nh÷ng yÕu tès¶n xuÊt, t−¬ng hç vµ tiÕp giao v¨n hãa. Di d©n lao ®éng quèc tÕ hay di c− lùc l−îng lao ®éng ®ãng vai trß ngµy cµng líntrong toµn bé dßng ch¶y cña di c− quèc tÕ. Di ®éng cña t− b¶n cµng lín, sù më réng cñakinh tÕ, th−¬ng m¹i, cña quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c n−íc, s¶n xuÊt å ¹t cã tÝnh quèc tÕtheo lèi kinh doanh toµn cÇu ®i ®«i víi thÞ tr−êng lao ®éng néi ®Þa t¹o nªm mét tiÕntr×nh tÝch cùc trong lÜnh vùc di d©n lao ®éng quèc tÕ. Theo sè liÖu cña tæ chøc Lao ®éngquèc tÕ, ®Õn cuèi thÕ kû XX, trªn thÕ giíi cã kho¶ng kh«ng d−íi 120 triÖu ng−êi vµthµnh viªn gia ®×nh hä di c− lao ®éng hîp ph¸p. NÕu tÝnh thªm nh÷ng ng−êi di d©n lao®éng kh«ng chÝnh thøc qua con ®−êng qu©n ®éi th× con sè ®ã cßn lín h¬n. Di ®©n lao®éng quèc tÕ trë thµnh mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng s¶n xuÊt toµn cÇu vµlµ hiÖn thùc ®−îc nh×n nhËn ë nh÷ng n−íc lín. Sù hiÖn diÖn cña ng−êi c«ng nh©n n−ícngoµi ë nh÷ng n−íc ph¸t triÓn trë thµnh hiÖn t−îng cã tÝnh thêi vô trong c¸c yÕu tècÊu thµnh nÒn kinh tÕ cña hä. Th«ng qua c¸c cø liÖu ®· cã, bµi viÕt nµy sÏ t×m hiÓu, sùxuÊt hiÖn, t×nh tr¹ng hiÖn nay cña qu¸ tr×nh di d©n lao ®éng ViÖt Nam t¹i Nga vµ thö®−a ra mét sè dù b¸o trong t−¬ng lai vÒ vÊn ®Ò nµy. LÞch sö di d©n ng−êi ViÖt Nam ë Nga Con ®−êng trung chuyÓn tõ vïng §«ng Nam ¸ sang Nga rÊt thuËn tiÖn ®èi víing−êi ViÖt Nam. Nh÷ng ng−êi ViÖt b¾t ®Çu ®Õn Liªn bang X« viÕt (Liªn X«) tõ n¨m1920 lµ nh÷ng nhµ c¸ch m¹ng. Tõ n¨m 1925 hä ®· ®Õn ®Ó häc tËp t¹i tr−êng §¹i häcCéng s¶n ph−¬ng §«ng vµ nh÷ng tr−êng kh¸c. TÝnh chung, ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 30 ®·cã kho¶ng 70 ng−êi ViÖt Nam ®Õn Nga ®Ó häc tËp, trong sè hä cã “ nhµ h−íng ®¹o c¸chm¹ng ViÖt Nam”, Chñ tÞch n−íc ®Çu tiªn cña ViÖt Nam, Cô Hå ChÝ Minh. Mét bé phËntrong nh÷ng ng−êi ViÖt ë l¹i Nga thêi kú ®Çu cuéc chiÕn tranh vÖ quèc ®· hy sinhtrong trËn ®¸nh b¶o vÖ Matxc¬va, mét sè kh¸c t×nh nguyÖn tham gia vµo Hång qu©n. N¨m 1950 Liªn bang X« viÕt thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam D©n∗ PGS. TS., ViÖn Qu¶n lý vµ Th−¬ng m¹i Kaluga, Liªn bang Nga. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn98 LÞch sö vµ hiÖn tr¹ng lao ®éng ViÖt Nam ë Nga: nh÷ng khÝa c¹nh kinh tÕ vµ nh©n khÈuchñ Céng hßa. KÓ tõ ®ã sinh viªn ViÖt Nam ®· sang du häc t¹i Nga. Sè l−îng sinhviªn ViÖt Nam t¹i Nga thêi kú nµy ®· tõng ®¹t tíi 70.000 ng−êi. H¬n n÷a, nhiÒung−êi ViÖt Nam ®Õn nay vÉn cßn nhí ¬n, ®ã lµ thêi kú Liªn X« viÖn trî cho ViÖt Namtrong cuéc chiÕn tranh chèng Mü. N¨m 1982, do gÆp khã kh¨n v× thiÕu lùc l−îng lao®éng nªn Liªn X« ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh vÒ viÖc mêi c«ng nh©n ViÖt Nam sang lµm viÖc.Sè l−îng nµy cã kho¶ng 90.000 ®Õn 100.000 ng−êi. HiÖp ®Þnh gi÷a hai n−íc ®−îc kýkÕt vµo ngµy 2/4/1981 cho phÐp mét sè l−îng lín ng−êi ViÖt Nam nhËp c− vµo Nga ®Óbæ sung cho lao ®éng cña 370 xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp trong c¸c n−íc céng hßa cña LiªnX«, trong ®ã c«ng nh©n nhËp c− vµo Liªn bang Nga chiÕm tØ lÖ ®a sè: 83%. Sè ng−êisang ®−îc tiÕp nhËn theo hîp ®ång lµ 10.3392 . Trong sè ng−êi do c¸c ®¬n vÞ cö sanglao ®éng cã kho¶ng 10 ®Õn 15% lµ tõ c¸c tæ chøc tËp thÓ (hîp t¸c x· thñ c«ng, hîp t¸cx· n«ng nghiÖp…). VÒ lîi Ých kinh tÕ cña sù hîp t¸c, cã thÓ thÊy, nÕu nh− c«ng nh©nViÖt Nam sang Nga lao ®éng thêi kú ®Çu chØ do 4 bé hîp t¸c qu¶n lý, th× chØ sau métthêi gian ®· 30 bé vµ ngµnh tham gia. Nhu cÇu tuyÓn chän lµ 70 ngµnh nghÒ. 50%c«ng d©n ViÖt Nam lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp dÖt vµ c«ng nghiÖp nhÑ; 15%trong ngµnh ®éng c¬; h¬n 16% trong ngµnh x©y dùng. Sè cßn l¹i lµm viÖc trong c¸c xÝnghiÖp dÖt kim, hãa chÊt vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c. C¬ cÊu ngµnh nghÒ cña c¸c ®éi c«ngnh©n ViÖt Nam lóc ®ã ®ñ æn ®Þnh trong mét giai ®o¹n dµi. C¸c ®Þa ®iÓm hÊp dÉn lao®éng ViÖt Nam ®Õn lµ c¸c khu vùc trung t©m liªn bang, vïng cËn Von-ga vµ vïngT©y Xibªri. Hîp ®ång lao ®éng ®−îc ký 4 n¨m ®èi víi lao ®éng n÷ vµ 6 n¨m ®èi víilao ®éng nam vµ cã thÓ ký gia h¹n kh«ng qu¸ mét nhiÖm kú nÕu ®−îc ®éi tr−ëng®ång ý. Cho ®Õn khi kÕt thóc khãa häc hoÆc thêi h¹n lµm viÖc, ®−¬ng sù kh«ng ®−îckÕt h«n thùc tÕ. Tõ sau n¨m 1991, víi sù tan r· cña Liªn bang X« viÕt, phÝa ViÖt Nam t¹mngõng viÖc cö c¸c ®éi míi sang lao ®éng. Tuy nhiªn, cho ®Õn thêi ®iÓm ®ã sè ng−êi ViÖtNam nhËp c− ë Nga ®· lµ 150.000 ng−êi. Sù tan r· cña Liªn X« ®· lµm nh÷ng c«ngnh©n hîp ®ång nµy mÊt ®i viÖc lµm vµ nguån sèng. Kh¸c víi Céng hßa D©n chñ §øc,phÝa Nga thËm chÝ kh«ng mua vÐ håi h−¬ng cho c«ng nh©n hîp ®ång nhµ n−íc vµkh«ng thÓ gióp hä vÒ n−íc, mÆc dï cã nhiÒu ng−êi trong sè hä kh«ng gia h¹n ®−îc hékhÈu t¹m tró, mÊt quyÒn sèng hîp ph¸p t¹i Nga vµ ®iÒu ®ã taä c¬ héi cho sù thamnhòng trong Bé Néi vô Nga. Ng−êi ViÖt Nam t¹i Nga buéc ph¶i ®i bu«n b¸n ë c¸c chî.§Çu n¨m 1996, nh÷ng ng−êi ViÖt lµm viÖc cuèi cïng theo hiÖp ®Þnh hîp t¸c ®· kÕtthóc thêi h¹n vµ t¹i c¸c xÝ nghiÖp ë Nga chÝnh thøc kh«ng cßn ng−êi ViÖt Nam lµmviÖc. (Râ rµng hä bÞ sa th¶i kh«ng theo luËt ®Þnh nµo c¶). ChÝnh phñ c¶ hai n−íc ®·kh«ng quan t©m ®Õn hiÖn tr¹ng hä kh«ng ®−îc bªn nµo gióp trë vÒ n−íc. Cuéc sèng ®·®Èy nh÷ng ng−êi nµy vµo chç rñi ro vµ ph¶i dùa vµo hoµn c¶nh míi. 80.624 ng−êi r¬ivµo t×nh tr¹ng kh«ng ®ñ thñ tôc vÒ n−íc. Mét bé phËn trong sè hä ë l¹i Nga. PhÝa Ngavµ ViÖt Nam kh«ng thÓ thùc hiÖn cam kÕt tr¶ chi phÝ håi h−¬ng cho c«ng nh©n. Ngoµira cßn cã 17.614 c«ng nh©n ®i khái Nga ngoµi ...