Lịch sử văn minh Ấn Độ - Chương I

Will Durant Lịch sử văn minh Ấn Độ Người dịch: Nguyễn Hiến Lê Chương I - TỔNG QUAN VỀ ẤN ĐỘ I. ĐẤT ĐAI Phát kiến Ấn Độ lần thứ nhì – Nhìn qua trên bản đồ – Ảnh hưởng của khí hậu Đây là một bán đảo mênh mông rộng trên năm triệu cây số vuông, …
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử văn minh Ấn Độ - Chương I Will Durant Lịch sử văn minh Ấn Độ Người dịch: Nguyễn Hiến Lê Chương I - TỔNG QUAN VỀ ẤN ĐỘ I. ĐẤT ĐAI Phát kiến Ấn Độ lần thứ nhì – Nhìn qua trên bản đồ – Ảnh hưởng của khí hậuĐây là một bán đảo mênh mông rộng trên năm triệu cây số vuông,lớn gấp hai chục lần xứ Grande Bretagne, ba trăm hai chục triệudân[1], nhiều hơn toàn thể châu Mĩ (Nam và Bắc), và bằng mộtphần năm dân số thế giới, nền văn minh trên bán đảo phát triểnđiều đặn lạ thường từ thời Mohenjo-daro (-2900 hoặc sớm hơnnữa) cho tới thời Gandhi, Raman và Rabindranath Tagore, dânchúng hiện còn theo đủ các tín ngưỡng có thể tưởng tượng được, từhình thức sùng bái ngẫu tượng của các dân tộc dã man tới một hìnhthức phiếm thần giáo tế nhị nhất, duy linh nhất, các triết gia của họđã đưa ra đủ các triết thuyết về chủ đề nhất nguyên, từ các thuyếtUpanishad xuất hiện tám thế kỉ trước Ki Tô tới thuyết của triết giaSankara, sống sau Ki Tô tám thế kỉ, các nhà bác học của họ bangàn năm trước đã làm cho khoa thiên văn tấn bộ và hiện nay đượcgiải thưởng Nobel, làng mạc của họ được tổ chức theo những quitắc rất dân chủ đã có từ thời xửa thời xưa, không ai nhớ từ hồi nàonữa, kinh đô của họ đã được các minh quân Açoka và Akbar caitrị, vừa sáng suốt vừa nhân từ, các người hát rong của họ đã ngâmnhững thiên anh hùng ca cổ như anh hùng ca của Homère, còn cácthi sĩ của họ hiện nay được khắp thế giới đọc, các nghệ sĩ của họđã xây cất từ Tây Tạng đến Tích Lan, từ Cao Miên đến Java nhữngđền vĩ đại để thờ các thần linh Ấn Độ, và đã chạm trổ hàng chụchàng trăm lâu đài cung điện tuyệt đẹp cho các vua chúa. Đó là xứẤn Độ mà hiện nay nhiều người đang gắng sức kiên nhẫn nghiêncứu để phát lộ cho người phương Tây thấy một thế giới mới của trítuệ mà khỏi tự hào rằng trên địa cầu chỉ có họ mới văn minh[2].Bản đồ Ấn Độ(http://www.mimiche.com/images/inde_200903/inde_carte.jpg)Xứ đó là một tam giác mênh mông, đáy ở phía Bắc, tức dãy núiHimalaya (Hi Mã Lạp Sơn) quanh năm tuyết phủ, đỉnh ở phíaNam, tức đầu đảo Tích Lan, quanh năm nóng như thiêu. Phía Tâylà Ba Tư mà dân chúng, ngôn ngữ, thần thánh đều rất gần gũi vớiẤn Độ thời Veda, cơ hồ hai xứ là bà con chú bác với nhau. Nếuchúng ta theo biên giới phía Bắc mà tiến về phía Đông thì sẽ gặp APhú Hãn, đây là Kadahar[3], xưa mang tên là Gandhara, nơi mànghệ thuật điêu khắc Hi Lạp và Ấn Độ dung hoà với nhau trongmột thời gian rồi tách biệt nhau ra không còn bao giờ gặp lại nhaunữa, tiến lên phía Bắc chút nữa, đây là Kaboul nơi xuất phát nhữngcuộc xâm lăng đẫm máu Hồi và Mông Cổ, và hai dân tộc đó đãlàm chủ Ấn Độ trong ngàn năm. Ở trong biên giới, đây làPeshawer chỉ cách Kaboul một ngày ngựa. Bạn nhận thấy đất Ngaở xứ Pamir thật sát Ấn Độ, thông với Ấn Độ bằng những đèoHindoukouch. Do đó mà sinh ra những rắc rối về chính trị. Ở cựcBắc Ấn Độ là tỉnh Cachemire mà nội cái tên cũng nhắc nhở cho tanhớ sự vinh quang thuở xưa của nghệ thuật dệt Ấn Độ. Ở phíaNam Cachemire là miền Pendjab – nghĩa là “miền năm con sông”– với châu thành lớn là Lahore và kinh đô mùa hè của Ấn Độ, tứcSimla[4], trên dãy hoành sơn Himalaya (có nghĩa là “xứ tuyếtphủ”). Miền Penjab – tây có một con sông lớn chảy qua, sôngIndus dài trên ngàn rưởi cây số, tên Ấn của nó là Sindhu chỉ cónghĩa là sông, người Ba Tư đổi nó thành Hindu và gọi tất cả miềnBắc Ấn Độ là Hindustan, nghĩa là xứ các con sông. Từ tiếng Ba TưHindu, người Hi Lạp xâm lăng chuyển qua thành tiếng Inde.Từ miền Penjab, sông Jumna và sông Gange (sông Hằng) chảy lờđờ về phía đông nam. Sông Jumna chảy qua kinh đô Delhi và lăngTaj Mahal ở Agra soi bóng trên dòng nước của nó, còn sôngGange, cứ rộng lớn lần lần tới thánh địa Bénarès (Ba Nại La), mỗingày tẩy uế cho mười triệu tín đồ, những chi nhánh của nó làm choxứ Bengale và miền chung quanh Calcutta – cựu kinh đô Anh –hoá phì nhiêu. Tiến về phía Đông thì tới xứ Miến Điện với nhữngngôi chùa giát vàng ở Rangoon và con đường Mandalay chóichang ánh sáng. Từ Mandalay bay ngang qua Ấn Độ non sáu ngàncây số thì tới phi cảng Karachi. Một phi cơ bay ở phía Nam sôngIndus sẽ vượt qua không phận xứ Radjputana của dân tộc anh dũngRadjpute và các thành phố nổi danh Gwalior, Chitor, Jaipur, Ajmervà Udaipur. Ở phía Nam và phía Tây Radjputana là tỉnh Bombayvới những châu thành dân cư đông như kiến: Surate, Ahmedabad,Bombay, và Poona. Ở phía Đông và phía Nam là tiểu quốcHyderabad và Mysore (kinh đô cũng mang tên đó) mà các vuachúa đều có óc duy tân tiến bộ. Trên bờ biển phía Tây là thành Goathuộc Bồ, trên bờ biển phía Đông là thành Pondichery thuộc Pháp,mỗi thành chỉ rộng vài cây số vuông mà người Anh muốn an ủingười Bồ Đào Nha và người Pháp đã nhường cho họ chiếm. Dọcbờ vịnh Bengale là tỉnh Madras: giữa tỉnh là thành phố Madras đẹpđẽ, còn ở ranh giới phía Nam là các đền Tanjore, Trichinopoly,Madur ...